چند سال با فناوری لازم برای انهدام سیارک‌های مهاجم فاصله داریم؟

ماه گذشته، کارشناسان ناسا و دیگر سازمان‌ها فضایی سراسر جهان با سناریو فرضی دشواری روبه‌رو شدند: سیارک اسرارآمیزی که در فاصله تقریبی ۵۶ میلیون کیلومتری در جهت زمین در حال حرکت است. انتظار می‌رود این سنگ فضایی تا شش ماه آینده به زمین برسد. سناریو مذکور سناریویی فرضی و تخیلی و بخشی از تمرینی یک‌هفته‌ای است که برای کمک به چگونگی واکنش به چنین موقعیتی ساخته شد. این شبیه‌سازی درس مهمی به گروه پژوهشگران آموخت: اگر سیارکی در محدوده زمین مشاهده شود، هیچ‌کس نمی‌تواند از برخورد آن جلوگیری کند.

به‌گفته کارشناسان، بر اساس سناریو شش‌ماهه در‌حال‌حاضر فناوری‌ای برای توقف سیارک‌های مهاجم وجود ندارد. همچنین، فضاپیمایی هم وجود ندارد که بتواند سیارک را نابود یا آن را از مسیرش منحرف کند. پاول چداس، مدیر مرکز پژوهش‌های اجرام نزدیک به زمین از ناسا، به شبیه‌سازی اخیر و پنج شبیه‌سازی دیگر مشابه آن کمک کرد. او می‌گوید: «این سناریو هشدار کوتاهی بود که بر اساس طراحی‌اش بسیار چالش‌برانگیز بود.»

در واقعیت اگر سیارکی مثل سیارک سناریو یادشده به‌سمت زمین حرکت کند، به‌گفته دانشمندان سال‌ها زمان برای دستیابی به فناوری بازدارنده زمان لازم است. به‌گفته چادوس، حداقل زمان ممکن پنج سال است. دیگر پژوهشگران ازجمله ریچارد بینزل، ستاره‌شناس MIT، معتقد است حداقل یک دهه زمان نیاز است. او می‌افزاید: «درصورت مواجهه با تهدید سیارکی واقعی، زمان ارزشمندترین دارایی است.»

دانشمندان هنوز موفق نشده‌اند خطرناک‌ترین سنگ‌هایی را شناسایی کنند که از نزدیک زمین عبور می‌کنند. سال ۲۰۰۵، کنگره ناسا را به جست‌وجو و ردیابی ۹۰ درصد از اجرام نزدیک به زمین در ابعاد ۱۴۰ متر یا بیشتر ملزم کرد. اگر سیارکی به این ابعاد با زمین برخورد کند، می‌تواند شهری در اندازه نیویورک را نابود کند؛ اما تاکنون ناسا فقط ۴۰ درصد از این اجرام را شناسایی کرده است. بینزل می‌گوید: «احتمالات موجود بدین‌معنی هستند که برای محافظت از خود دربرابر برخوردهای سیارکی فقط به بخت‌واقبال متکی هستیم؛ اما بخت‌واقبال برنامه به‌شمار نمی‌رود.»

در شبیه‌سازی جدید ناسا، دانشمندان شرکت‌کننده از ابعاد سیارک فرضی تا یک هفته قبل از برخورد احتمالی اطلاعی نداشتند. سارا سونت، پژوهشگر مؤسسه علوم سیاره‌ای و یکی از شرکت‌کنندگان این تمرین، درباره این موضوع می‌گوید: «نمی‌دانستیم عرض جرم برخوردی ۳۵ متر یا ۵۰۰ متر است و این تفاوت می‌توانست تأثیر چشمگیری را ایجاد کند.»

سیارک ۳۵ متری ممکن است در جوّ زمین منهدم شود و امواج ضربه‌ای را به محیط اطرافش منتقل کند؛ اما سیارک ۵۰۰ متری می‌تواند یک شهر را منهدم کند و بر منطقه‌ای به وسعت فرانسه تأثیر بگذارد. در‌نتیجه بخش مهم جلوگیری از فرایند برخورد سیارک، شناخت بیشتر سیارک احتمالی است که ویژگی‌هایی مثل اندازه، مسیر طی‌شده به دور خورشید و ترکیب آن را شامل می‌شود. دانشمندان با این اطلاعات می‌توانند به استراتژی‌هایی برای انهدام یا انحراف سیارک از مسیر خود پیدا کنند.

