کشمکش بین اسپیس ایکس و اداره هوانوردی فدرال بر سر پرتاب استارشیپ با پیروزی این شرکت به پایان رسید

سرانجام پس از کش‌وقوس‌های فراوان، اداره هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) روز دوشنبه اعلام کرد که برنامه‌های اسپیس ایکس برای استاربیس، تأسیسات پرتاب عظیم این شرکت در تگزاس جنوبی، برخی تأثیرات زیست‌محیطی بر زمین و ناحیه‌ی پیرامون آنجا خواهد داشت؛ اما به اندازه‌ای نیست که به تهیه‌ی گزارش کامل اثر زیست‌محیطی نیاز داشته باشد. اکنون اسپیس ایکس اگر می‌خواهد از بررسی‌های محیط‌زیستی بیشتر اجتناب کند و درنهایت مجوز FAA برای پرتاب استارشیپ، موشک جدید خود به مدار زمین از این سایت را به‌دست آورد، باید بیش از ۷۵ تغییر در برنامه‌ی پیشنهادی‌اش اعمال کند.

به‌گزارش ورج، تأسیسات استاربیس اسپیس ایکس در شهری کوچک به نام بوکاچیکا در ایالت تگزاس و در نزدیکی مرز آمریکا و مکزیک واقع شده است. در چند سال گذشته، اسپیس ایکس از این سایت برای ساخت‌وساز نسخه‌های آزمایشی تمام‌اندازه‌ی استارشیپ استفاده کرده است. استارشیپ، موشک غول‌پیکر نسل بعدی این شرکت محسوب می‌شود که به‌منظور حمل انسان و بار به مقاصد واقع در اعماق فضا نظیر ماه و مریخ طراحی شده است. اسپیس ایکس قبلاً پروازهای آزمایشی متعددی را تا ارتفاع بالا از استاربیس انجام داده بود؛ اما اکنون این شرکت امید دارد تا استارشیپ را برای نخستین‌بار به فضا پرتاب کند و درون مدار زمین قرار دهد.

به‌منظور پرتاب استارشیپ به مدار از استاربیس، اسپیس ایکس اول باید مجوز اداره هوانوردی فدرال را به‌دست آورد. سرنوشت تأسیسات استاربیس در بوکاچیکا، در یک سال و نیم گذشته در هاله‌ای از ابهام قرار داشته؛ زیرا FAA مشغول بررسی این موضوع بوده است که عملیات‌های پرتاب اسپیس ایکس چگونه از نظر زیست‌محیطی بر ناحیه‌ی اطراف سایت تأثیر خواهد گذاشت. اکنون با اتخاذ تصمیم FAA، اسپیس ایکس باید به بیش از ۷۵ مسئله که این سازمان فهرست کرده است، رسیدگی کند تا تأثیرات زیست‌محیطی خود را بر این ناحیه کاهش دهد. اگر اسپیس ایکس این تغییرات را اعمال کند، می‌تواند مسیر را برای دریافت مجوز پرتاب استارشیپ هموار کند؛ هرچند فعلاً هیچ تضمینی برای آن وجود ندارد.

اسپیس ایکس ابتدا قصد نداشت تا موشک مریخی‌اش را از تگزاس پرتاب کند. این شرکت در سال ۲۰۱۲ به‌منظور ایجاد سایت پرتابی تجاری برای پرواز موشک‌های کوچک‌تر فالکون ۹ و فالکون هوی، قطعه زمینی را در بوکاچیکا خریداری کرد. درنهایت اسپیس ایکس پیش‌بینی کرد که دور از ازدحام سایت پرتاب بسیار شلوغ‌ترش در کیپ کاناورال فلوریدا، سالانه تا ۱۲ پرتاب از این ناحیه انجام دهد.

