ناسا موشک فالکون هوی اسپیس ایکس را برای پرتاب مأموریت اروپا کلیپر انتخاب کرد
پس از سال‌ها گمانه‌زنی، ناسا دیروز جمعه رسما اعلام کرد که موشک فالکون هوی اسپیس ایکس کاوشگری را پرتاب خواهد کرد که به‌احتمال فراوان مهم‌ترین فضاپیمای اکتشافی منظومه شمسی این سازمان در دهه ۲۰۲۰ به‌شمار می‌آید: اروپا کلیپر (Europa Clipper).
مأموریت ۴/۲۵ میلیارد دلاری ناسا که قرار است اکتبر ۲۰۲۴ پرتاب شود، بخش عمده سال‌های باقی‌مانده دهه جاری را صرف پرواز به سیاره مشتری خواهد کرد و در پایان سفرش، به مداری کشیده پیرامون این غول گازی وارد خواهد شد. فضاپیمای ناسا سپس ۴۴ پرواز گذری از کنار اروپا، قمر یخی مشتری، انجام خواهد داد؛ جرمی که به‌باور دانشمندان، میزبان اقیانوسی عظیم زیر سطح خود است و احتمال می‌رود اشکالی از حیات آبزی در آن وجود داشته باشد.
به‌نقل از بیانیه خبری ناسا، ارزش کلی قرارداد واگذارشده برای خدمات پرتاب نزدیک به ۱۷۸ میلیون دلار است. به‌دست‌آوردن این قرارداد موفقیتی بسیار مهم برای اسپیس ایکس محسوب می‌شود؛ زیرا اعتماد ناسا به این شرکت برای پرتاب یکی از مأموریت‌های پراولویت اکتشافی‌اش را نشان می‌دهد. ناگفته نماند این قرارداد موجب صرفه‌جوبی تقریبا دومیلیارد دلار برای سازمان فضایی آمریکا می‌شود.
انتخاب وسیله پرتاب برای مأموریت بلندپروازانه اروپا کلیپر درمعرض کشمکش‌های سیاسی درازمدت بوده است. درابتدا، ناسا به اصرار کنگره قصد داشت فضاپیما را برفراز موشک اسپیس لانچ سیستم (SLS) پرتاب کند. انتخاب این پرتابگر دو دلیل داشت: ۱. قانون‌گذاران کنگره آمریکا می‌خواستند مأموریت‌های اضافی برای پرتابگر فوق‌سنگین ناسا پیدا کنند؛ ۲. این موشک قدرتمند می‌تواند کلیپر را در مدت تقریبا چهار سال به مشتری برساند.
بااین‌حال، بسیاری از اعضای جامعه علمی به‌دلایل مختلف ترجیح می‌دادند کاوشگر اروپا برفراز فالکون هوی اسپیس ایکس پرتاب شود. یکی از دلایل این است که اسپیس ایکس خدمات پرتابش را با قیمت بسیار کمتر در‌مقایسه‌با موشک SLS پیشنهاد داد. براساس برآورد کاخ‌سفید، پرتاب اروپا کلیپر با اسپیس لانچ سیستم بیش از دومیلیارد دلار هزینه برای این مأموریت خواهد داشت. افزون‌براین، دانشمندان نگران بودند که موشک به‌تعویق‌افتاده SLS تا سال ۲۰۲۴ آماده پرتاب نباشد و انتخابش ارسال مأموریت کلیپر را به‌تأخیر بیندازد.
تصویر هنری از فضاپیمای اروپا کلیپر
بااین‌حال، سیاست‌مداران همچنان به پرتاب کلیپر با موشک اسپیس لانچ سیستم اصرار ورزیدند؛ اما سه رخداد مختلف درنهایت موجب عقب‌نشینی آن‌ها شد:
۱. اواخر سال ۲۰۱۸، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که فالکون هوی می‌تواند مأموریت کلیپر را بدون نیاز به کمک گرانشی از سیاره زهره به مقصد برساند؛ از‌این‌رو، لازم نیست فضاپیما به بخش داخلی منظومه شمسی وارد شود. فالکون هوی می‌تواند این کار را با افزوده‌شدن موتور «استار ۴۸» به مرحله فوقانی خود انجام دهد. ناسا استفاده از دلتا ۴ هوی، موشک ساخت ائتلاف پرتاب و راه‌اندازی (ULA) را نیز درنظرگرفت؛ اما در صورت استفاده از این پرتابگر، انجام پرواز گذاری از کنار زهره ضروری خواهد بود که این امر، نیاز به محافظت حرارتی برای فضاپیمای کلیپر را به‌طرز چشمگیر افزایش می‌دهد؛ درنتیجه، استفاده از دلتا ۴ هوی درنهایت متنفی شد؛
۲. پس از نهایی‌سازی اهداف برای برنامه قمری آرتمیس، ناسا پی برد که بوئینگ، پیمان‌کار اصلی هسته مرکزی اسپیس لانچ سیستم، نمی‌تواند به‌موقع موشکی اضافی برای مأموریت کلیپر بسازد. مقام‌های ناسا دریافتند تمام هسته‌های مرکزی SLS برای پشتیبانی از اقدامات لازم به‌منظور فرود انسان روی ماه در میانه دهه ۲۰۲۰ به‌کار خواهد رفت؛
۳. آنچه نمایندگان کنگره را تسلیم کرد، مشکل «لرزش» در موشک اسپیس لانچ سیستم بود. این پرتابگر قدرتمند به‌کمک دو بوستر سوخت جامد بسیار بزرگی که لرزش‌های چشمگیر ایجاد می‌کنند، از روی سکوی پرتاب بلند خواهد شد. مقام‌های برنامه SLS مقدار معین بار پیچشی (پارامتر اندازه‌گیری پیچش و لرزش) را به اطلاع مدیریت ناسا رساندند. بااین‌حال، پس از آنکه ناسا آزمایش تونل باد را انجام داد، دریافت مقدار واقعی بار پیچشی تقریبا دو برابر برآوردهای اولیه است.
به‌گزارش آرس‌تکنیکا، رفع مشکل لرزش موشک نیازمند اختصاص یک‌میلیارد دلار اضافی برای انجام اصلاحات بود. این هزینه اضافی درنهایت موجب شد مقام‌های ناسا تصمیم بگیرند موشک فالکون هوی اسپیس ایکس، بهترین انتخاب ممکن برای پرتاب مأموریت اروپا کلیپر است.