بینزل اعتقاد دارد: «برای شناختن دشمن به زمان نیاز داریم.» سونت نیز می‌گوید: «دانشمندان می‌توانند سیارک خطرناک را در مدار اطراف خورشید و قبل از نزدیک‌شدن آن به زمین شناسایی کنند. رصد سیاره در حال عبور می‌تواند سال‌ها یا حتی دهه‌ها به طول بینجامد.»

ناسا در مهمات دفاعی خود از سه ابزار اصلی برخوردار است. اولین ابزار دستگاهی انفجاری است که نزدیک به سیاره مهاجم منفجر می‌شود و سیارک به چند قطعه کوچک‌تر با خطر کمتر تقسیم می‌شود. دومین ابزار پرتاب لیزری است که می‌تواند باعث گرمایش و تبخیر سنگ فضایی و تغییر مسیر مداری آن شود. سومین ابزار ارسال فضاپیمایی برای غلبه بر سیارک و انحراف آن از مسیر است. ناسا در حال آزمایش استراتژی آخر است.

آزمایش تغییر مسیر سیارکی با ارسال کاوشگر به سیارک دیمورفوس در پاییز ۲۰۲۲ اجرا می‌شود. این کاوشگر به‌عمد با سطح سیارک یادشده برخورد خواهد کرد؛ اما چادوس می‌گوید پیاده‌سازی هر‌کدام از این سه گزینه به سال‌ها زمان نیاز دارد. او می‌افزاید: «حتی با فرض اینکه سفر به مقصد و انحراف سیارک چقدر به‌طول خواهد انجامید، از طرح پیشنهادی تا رسیدن به فضاپیمای واقعی چند سال زمان لازم است.»

ناگفته نماند یک یا دو سال طول می‌کشد تا سیارک در اطراف خورشید به نقطه‌ای برسد که بتوان آن را منحرف کرد؛ به‌همین‌دلیل، بازه زمانی اهمیت زیادی دارد. بااین‌همه، در‌صورتی‌که دانشمندان نتوانند ماهیت سیارک را شناسایی کنند، تمام روش‌های یادشده بیهوده خواهد بود. بینزل می‌گوید: «بهترین سرمایه‌گذاری دستیابی به دانش درباره اجرام فضایی است.» پس باید مجموعه‌ای طبقه‌بندی‌شده از اجرام نزدیک به زمین را تهیه کرد که ممکن است به زمین آسیب برسانند.

اگر تلسکوپ‌ها طبق برنامه‌ریزی پرتاب شوند و کار کنند، هدف ناسا برای یافتن ۹۰ درصد از اجرام خطرناک نزدیک به زمین عملی خواهد شد؛ اما پنج سال است که مأموریت NEO در جهنم برزخی ناسا قرار دارد و به‌دلیل سرمایه‌گذاری ناکافی هنوز از مرحله توسعه اولیه فراتر نرفته است. سونت معتقد است این مأموریت عملکرد موفقی خواهد داشت.

در پایان ماه جاری، ناسا آمادگی NEO و رسیدن آن به مرحله بعدی را ارزیابی خواهد کرد. در این صورت تیم می‌تواند نمونه‌های اولیه را آغاز کند و سخت‌افزار و نرم‌افزار مرتبط را توسعه دهد؛ در‌غیر‌این‌صورت، پرتاب تلسکوپ بیشتر به تأخیر خواهد افتاد. بینزل درپایان می‌افزاید: «برای شناخت اجرام نزدیک به زمین مسئولیتی اخلاقی داریم. درصورت داشتن تمام شرایط، غافل‌گیرشدن با برخورد سیارکی غیرمنطقی خواهد بود.»

مقاله فوق در Business Insider منتشر شد.