اسپیس ایکس چهار شهروند خصوصی را به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب کرد

جمعه شب در ساعت ۱۹:۴۷ به وقت ایران، مأموریت‌ اکسیوم ۱ برفراز موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس از مرکز فضایی کندی ناسا با موفقیت به مدار زمین پرتاب شد. ۱۲ دقیقه پس از برخاست، فضاپیمای دراگون اندور از مرحله‌ی دوم فالکون ۹ جدا شد و سفر فضایی‌اش به سمت ایستگاه فضایی بین‌المللی را آغاز کرد. انتظار می‌رود فضاپیما بعد از ظهر شنبه به وقت ایران به ایستگاه متصل شود.

درهمین‌حال، مرحله‌ی اول موشک فالکون ۹ به زمین بازگشت و فرودی ایمن روی کشتی بدون سرنشین اسپیس ایکس انجام داد. پرتاب امروز، پنجمین پرواز این موشک به‌خصوص محسوب می‌شد.

مأموریت اکسیوم ۱ درمجموع ششمین پرواز فضایی انسانی با فضاپیمای کرو دراگون به‌شمار می‌آید. اسپیس ایکس تا به امروز با این مأموریت‌ها در طول کمتر از دو سال ۲۲ انسان را به مدار نزدیک زمین حمل کرده است. برای درک سرعت ظهور اژدهای اسپیس ایکس، درنظر بگیرید که چین با داشتن دومین برنامه‌ی فضایی غیرنظامی قدرتمند در جهان، از سال ۲۰۰۳ تاکنون فقط ۲۰ فضانورد را پرتاب کرده است.

مأموریت اکسیوم ۱ نامش را از شرکت خصوصی اکسیوم اسپیس که سازمان‌دهنده‌ی پرواز امروز بود، گرفته است. این مأموریت از نگاه کارشناسان تاریخ‌ساز محسوب می‌شود؛ زیرا نخستین مأموریت کاملاً خصوصی به ایستگاه فضایی بین‌المللی است. آزمایشگاه مداری دهه‌ها پیش به‌منظور تقویت همکاری بین‌المللی در فضا و در زمانی ساخته شد که پرواز فضایی عمدتا عرصه‌ی عرض اندام کشورهای بزرگ و قدرتمند بود.

بااین‌حال، ایستگاه فضایی بین‌المللی دست‌کم برای ایالات متحده به پایگاهی مهم در مدار نزدیک زمین برای فعالیت تجاری تبدیل شده است. فضانوردان ناسا از سال‌ها پیش آزمایش‌های پژوهشی خصوصی، استقرار کیو‌ب‌ست‌ها و سایر فعالیت‌های مورد تأیید دولت را برای تقویت پروازهای فضایی تجاری انجام داده‌اند.

مأموریت اکسیوم ۱ گام بعدی را برمی‌دارد. فرمانده مایکل لوپز آلگریا، خلبان لری کانر و ایتان استیب و مارک پتی، متخصصان مأموریت تقریباً ۱۰ روز را در فضا و کمی بیشتر از یک هفته را در ایستگاه فضایی سپری خواهند کرد. زمان آن‌ها متعلق به خودشان خواهند بود. فضانوردان این مدت را برای انجام برخی پژوهش‌ها و لذت‌بردن از تجربه‌ی زندگی در فضا صرف خواهند کرد.

برای اکسیوم اسپیس، این نخستین مأموریت از بین چند مأموریت برنامه‌ریزی‌شده و نخستین سفر فضایی است که فضانوردان خصوصی در بخش آمریکایی ایستگاه فضایی اقامت می‌کنند. بااین‌حال تا اواخر سال ۲۰۲۴، اکسیوم قصد دارد ماژول اختصاصی خود را به ایستگاه فضایی بفرستد تا مشتریانش آزادانه‌تر بتوانند در آن رفت‌و‌آمد کنند. پیش از پایان دهه‌ی ۲۰۲۰، این ماژول و سایر ماژول‌های پرتاب‌شده به دست اکسیوم، از ایستگاه فضایی بین‌المللی جدا و به سکونتگاهی مستقل و خصوصی تبدیل خواهند شد.

تمام این اتفاقات به دلایل بی‌شمار به لطف ناسا اتفاق می‌افتد. اول از همه، سازمان فضایی آمریکا می‌خواهد افق اکتشافات انسانی‌اش را به ماه و احتمالاً یک روز مریخ گسترش دهد و اداره‌ی فعالیت‌های فضایی در مدار نزدیک زمین را به بخش خصوصی بسپارد. ایستگاه فضایی بین‌المللی نیز درحال تبدیل‌شدن به سازه‌ای قدیمی است؛ به‌گونه‌ای که از استقرار برخی از ماژول‌های آن در فضا نزدیک به ربع قرن می‌گذرد. یک روز دیگر امکان نگه‌داری ایستگاه وجود نخواهد داشت.

و در نهایت شاید واضح‌تر از همه، شراکت طولانی‌مدت بین ایالات متحده و روسیه که به پایه‌گذاری ایستگاه فضایی منجر شد، در خطر است. با تشدید جنگ روسیه در اوکراین، ناسا و روسکاسموس دیگر به سختی می‌توانند همکاریشان در فضا را تداوم دهند.

مأموریت اکسیوم ۱ ممکن است برخلاف اینسپریشن ۴ برای همه جذاب نباشد. از نگاه اریک برگر، سردبیر بخش فضا در آرس‌تکنیکا، اعضای خدمه‌ی مأموریت، مردان سفیدپوست مسن و به‌شدت صاحب امتیاز هستند. آن‌ها قطعاً بدین دلیل به فضا می‌روند که می‌خواهند و می‌توانند هزینه کنند. خدمه‌ی اکسیوم ۱ ماه‌ها صرف آموزش برای این مأموریت کرده‌اند و هم در پرواز با فضاپیمای کرو دراگون و هم کار در ایستگاه فضایی مهارت دارند.

بااین‌حال واقعیت این است که اکسیوم ۱ اتفاق جدیدی است. این مأموریت بخش مهمی از گذار از پرواز فضایی به‌عنوان فعالیتی دولتی به فعالیتی تحت هدایت شرکت‌های خصوصی نظیر اسپیس ایکس است. به‌عنوان مثال، پرتاب امروز پنجمین پرواز یک مرحله‌ی اول موشک فالکون ۹ را رقم زد و آن را به باتجربه‌ترین بوستری تبدیل کرد که تاکنون برای پرواز انسان‌ها به فضا به کار رفته است. خدمه‌ی اکسیوم ۱ ازجمله نخستین پیشگامانی هستند که به عرصه‌ی پرواز فضایی تجاری قدم می‌گذارند.