چین برای راه‌اندازی ایستگاه فضایی‌اش آماده می‌شود

به‌گزارش اسپیس‌نیوز، چین خود را آماده می‌کند تا در ماه‌های آینده، سه پرتاب مهم را برای آغاز احداث ایستگاه فضایی دائمی‌اش انجام دهد. هم‌اکنون، آکادمی فناوری فضایی چین مشغول تکمیل مراحل ساخت موشک‌هایی است که قرار است اولین ماژول ایستگاه فضایی و یک فضاپیمای حمل ‌بار و سوخت‌گیری و یک فضاپیمای سرنشین‌دار را به فضا پرتاب کنند. این پرتاب‌ها جزو اولین پروازها از ۱۱ مأموریت برنامه‌ریزی‌شده‌ برای ساخت ایستگاه فضایی سه‌ماژوله‌ای چین هستند. توسعه‌ی این طرح از سال ۱۹۹۲ شروع شد. هدف این طرحی افزایش قابلیت‌ مسافرت‌های فضایی سرنشین‌دار و توسعه‌ی زیرساخت‌های لازم برای اقامت طولانی‌مدت فضانوردان در مدار پایین زمین است.

موشک لانگ مارچ-۵ (چانگ ژنگ-۵) قرار است بهار ۲۰۲۱ (بهار ۱۴۰۰) ماژول اصلی ایستگاه فضایی تیان‌هه را به مدار زمین برساند. هم‌اکنون، این پرتابگر در آخرین مراحل ساخت خود در تأسیساتی در شهر بندری تیانجین در شمال چین قرار دارد. به‌گفته‌ی آژانس مسافرت‌های فضایی سرنشین‌دار چین، به‌زودی کشتی‌های باری یوانوانگ قطعات این موشک را به مرکز پرتاب فضایی ون‌چانگ در جزیره‌ی هاینان در جنوب چین منتقل می‌کنند.

تاریخ پرتاب این مأموریت هنوز مشخص نشده است؛ ولی احتمالاً حدود دو ماه پس از تحویل موشک لانگ مارچ به ون‌چانگ پرتاب می‌شود. پرتاب‌های قبلی موشک‌های سری لانگ مارچ-۵ برای آماده‌‌سازی پرتاب به بازه‌ی ‌زمانی این‌چنینی احتیاج داشتند. ژو جیان پینگ، طراح اصلی برنامه‌ی سرنشین‌دار چین، اخیراً در‌این‌باره گفته است:

به‌زودی احداث اولین ایستگاه فضایی مداری [برای اقامت] طولانی‌مدت چین را به‌اتمام می‌رسانیم که عالی‌ترین استاندارد جهانی را دارد و تحقیقات علمی و فضایی عمده‌ای انجام می‌دهد. به‌شدت باور داریم این [ایستگاه فضایی چین] نقش مهمی در رأس کاوش‌های علمی انسان و توسعه‌ی فناوری‌های فضایی ما [چین] ایفا خواهد کرد.

قطعات موشک لانگ مارچ-۵بی در تأسیساتی در تیانجین

پیش‌تر، پرتاب ماژول اصلی برای سال ۲۰۱۸ برنامه‌ریزی شده و قرار بود به‌دنبال آن ماژول‌های بعدی هم در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲ به مدار پایین زمین ارسال شوند. بااین‌حال،‌ نقص فنی و مشکلات بعدی موشک لانگ مارچ-۵ باعث شد مقام‌های چین تصمیم بگیرند این برنامه را فشرده‌ و در بازه‌‌ی زمانی دو‌ساله اجرایی کنند.

آکادمی فناوری فضایی چین ماژول اصلی تیان‌هه به طول ۱۶/۶ متر و قطر ۴/۲ متر را ساخته است و هم‌اکنون در ونچانگ قرار دارد. این ماژول ابتدای سال ۲۰۲۰ (زمستان ۱۳۹۸) به‌همراه مدل عملیاتی لانگ مارچ-۵بی‌ آزمایش شد. ماژول یادشده محل زندگی سه فضانورد برای اقامتی حدود شش‌ماهه را فراهم می‌کند و یک دریچه‌ی پهلوگیری و قابلیت کنترل مدار و ارتفاع ایستگاه فضایی را دارد.

تیان‌هه قرار است در موقعیت مداری با ارتفاع حداکثری ۳۷۰ کیلومتر از زمین و انحراف مداری ۴۱ درجه‌ای قرار بگیرد. آوریل ۲۰۲۰ (فروردین امسال) مأموریت پرتاب آزمایشی لانگ مارچ-۵بی انجام شد که در آن، اولین نمونه‌ از فضاپیمای سرنشین‌دار نیز به مدار زمین برده شد. در این پرواز آزمایشی، مرحله‌ی اصلی موشک به سرعت مداری رسید و در ورود مجددی کنترل‌نشده در سواحل غربی آفریقا به جوّ زمین بازگشت. این ماجرا سروصدای زیادی به‌پا کرد؛ خصوصا اینکه بقایای این موشک عظیم‌ دقایقی پیش از سقوط در سواحل کشور ساحل‌عاج از فراز شهر نیویورک گذشته بودند. گفتنی است پیش‌از‌این انتظار می‌رفت مرحله‌ی اصلی موشک لانگ مارچ-۵بی در اقیانوس اطلس سقوط کند. به‌هر‌حال، انتظار می‌رود رویداد مشابهی برای پرتاب آتی شاهد باشیم.