اداره هوانوردی فدرال با درنظرداشتن هدف یادشده، بررسی محیط‌زیستی کاملی درباره‌ی برنامه‌های اسپیس ایکس انجام داد و در سال ۲۰۱۴ با انتشار گزارش اثر زیست‌محیطی (EIS) خود، چگونگی تأثیر این پرتاب‌های کوچک‌تر را بر ناحیه‌ی اطراف تشریح کرد. تهیه‌ی گزارش اثر زیست‌محیطی می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول انجامد؛ زیرا به مصاحبه با متخصصان، دانشمندان، مقام‌های تجاری و ساکنان و همچنین انجام تجزیه‌وتحلیل‌‌ها و پژوهش‌های سختگیرانه درباره‌ی چگونگی تأثیر اقدام پیشنهادی بر محیط انسانی اطراف نیاز دارد.

بااین‌حال برنامه‌های اسپیس ایکس از زمان انتشار نخستین EIS به‌نحو چشمگیر تغییر کرده است. در آغاز سال ۲۰۱۸، اسپیس ایکس پس از آنکه تصمیم گرفت تاسیسات تگزاس جنوبی را صرفاً به تولید نسخه‌های آزمایشی استارشیپ اختصاص دهد، فعالیت‌های تولید خود در بوکاچیکا را به‌طور جدی افزایش داد. سایت پرتاب تجاری ساده‌تری که اسپیس ایکس درابتدا درنظر داشت، اکنون به تأسیسات رو به رشد با انبارها و چادرهای عظیمی تبدیل شده است که ساخت‌وساز شبانه‌روزی با حضور هزاران نفر در آن انجام می‌شود.

با رشد حضور اسپیس ایکس در بوکاچیکا، این شرکت انجام آزمایش پروازهای مرتفع با نسخه‌های اولیه‌ی استارشیپ را نیز آغاز کرد. درجریان این آزمایش‌ها، استارشیپ پیش از آنکه اقدام به فرود روی زمین کند، تا ارتفاع تقریباً ۹ تا ۱۲ کیلومتر پرواز کرد. اغلب این آزمایش‌ها به انفجارهای مهیب ختم شدند و فقط در یک مورد استارشیپ توانست با موفقیت فرود آید. در مارس ۲۰۲۱، یک نمونه‌ی اولیه درست پیش از فرود منفجر شد و بقایای فلزی‌اش را در پناهگاه حیات‌وحش اطراف پراکنده کرد.

پروازهای آزمایشی همراه با ساخت‌وساز مداوم و آزمایش‌های زمینی، به افزایش تنش با جامعه‌ی مجاور سایت پرتاب منجر شد. استاربیس در کنار محله‌ی کوچکی متشکل از چند ده خانه به نام روستای بوکاچیکا قرار دارد. دسترسی به این روستا فقط ازطریق بزرگراهی ایالتی که به استاربیس متصل می‌شود، امکان‌پذیر است. این جاده اغلب درطول آزمایش‌ها و سایر مانورها بسته می‌شود و دسترسی به روستا و ساحل مجاور را محدود می‌کند. ساکنان از اختلال در زندگی روزمه‌ی خود نیز شکایت داشتند؛ زیرا اغلب از آن‌ها خواسته می‌شود که خانه‌هایشان را درطول آزمایش‌های اصلی ترک کنند. اغلب مردم املاکشان در روستای بوکاچیکا را به اسپیس ایکس فروخته‌اند؛ هرچند تعداد کمی خانوار هنوز در آنجا ساکن هستند.

سرانجام در اواخر سال ۲۰۲۰، اداره هوانوردی فدرال اعلام کرد که قصد دارد برنامه‌های اسپیس ایکس برای پرتاب استارشیپ به مدار از استاربیس را از نظر زیست‌محیطی بررسی کند. در سپتامبر ۲۰۲۱، این سازمان پیش‌نویس ارزیابی زیست‌محیطی‌اش را با گنجاندن برنامه‌های به‌روز‌شده‌ی اسپیس ایکس برای این ناحیه منتشر کرد. این سند فاش کرد که درجریان ساخت مداوم استارشیپ، اسپیس ایکس قصد دارد تا ۲۰ پرتاب زیرمداری استارشیپ را در سال انجام دهد و پیش از اقدام به فرود، فضاپیما را با اتکا به خود به ارتفاعات بالا یا درون فضا، اما نه مدار بفرستد.

