دانشمندان ناسا می‌گویند عکس‌های تلسکوپ جیمز وب نزدیک بود آن‌ها را به گریه بیندازد

۶ ماه از زمانی که موشک اروپایی آریان ۵، تلسکوپ فضایی جیمز وب را به مدار زمین فرستاد، می‌گذرد. از آن زمان تاکنون، این تلسکوپ فوق پیچیده با موفقیت سپر خورشیدی بزرگش را گشوده، ابزارهای علمی‌اش را راه‌اندازی کرده و به نقطه‌ی مقصدش در فاصله‌ی تقریباً ۱٫۵ میلیون کیلومتری از زمین رسیده است.

این دوره‌ی اضطراب‌‌آور در فضا پس از نزدیک به دو دهه تلاش برای طراحی، ساخت و آزمایش تلسکوپ روی زمین پیش از پرتاب آن در روز کریسمس سال ۲۰۲۱ گذرانده شد. اما اکنون تمام این مراحل سخت پشت سر گذاشته شده و آینه‌ی عظیم ۶٫۵ متری تلسکوپ با خیره‌شدن به جهان، داده‌ها و تصاویر علمی را جمع‌‌آوری و ثبت می‌کند. جیمز وب، بزرگ‌ترین و قدرتمندترین تلسکوپی که انسان تاکنون به فضا فرستاده، هم‌اکنون مشغول آشکارسازی اطلاعات تازه درباره‌ی جهان ما است.

توماس زوربوخن، مدیر واحد برنامه‌های علمی ناسا، چهارشنبه درجریان کنفرانسی خبری گفت: «عکس‌ها هم‌اکنون درحال ثبت‌شدن هستند. درحال‌حاضر برخی اطلاعات علمی شگفت‌انگیز با موفقیت ثبت‌شده‌اند و برخی دیگر با پیشروی به جلو جمع‌آوری می‌شوند. ما در میانه‌ی دستیابی به اطلاعات تاریخ‌ساز هستیم.»

ناسا می‌گوید قصد دارد سه‌شنبه ۲۱ تیر در ساعت ۱۹:۰۰ به وقت ایران چندین عکس را که نتیجه‌ی مشاهدات «نور اول» جیمز وب هستند، منتشر کند. روز چهارشنبه، مقام‌های سازمان فضایی گفتند این تصاویر و داده‌ها شامل ژرف‌ترین تصویر ثبت‌شده تاکنون از کیهان و همچنین طیف رنگی جو سیاره‌ای فراخورشیدی در اطراف خواهند بود. جیمز وب با نگاه در نور فروسرخ، می‌تواند اثر انگشت مولکول‌های کوچک مانند دی‌اکسید کربن و ازن را شناسایی کند؛ عناصری که سرنخ‌هایی معنادار درباره‌ی سکونت‌پذیری جهان‌های اطراف دیگر ستارگان ارائه خواهند داد.

پم ملروی، نایب‌رئیس ناسا گفت از تصاویری که جیمز وب تاکنون تهیه کرده، شگفت‌زده شده است. او افزود: «آنچه دیده‌ام، به‌عنوان یک دانشمند، به‌عنوان یک مهندس و به‌عنوان یک انسان مرا تحت تأثیر قرار داد.»

به‌لطف پرتاب دقیق موشک آریان ۵، جیمز وب سوخت کافی برای انجام مأموریت تا ۲۰ سال را دارد. هرچند تلسکوپ تاکنون پنج مرتبه با ریزشهاب‌واره‌ها برخورد کرده، به‌گونه‌ای طراحی شده که آسیب ناشی از این حوادث را با حاشیه‌ی فراوان درنظر بگیرد.

زوربوخن نیز در نخستین برخورد خود با داده‌های جیمز وب شگفت‌زده شد. او گفت وقتی به نخستین عکس‌های گرفته‌شده با تلسکوپ نگاه کرد، نزدیک بود به گریه بیفتد. این مقام ارشد ناسا افزود: «واقعاً سخت است که از دریچه‌ای جدید به جهان نگاه کنید و عمیقاً تحت‌تأثیر قرار نگیرید. واقعاً لحظه‌ای احساسی است وقتی می‌بینید طبیعت ناگهان برخی از اسرارش را فاش می‌کند. دوست دارم شما خیال‌پردازی کنید و منتظر آن باشید.»

متأسفانه ما باید ۱۱ روز دیگر صبر کنیم تا ثمرات نهایی نخستین مشاهدات جیمز وب را ببینیم. ناسا گفته است هیچ عکسی را زودتر منتشر نخواهد کرد. اما ما که ۲۰ سال برای پرتاب و آغاز فعالیت جیمز وب به‌عنوان جانشین واقعاً شایسته‌ی تلسکوپ فضایی هابل انتظار کشیدیم، قطعاً می‌توانیم چند روز بیشتر صبر کنیم.