ناسا نخستین تصویر واضح تلسکوپ فضایی جیمز وب را منتشر کرد

ناسا دیشب اعلام کرد که دو گام مهم دیگر برای تراز آینه‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب را با موفقیت به پایان برده است. اکنون با این دستاورد، تیم جیمز وب انتظار دارد که عملکرد اپتیکال تلسکوپ بتواند اهداف علمی مدنظر دانشمندان را برآورده کند یا حتی فراتر از آن برود. سازمان فضایی علاوه‌بر اعلام خبر، تصویر خیره‌کننده‌ای را منتشر کرده است که ستاره هدف تلسکوپ را در فوکوس دقیق به همراه تعدادی کهکشان در پس‌زمینه نشان می‌دهد.

آینه‌ی اصلی جیمز وب از ۱۸ بخش ۶ ضلعی مجزا تشکیل شده است که وقتی به درستی تراز شوند، به‌عنوان یک آینه‌ی بزرگ واحد عمل خواهند کرد. مراحل اولیه‌ی تراز آینه‌ها شامل شناسایی تصاویر هر بخش و گردآوری آن‌ها در یک نقطه بود. در این مرحله که در ماه فوریه به پایان رسید، نور هر ۱۸ بخش در یک نقطه جمع شد، اما لزوماً از هر بخش مسیر مساوی نمی‌گرفت؛ بدین معنا که ۶ ضلعی‌ها به‌عنوان آینه‌ی واحد عمل نمی‌کردند.

مارشال پرین، مدیر اپتیکال جیمز وب می‌گوید بخش‌های مجزا به اندازه‌ی چند میکرون با تراز صحیح فاصله داشتند. در مرحله‌ی نهایی آینه‌ها با دقت نانومتر تراز شدند. به‌گفته‌ی پرین: «چند صد قطر اتمی، سطح دقتی است که در اینجا نیاز داریم» و اکنون ظاهراً بدان دست یافته‌ایم. پرین افزود: «اکنون به چیزی دست یافته‌ایم که تراز محدود پراش تلسکوپ نامیده می‌شود. تصاویر تا جایی که قوانین فیزیک اجازه می‌دهند، با هم فوکوس می‌شوند.»

پرین در ادامه گفت «در تمام مراحل فرایند [تراز]، هیچ مشکلی فنی با تلسکوپ نداشتیم. بزرگ‌ترین [غافلگیری] این است که مراحل چقدر نزدیک با مدل‌های پیش‌بینی‌ها از روی زمین تطابق داشتند. صادقانه بگویم، تیم گاهی اوقات با نگاه به داده‌ها دچار سرگیجه می‌شد.»

نخستین تصویر واضح جیمز وب.

در‌حال‌حاضر، آینه با دوربین فروسرخ نزدیک که ابزار اصلی تلسکوپ محسوب می‌شود، تراز شده است. بااین‌حال، تلسکوپ سه ابزار دیگر نیز دارد؛ درنتیجه در چند مرحله‌ی بعدی شاهد تراز آینه با ابزارهای باقی‌مانده خواهیم بود. ناسا علاوه‌بر توانایی تغییر موقعیت، شکل و خمیدگی ۶ ضلعی‌ها، آینه‌ی ثانویه و خود ابزارها را نیز می‌تواند جابه‌جا کند تا از تراز آن‌ها با یکدیگر مطمئن شود.

تنظیم نهایی ممکن است پس از اتمام فرایند کنونی رخ بدهد؛ اما به‌نقل از ناسا پس از آن هیچ کاری جز کالیبراسیون مداوم مورد نیاز برای حفظ تراز تمام ابزارها و آینه‌ها باقی نخواهد ماند. سپس، فعالیت علمی آغاز خواهد شد. جین ریگبی، دانشمند پروژه‌ی عملیات‌های جیمز وب می‌گوید یک سال کامل رصدهای علمی ازپیش برنامه‌ریزی شده است.

تمام افراد دخیل در پروژه‌ی جیمز وب، اعتراف می‌کنند که چند هدف علمی پراولویت که انتظار می‌رود تصاویر زیبایی خلق کنند، انتخاب شده‌اند؛ اما هنوز هیچ‌کس نگفته این اهداف چه اجرامی هستند. درحال‌حاضر، همگی توجهشان را به کهکشان‌هایی جلب کرده‌اند که در پشت ستاره‌ی به‌کاررفته برای تراز به چشم می‌خورند.

پژوهشگران از اینکه فرایند راه‌اندازی تلسکوپ اینقدر خوب پیش رفته است، به‌شدت آسوده‌خاطر شده‌اند. آن‌طور که ریگبی می‌گوید: «روزهایی در این پروژه وجود داشت که اگر طبق انتظار پیش نمی‌رفت، باید به خانه می‌رفتیم. درعوض، کل فرایند بدون مشکل پیش رفته است. توماس زوربوچن، مدیر واحد مأموریت‌های علمی ناسا می‌گوید: «تمام نگرانی‌هایی که داشتم، همگی پشت سر گذاشته شدند.»