اسپیس ایکس همچنین قصد دارد سالانه تا پنج پرتاب مداری یا زیرمداری با استارشیپ و بوستر سوپرهوی انجام دهد؛ موشک عظیمی که اسپیس ایکس به‌منظور دادن نیروی رانش بیشتر به استارشیپ برای رسیدن به مدار مشغول ساخت آن است. درطول این پرتاب‌ها، سوپرهوی تلاش خواهد کرد تا به زمین بازگردد و روی جایگاه فرود یا سکویی در نزدیکی خلیج مکزیک به زمین بنشیند.

تأسیسات استاربیس اسپیس ایکس در بوکاچیکا.

درنهایت اسپیس ایکس برآورد کرد که برای عملیات‌های معمول خود و اتفاقات خارج از انتظار، باید به ترتیب ۵۰۰ ساعت و ۳۰۰ ساعت از سال دسترسی به بزرگراه ایالتی را ببندد و وضعیت قطعاً با پیشرفت در مسیر ساخت استارشیپ تغییر خواهد کرد. اسپیس ایکس پیش‌بینی کرد که درطول زمان تعداد پرتاب‌های مداری افزایش و شمار پروازهای زیرمداری کاهش خواهد یافت. فراتر از این، اسپیس ایکس اقدامات مهم دیگری را نیز به برنامه‌هاش اضافه کرد؛ ازجمله ایجاد سامانه‌ی پیش‌تصفیه‌ی گاز طبیعی به‌منظور خالص‌سازی متان برای استفاده در موشک استارشیپ. همچنین گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت که باید خط لوله‌ای برای انتقال گاز به نیروگاه ساخته شود.

براساس اعلام اخیر اداره هوانوردی فدرال، اسپیس ایکس برنامه‌هایش برای ساخت سامانه‌ی پیش‌تصفیه‌ی گاز طبیعی، نیروگاه اصلی و نیروگاه نمک‌زدایی را لغو کرده است. این شرکت قابلیت‌های موتور رپتور را نیز که برای به‌پیش‌راندن استارشیپ استفاده می‌شود، اصلاح کرده است به دلیل این تغییرات، اسپیس ایکس برای استارشیپ و سوپرهوی به آن تعداد موتور که پیش‌تر انتظار می‌رفت، نیاز ندارد. بااین‌حال FAA بدین نتیجه رسیده است که این امر تأثیرات زیست‌محیطی را تغییر نمی‌دهد.

به‌عنوان بخشی از بررسی زیست‌محیطی، اداره هوانوردی فدرال از مردم خواست تا نظراتشان را درباره‌ی برنامه‌های پیشنهادی اسپیس ایکس ارائه دهند. این درخواست FAA، هم انتقادات و هم پشتیبانی شدید مردم را نشان داد. اغلب منتقدان خواستار آن بودند که با توجه به تغییر برنامه‌های اسپیس ایکس از سال ۲۰۱۴، FAA بررسی اثر زیست‌محیطی جدیدی انجام دهد. این سازمان می‌گوید بیش از ۱۸ هزار نظر دریافت کرده و ازآنجاکه اسپیس ایکس باید به تک‌تک آن‌ها پاسخ می‌داد، فرایند تصمیم‌گیری طولانی شده است.

اداره هوانوردی فدرال همچنین مجبور شد برای تصمیم‌گیری با سازمان‌های دولتی مختلف ازجمله خدمات شیلات و حیات‌وحش ایالات متحده (FWS) و خدمات پارک ملی مشورت کند. این مسئله، برخی پرسش‌ها را درباره‌ی تأثیرات احتمالی اسپیس ایکس بر ناحیه برانگیخت. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، FWS در یک نظر فنی داده‌شده به FAA اشاره کرده بود که جمعیت سلیم پازرد، پرنده‌ای درمعرض خطر انقراض که در بوکاچیکا لانه می‌کند، کاهش یافته است و این مسئله به افزایش فعالیت اسپیس ایکس در ناحیه ارتباط دارد.

