مریخ‌نورد پرسویرنس دومین نمونه از سنگ‌های مریخ را جمع‌آوری کرد

مریخ‌نورد پرسویرنس ناسا تاکنون دو نمونه از سطح سیاره سرخ جمع‌آوری کرده است. اعضای تیم مأموریت روز چهارشنبه در توئیتی اعلام کردند پرسویرنس پس از حفاری مجدد در سنگ راشت، مغزه به‌دست‌آمده را در لوله تیتانیومی از پیش تعیین‌شده آب‌بندی کرده است.

این موفقیت تنها دو روز پس از جمع‌آوری اولین نمونه سالم از همین سنگ به دست آمده است. نخستین تلاش پرسویرنس برای نمونه‌برداری ۵ اگوست انجام شد؛ ولی به دلیل متخلخل بودن سنگ هدف، نمونه جمع‌آوری‌شده در اطراف محل حفاری روی سطح مریخ پراکنده شد. اما سنگ راشت همان‌طور که در دو تلاش بعدی مشخص شد، بسیار سخت‌تر است.

نمونه اول مونتدینیر (Montdenier) و نمونه دوم مونتینیاک (Montagnac) نام‌گذاری شده‌اند. این نمونه‌ها می‌توانند اطلاعات زیادی درباره گذشته منطقه آشکار کنند که احتمالا شامل فعالیت‌های آتشفشانی و دوره‌های پایدار وجود آب بوده است.

دکتر کِن فارلی از کَلتِک که جایگاه دانشمند پروژه را در این مأموریت بر عهده دارد، می‌گوید: «به نظر می‌رسد دو نمونه نخست، محیطی پذیرای حیات را نشان می‌دهند. وجود طولانی‌مدت آب نشانه بسیار مهمی است.»

سنگ راشت به همراه محل حفاری مونتدینیر (سمت راست)، مونتینیاک (سمت چپ) و خراشیدگی دایره‌ای‌شکل به نام «بلگراد» به عمق ۱۰ میلی‌متر و قطر ۵۰ میلی‌متر که با ابزار مخصوصی تراشیده شده و توسط غبار حاصل از حفاری دوم پوشیده شده است. (زیر حفره سمت راست)

سنگ راشت، یک سنگ آذرین بازالتی است که ممکن است حاصل جریان گدازه در این منطقه باشد. وجود بلور‌های نمکی در سنگ‌های آذرین در فرایند سن‌سنجی رادیومتریک بسیار مفید است. پس از سن‌سنجی تمام نمونه‌ها و مرتب کردن آن‌ها بر اساس زمان، چشم‌اندازی از سرگذشت این دهانه و مهم‌ترین رویداد‌هایی که در آن به وقوع پیوسته است برابر دیدگان ما شکل می‌گیرد. چگونگی تشکیل دهانه جیزرو، ظهور و ناپدید شدن دریاچه جیزرو و تغییرات اقلیمی سیاره در گذشته‌های دور، بعضی از این رویداد‌ها هستند.

شناسایی نمک در این سنگ‌ها شاید بسیار هیجان‌انگیزتر باشد. این نمک‌ها ممکن است به همراه جریان آب سطحی وارد دهانه شده و سنگ‌های اولیه را دگرگون کرده باشند یا به احتمال بیشتر، پس از تبخیر آب روی سطح دهانه ته‌نشین شده‌اند. بلور‌های نمک موجود در این دو نمونه ممکن است حباب‌های کوچکی از آب باستانی مریخ را به دام انداخته باشند. اگر چنین باشد، آن‌ها می‌توانند مانند کپسول‌های میکروسکوپی زمان، اطلاعات زیادی از ناشناخته‌های اقلیم باستانی مریخ و زیست‌پذیری سیاره در گذشته ارائه بدهند. بلور‌های نمکی در زمین به خاطر توانایی حفظ نشانه‌های حیات باستانی شناخته می‌شوند.

خراشیدگی بلگراد (سمت چپ)، آنالیز آن نشان‌دهنده وجود بلورهای نمک (با رنگ کاذب فسفری) در این سنگ آذرین است (سمت راست)

دانشمندان تیم پرسویرنس می‌دانند دهانه زمانی پر از آب بوده است؛ ولی از اینکه چه مدت این شرایط وجود داشته، اطمینان ندارند. این احتمال وجود دارد که دریاچه جیزرو یک‌ بار برای همیشه به‌سرعت از آب‌های جاری پر شده و به‌مرور طی بازه‌ای کوتاه (مثلاً ۵۰ سال) تبخیر شده باشد؛ ولی درجاتی از دگرگونی که دانشمندان در سنگ‌های هدف نمونه‌برداری مشاهده کرده‌اند، احتمال وجود آب‌های سطحی برای زمان بسیار طولانی را تقویت می‌کند.

مریخ‌نورد پرسیورنس همچنان به جست‌وجو روی سطح دهانه ادامه می‌دهد تا پاسخ‌های مناسبی برای سؤالات ما از تاریخ مریخ پیدا کند. لوله‌های تیتانیومی حاوی نمونه‌های جمع‌آوری‌شده، در محفظه مریخ‌نورد ذخیره می‌شوند تا در زمان مناسب در چند گروه روی سطح سیاره رها شوند. با این روش احتمال از دست رفتن نمونه‌ها کاهش پیدا می‌کند. در نهایت این نمونه‌ها توسط مأموریت مشترک ناسا و سازمان فضایی اروپا (ESA) حدود یک دهه دیگر به زمین منتقل خواهند شد.

نقشه مسیر حرکت مریخ‌نورد پرسویرنس، سنگ راشت در منطقه سیتادل قرار دارد

مقصد بعدی مریخ‌نورد احتمالا یال‌هایی پوشیده از ماسه و تکه‌سنگ در ستیای جنوبی (South Séítah) در فاصله ۲۰۰ متری مکان فعلی آن است. نمونه‌های فعلی احتمالا متعلق به جوان‌ترین لایه زمین‌شناسی دهانه جیزرو هستند. ستیای جنوبی احتمالا قدمت بیش‌تری دارد و در تکمیل دو نمونه فعلی، دید بهتری از فرایند‌های شکل‌دهنده سطح جیزرو به تیم دانشمندان مأموریت خواهد داد.

تصویر هوایی اینجنیوتی از ستیای جنوبی (سایه اینجنیوتی در لبه پایین تصویر متمایل به راست دیده می‌شود)

با شروع ماه اکتبر، فعالیت تمام مأموریت‌های مریخ به مدت چند هفته در دوره «مقارنه خورشیدی» متوقف می‌شود. در این دوره خورشید بین زمین و مریخ قرار می‌گیرد و ارتباطات بین ایستگاه‌های زمینی و مدارگرد‌ها و مریخ‌نورد‌ها را دچار اختلال می‌کند. مریخ‌نورد پرسویرنس احتمالا پیش از پایان این دوره، حفاری در ستیای جنوبی را آغاز نخواهد کرد.

به نظر شما مریخ‌نورد پرسویرنس موفق به کشف نشانه‌های حیات باستانی در مریخ خواهد شد؟ نظرتان را با زومیت در میان بگذارید.