وقتی ماژول تیان‌هه در مدار قرار گرفت، فضاپیمای باری تیانژو-۲ به آن سر خواهد زد. این فضاپیما با موشک لانگ مارچ-۷ و از مرکز پرتاب فضایی ون‌چانگ به مدار زمین پرتاب می‌شود. درحال‌حاضر، این موشک در حال سپری‌کردن مراحل پایانی مونتاژ است. وزن فضاپیمای باری تیانژو ۱۳/۵ تُن است و مدل‌هایی با محفظه‌های زیر‌فشار و غیرفشاری دارد. فضاپیمای تیانژو -۱ آوریل ۲۰۱۷ (فروردین ۱۳۹۶) به‌منظور آزمایش فناوری‌های لازم برای استقرار و نگه‌داری ایستگاه فضایی به فضا فرستاده شده بود.

در این مأموریت آزمایشی، چندین مانور اتصال و سوخت‌گیری خودکار در وضعیت بی‌وزنی با ایستگاه فضایی تیانگونگ-۲ با موفقیت آزموده شد. آزمایشگاه تیانگونگ نیز سامانه‌های پشتیبان حیات و بازوی رباتیک را برای ایستگاه فضایی بزرگ‌تر در آینده آزمایش کرد. پس از پرتاب تیان‌هه به مدار زمین، مأموریت سرنشین‌دار شنژو-۱۲ انجام خواهد شد. این مأموریت با موشک لانگ مارچ ۲اف انجام می‌شود؛ نسل قدیمی‌تری از موشک لانگ مارچ که از مرکز پرتاب ماهواره جیوکوان در بیابان گُبی به مدار زمین پرتاب می‌شود.

ماژول اصلی و دریچه پهلوگیریی تیان‌هه، ایستگاه فضایی چین

این مأموریت اولین مأموریت سرنشین‌دار چینی‌ها از سال ۲۰۱۶ خواهد بود. ژو جیان پینگ قبلا گفته بود فضانوردان این مأموریت از قبل مشخص شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود فضانوردان حین این مأموریت فعالیت‌های برون‌ناوی یا راهپیمایی‌های فضایی زیادی انجام دهند. نام فضانوردان مأموریت هم احتمالاً تا روزها یا هفته‌های قبل از پرتاب مخفی نگه داشته می‌شود. طبق گزارشی که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، فضاپیمای شنژو-۱۲ یک سامانه‌ی هدایت و ناوبری و کنترل برای برآورده‌ساختن نیازهای جدید مأموریت خواهد داشت.

هم‌اکنون، این فضاپیما مراحل مونتاژ نهایی خود در تأسیساتی در پکن، پایتخت چین را سپری می‌کند. انتظار می‌رود کار مونتاژ این فضاپیما اندکی پس از سال جدید چینی (۲۴ بهمن) به‌پایان برسد. بااین‌حال چنانچه گفتیم، فعلا برنامه‌ای مشخص برای این پرتاب‌ها اعلام نشده است. همچنین، مشخص نیست دو ماژول آزمایشی چه زمانی در مدار به تیان‌هه بپیوندند. بااین‌حال، گزارش‌ها از آماده‌سازی موشک حاکی از آن است که این ماژول‌ها در بازه‌ی‌ زمانی نسبتاً کمی پس‌از‌آن به مدار پایین زمین فرستاده شوند. انتظار می‌رود ایستگاه فضایی چین که گاهی‌ اوقات از آن به نام تیانگونگ نیز نام برده می‌شود، در سال ۲۰۲۲ وارد مرحله‌ی عملیاتی شود و در ارتفاع ۳۴۰ تا ۴۲۰ کیلومتر از زمین شروع به کار کند.

مقاله‌های مرتبط:

• تداوم بلندپروازی‌های چین در فضا: مأموریت چانگ ای ۵ با موفقیت پرتاب شد
• چین فضاپیمای مسافربری جدیدش را برای مأموریت‌های اعماق فضا پرتاب کرد

در همین حال، آژانس مسافرت‌های فضایی سرنشین‌دار چین چهارشنبه هفته‌ی گذشته دراین‌باره اعلام کرد پذیرای طرح‌های پیشنهادی برای حمل‌ ارزان محموله‌های فضایی به ایستگاه فضایی است. هدف این فراخوان «به‌کارگیری روش‌های حمل‌ بار ارزان و توسعه‌ی [سامانه‌ی] مکملی برای فضاپیمای باری تیانژو و ساخت و به‌کارگیری سامانه‌ی‌ حمل بار منعطف، مؤثر، متنوع و ارزان عنوان شده است. نیازهای اصلی برای تحویل بار هم ظرفیت بارگیری ۱ تا ۴ تُنی و امکان جابه‌جاکردن و خارج‌کردن مواد ایستگاه برای جلوگیری از به‌وجود‌آمدن زباله‌های فضایی و هزینه‌های حمل‌ونقل مطابق با سطح بین‌المللی ذکر شده است.

برای برگرداندن محموله به زمین هم شرایط لازم شامل امکان بارگیری محموله‌ای ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرمی و ردیابی و بازیابی راحت است. تمامی شرکت‌ها موظف‌اند تا ۲۸ فوریه (۱۰ اسفند) طرح‌های پیشنهای خود را به‌همراه توضیحات فنی و مهندسی و قابلیت‌های فضاپیماها و برآورد هزینه‌ها به این آژانس ارائه دهند.

با‌توجه‌به آنکه امکان حضور شرکت‌های خصوصی خارجی نیز در این فراخوان وجود دارد، بسیار جالب است؛ چون تاکنون شرکت علوم فضایی و فناوری چین، پیمان‌کار اصلی حوزه‌ی فضایی دولت چین، چنین مأموریت‌هایی را انجام می‌دادند. این نشان می‌دهد چین هم مانند آمریکا به‌دنبال تجاری‌سازی فعالیت‌های فضایی خود است.