اداره هوانوردی فدرال به‌عنوان بخشی از تصمیم خود، بررسی اثر زیست‌محیطی دیگری انجام نخواهد داد. این مسئله هم‌زمان با حرکت اسپیس ایکس به سمت انجام نخستین پرتاب مداری استارشیپ، بالقوه موجب صرفه‌جویی در زمان می‌شود. بااین‌حال، این شرکت هنوز باید برخی کارها انجام دهد. بیش از ۷۵ اقدامی که FAA فهرست کرده است، شامل اموری هستند که اسپیس ایکس باید انجام دهد تا تأثیر خود بر کیفیت هوا، سطح صدا و دسترسی به ساحل مجاور را کاهش دهد. به‌عنوان مثال، این شرکت باید از قبل‌تر پرتاب‌هایش را به اطلاع مقام‌های محلی و مردم برساند. اسپیس ایکس همچنین نمی‌تواند جاده‌ها را درطول بیش از ۱۲ روز تعطیل مشخص ببندد و سالانه فقط در پنج آخر هفته، اجازه‌ی انجام این کار را دارد.

اداره هوانوردی فدرال همچنین از اسپیس ایکس می‌خواهد که به نظارت بر تغییرات جمعیت حیات‌وحش محلی، مانند لاک‌پشت‌های دریایی که در این منطقه لانه می‌کنند، ادامه دهد. اسپیس ایکس باید به گروه‌های محلی حیات‌وحش کمک مالی نیز اهدا و نورپردازی در سایت پرتاب را کنترل و تنظیم کند تا از سردرگمی لاک‌پشت‌هایی که از تخم سردرمی‌آورند، جلوگیری شوند. فهرست کامل اقدامات را می‌توانید در این نشانی ببینید.

درهمین‌حال، اسپیس ایکس مشغول کار روی پلن بی احتمالی برای استارشیپ بوده است. در ماه دسامبر، این شرکت ساخت‌وساز سکوی پرتاب استارشیپ را در کیپ کاناورال فلوریدا آغاز کرد؛ ناحیه‌ای که از نیم‌قرن پیش میزبان پرتاب‌های مداری است. اسپیس ایکس درحال‌حاضر خارج از این ناحیه دو سکوی پرتاب برای موشک‌های فالکون ۹ و فالکون هوی خود دارد. بااین‌حال این شرکت قصد دارد سایت پرتاب استارشیپ را بسیار نزدیک به سکویی بسازد که برای پرتاب انسان به ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده می‌شود. ناسا از اسپیس ایکس می‌خواهد با ارائه‌ی برنامه‌ای اطمینان حاصل کند که هرگونه انفجار احتمالی استارشیپ، آن سکوی پرتاب عملیاتی را درمعرض خطر قرار نمی‌دهد.

هرچند خبر اخیر ممکن است یک پیروزی برای برنامه‌های اسپیس ایکس در تگزاس به‌نظر آید، این شرکت هنوز باید مجوز پرتاب نخستین استارشیپ به مدار از این ناحیه را از اداره هوانوردی فدرال بگیرد. FAA تأکید می‌کند که تصمیم اخیرش لزوماً به معنای اعطای مجوز به اسپیس ایکس نیست؛ زیرا این شرکت هنوز باید تمام الزامات ایمنی مورد نیاز برای تأیید پرتاب را رعایت کند. ناسا با اسپیس ایکس قرارداد بسته تا از استارشیپ به‌عنوان ماه‌نشینی استفاده کند که می‌تواند فضانوردان برنامه آرتمیس را به سطح ماه ببرد. ناسا امیدوار است که نخستین فرود قمری را در سال ۲۰۲۵ انجام دهد و اگر اسپیس ایکس می‌خواهد به این تاریخ برسد، باید نشان دهد که می‌تواند استارشیپ را به‌زودی به فضا بفرستد.