فضانوردان اروپایی می‌خواهند فضاپیمای مستقل خودشان را داشته باشند

فضانوردان اروپایی از سال ۱۹۷۸ تاکنون به فضا پرواز می‌کنند. در آن سال، فضانوردی آلمانی به نام زیگموند یان سوار فضاپیمای سایوز شد و به مدت یک هفته به ایستگاه فضایی سالیوت ۶ سفر کرد. درطول چهار دهه‌ی بعدی، ده‌ها فضانورد اروپایی با فضاپیماهای متعلق به روسیه و ایالات متحده به ایستگاه‌های فضایی مختلف پرواز کردند.

در تازه‌ترین مورد، فضانوردان فرانسوی و آلمانی سوار بر فضاپیمای کرو دراگون اسپیس ایکس به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب شده‌اند. این فضانوردان به نام‌های توماس پسکی و ماتیاس مورر هردو از پرواز فضایی راحت با کرو دراگون و ماهیت چندبارمصرف‌پذیری موشک پرتابگر تمجید کردند. آن‌ها هیچ شکایتی در این زمینه نداشتند؛ اما بیانیه‌ای جدید نشان می‌دهد که فضانوردان اروپایی می‌خواهند وسایل حمل‌ونقل مستقل خودشان را برای رسیدن به ایستگاه فضایی بین‌المللی داشته باشند.

به‌گزارش آرس‌تکنیکا، سند جدید که روز چهارشنبه به‌طور عمومی منتشر شد، می‌گوید رهبران اروپا باید به‌زودی تصمیم بگیرند آیا این قاره اقداماتش برای باقی‌ماندن در جمع کشورهای فضایی پیشرو را تسریع خواهد کرد یا نه. در بیانیه آمده است «هرچند اروپا همچنان در خط مقدم بسیاری از تلاش‌های فضایی نظیر رصد زمین، ناوبری و علوم فضایی قرار دارد، در حوزه‌های بیش از پیش راهبردی حمل‌ونقل و اکتشافات فضایی عقب مانده است. تولید ناخالص داخلی اروپا با ایالات متحده قابل مقایسه است؛ اما سرمایه‌گذاری مشترک این قاره در اکتشافات فضایی حتی به‌یک‌دهم سرمایه‌گذاری ناسا نمی‌رسد.»

روسیه فضاپیمای مسافربری سایوز، چین فضاپیمای شنژو و ناسا کپسول کرو دراگون اسپیس ایکس را دارد. علاوه‌براین، ظرف مدت چند سال آینده، سازمان فضایی آمریکا فضاپیمای اوراین و کپسول استارلاینر بوئینگ را به ناوگان وسایل حمل‌ونقل فضایی انسانی خود اضافه خواهد کرد. هند نیز به‌دنبال ساخت و نمایش یک سامانه‌ی حمل‌ونقل انسانی به مدار نزدیک زمین در دو سال آینده است.

درنتیجه در این میان جای اروپا کجاست؟ به‌نقل از انجمن کاوشگران فضایی اروپا که فضانوردان اروپایی را نمایندگی می‌کند، بیانیه‌ی جدید بدان معنا است که این قاره باید فضاپیمای مسافربری خود را بسازد. درغیر این صورت، اروپا تابع خواسته‌های ناسا، روسیه و شرکت‌های خصوصی نظیر اسپیس ایکس خواهد بود. علاوه‌براین، فضانوردان اروپایی با سوارشدن بر فضاپیماهای اسپیس ایکس، صرفاً به رقیبان اروپا در عرصه‌ی صنعت فضایی منفعت خواهند رساند.

بیانیه می‌گوید «اگر ما این فرصت منحصربه‌فرد برای به چالش‌کشیدن وضع موجود را ازدست بدهیم، باید بدون تضمین اینکه نیازها و ارزش‌هایمان در اولویت باشد، به تهیه‌ی وسایل حمل‌ونقل فضایی انسانی از دیگر بازیگران ادامه دهیم. ما در موقعیت ضعف به مشتریان پول خواهیم داد و اشتباهات گذشته را در دیگر حوزه‌های راهبردی تکرار می‌کنیم. این امر ما را برای نیازهای انرژی یا توسعه‌ی فناوری اطلاعات به بازیگران خارجی وابسته کرد. بی‌عملی ما بر توانایی رقابت صنایع اروپایی تأثیر بیشتر خواهد گذاشت. پول مالیات‌دهندگان اروپایی برای پیشرفت رقیبان صنعتی خارجی استفاده می‌شود.»

بیانیه‌ی جدید در زمانی منتشر می‌شود که جوزف اشباخر، مدیرکل جدید سازمان فضایی اروپا در تلاش برای پیشبرد برنامه‌های بلندپروازانه‌تر است اکنون اشباخر، قدرتمندترین ابزار روابط عمومی موجود یعنی فضانوردان اروپایی را به شیوه‌ای آشکار برای تحقق هدف خود به‌کار گرفته است. ناگفته نماند که فضانوردان اروپایی کارمندان سازمان فضایی اروپا هستند.

یکی از دلایل مخالفت با این بیانیه احتمالاً این خواهد بود که اروپا همیشه راه خود را در فضا رفته است و باید به همین نحو ادامه دهد. از این منظر، چرا وقتی سازمان فضایی اروپا می‌تواند بر انجام اقدامات معنادار در فضا متمرکز شود، باید توجهش را به ساخت یک سامانه‌ی حمل‌ونقل انسانی دیگر معطوف کند؟ گذشته از این‌ها، ساخت فضاپیمای مسافربری جدید فرایندی بسیار پرهزینه و زمان‌بر خواهد بود.

بیانیه در همان روزی منتشر شد که سازمان فضایی اروپا به‌منظور بحث درباره‌ی راهبردهایش در زمینه‌ی موضوعاتی نظیر اکتشافات فضایی و تغییر اقلیم، نشستی فضایی در تولوز فرانسه برگزار کرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه ازجمله سخنرانان این نشست بود. اگر پاسخ به سامانه‌ی حمل‌ونقل فضایی مثبت باشد، اشباخر احتمالاً در ماه نوامبر آن را در نشست شورای وزیران در پاریس به کشورهای عضو سازمان فضایی اروپا ارائه خواهد داد. این جلسه همان جایی است که تصمیمات مربوط به بودجه در آن گرفته می‌شود.

اگر کشورهای عضو سازمان فضایی اروپا بودجه‌ای برای فضاپیمای مسافربری اختصاص دهند، پرسش‌های فراوانی مطرح می‌شود؛ نظیر اینکه آیا این فضاپیما برفراز موشک آریان ۶ یا موشک جدید دیگری پرتاب خواهد شد؟ همچنین کدام کشور عضو سازمان فضایی مسئول ساخت این فضاپیما خواهد بود؟ طراحی، آزمایش و پرواز یک فضاپیمای جدید ممکن است یک دهه به طول انجامد. سرعت ساخت به عوامل مختلف شامل میزان بودجه و نوع فضاپیمای مورد نظر وابسته خواهد بود. اگر اروپا به‌دنبال فضاپیما باشد، آیا سراغ کپسول‌های ساده مثل سایوز خواهد رفت یا نمونه‌ای توانمندتر نظیر کرو دراگون خواهد ساخت؟