از ملاقات با مشتری تا سفر به انتهای منظومه شمسی؛ جذاب‌ترین تصاویر ثبت‌شده با فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا

فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا از زمان پرتاب‌شدن به فضا در ۱۶ سال پیش، تصاویر شگفت‌انگیزی ثبت کرده است. این فضاپیما از کنار مشتری عبور کرد و نگاهی به فوران آتشفشان در قمر آیو این سیاره انداخت و در اتفاقی مهم، از کنار پلوتو نیز گذر کرد. نیوهورایزنز اولین فضاپیمای ساخت بشر است که از سیاره‌ای کوتوله بازدید می‌کند. به‌گزارش گیزمودو، فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا اکنون حدوداً ۶٫۹ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد و با سرعت ۵۳٬۰۰۰ کیلومتر‌بر‌ساعت در حال ماجراجویی در کمربند کویپر است.

عبور از کنار پلوتو که در ۱۴ جولای ۲۰۱۵ (۲۲ تیر ۱۳۹۴) اتفاق افتاد، به‌عنوان بزرگ‌ترین دستاورد فضاپیمای نیوهورایزنز شناخته می‌شود. بااین‌حال، دانشمندان از مأموریت اکتشافی ناسا نهایت استفاده را برده‌اند تا هزاران تصویر از اجرام موجود در منظومه‌ی شمسی ثبت کنند. در ادامه، نگاهی به جذاب‌ترین تصاویری می‌اندازیم که به‌لطف فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا به آن‌ها دسترسی داریم.

فضاپیمای نیوهورایزنز در مسیر خود به‌سمت بخش بیرونی منظومه‌ی شمسی، از کنار سیاره مشتری عبور کرد. عبور از کنار مشتری به‌دلیل قرار‌گرفتن درمعرض گرانش این سیاره، شتاب نیوهورایزنز را بیشتر کرد و به این فضاپیما امکان داد با سرعت بیشتری به‌سمت پلوتو حرکت کند. دانشمندان می‌گویند حجم داده‌های علمی جمع‌آوری‌شده‌ی نیوهورایزنز هنگام عبور از کنار مشتری بیشتر از آن چیزی بود که انتظارش را داشتند.

نیوهورایزنز تصاویر زیادی ثبت کرد؛ اما یکی از این تصاویرِ مونتاژی که مشتری و قمر آتشفشانی این سیاره به نام آیو را به‌نمایش می‌گذارد، بیشتر از بقیه جلب توجه کرد. تصویر مشتری که در ترکیب رنگی فروسرخ به‌تصویر کشیده شده، در ۲۸ فوریه‌ی ۲۰۰۷ (۹ اسفند ۱۳۸۵) ثبت شد. همچنین، تاریخ ثبت تصویر قمر آیو که در رنگ واقعی به‌نمایش گذاشته شده، به یک مارس ۲۰۰۷ (۱۰ اسفند ۱۳۸۵) برمی‌گردد.

فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا با استفاده از دوربین فروسرخ LEISA، تصاویری از جوّ سیاره مشتری ثبت کرد. تصاویری که در بالا می‌بینید، در ۲۷ فوریه‌ی ۲۰۰۷ (۸ اسفند ۱۳۸۵) ثبت شده‌اند؛ یعنی زمانی که نیوهورایزنز حدوداً ۲٫۵۷ میلیون کیلومتر از سیاره‌ی غول‌پیکر مشتری فاصله داشت.

به‌گفته‌ی ناسا، این تصاویر تنها بخش کوچکی از اطلاعاتی را نمایش می‌دهند که ازطریق اسکن با دوربین LEISA به‌دست می‌آیند. ناسا می‌گوید این، تنها نمونه‌‌ای از مزایایی است که طیف فروسرخ برای مطالعات متمرکز بر جوّ ارائه می‌دهد.

در اتفاقی شگفت‌انگیز، فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا توانست در ۲۸ فوریه‌ی ۲۰۰۷ (۹ اسفند ۱۳۸۵) فواره‌ای آتشفشانی را ثبت کند که در قمر آیو دیده می‌شد. فوران آتشفشان تواشتر که در بالای تصویر دیده می‌شود، توانست فواره‌ای به ارتفاع ۳۳۰ کیلومتر خلق کند.

این تصویر از پلوتو و قمر آن، یعنی شارون، در ۱۵ آوریل ۲۰۱۵ (۲۶ فروردین ۱۳۹۴) ثبت شده است؛ یعنی تنها ۹۰ روز قبل از عبور نیوهورایزنز از کنار آن‌ها. در آن زمان ناسا در بیانیه‌ای گفت:

با نزدیک‌شدن به منظومه پلوتو، در حال دیدن مشخصه‌های جذابی نظیر ناحیه‌ای روشن در نزدیکی قطبِ مشاهده‌پذیر پلوتو هستیم. به‌لطف این مشاهده‌ها، ماجراجویی علمی بزرگی برای درک این جرم آسمانی مرموز شروع شده است. هرچه نزدیک‌تر می‌شویم، هیجان ما برای پرده‌برداری از رازهای پلوتو با استفاده از نیوهورایزنز بیشتر می‌شود.

این نمای رنگی پروضوح از پلوتو که در ۱۴ جولای ۲۰۱۵ (۲۳ تیر ۱۳۹۴) ثبت شده است، یکی از بهترین تصاویر ثبت‌شده‌‌ی فضاپیماها در تاریخ بشر محسوب می‌شود. ناسا هنگام انتشار عمومی این تصویر گفت:

سطح پلوتو پوشیده از طیف متنوعی از رنگ‌های ظریف است که در این تصویر تقویت شده‌اند تا رنگین‌کمانی متشکل‌ از رنگ‌های آبی کم‌رنگ، زرد، نارنجی و قرمز پررنگ ایجاد شود.

ناسا افزود قسمت‌های مختلف در سطح پلوتو رنگ متمایزی دارند و در پشت آن‌ها داستان‌هایی پیچیده نهفته است. فاصله‌ی فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا از پلوتو هنگام عبور از کنار این سیاره‌ی کوتوله به ۱۲٬۵۰۰ کیلومتر رسید.

نیوهورایزنز از دوربین MVIC خود استفاده کرد تا این تصویر چشم‌نواز را از شارون ثبت کند. تصویر بالا شارون را در رنگ واقعی‌اش به‌نمایش می‌گذارد. شارون قمری پلوتونی است که قطر آن تنها به ۱٬۲۱۲ کیلومتر می‌رسد. هنگام ثبت تصویر بالا، فاصله‌ی فضاپیمای نیوهورایزنز از شارون ۷۴٬۱۷۶ کیلومتر بود.

رویارویی نیوهورایزنز با پلوتو بسیار کوتاه‌مدت بود؛ چون فضاپیمای ناسا با سرعت حدوداً ۸۴٬۰۰۰ کیلومتر‌‌‌بر‌‌‌‌ساعت‌‌‌ از کنار این سیاره‌ی کوتوله عبور کرد. نیوهورایزنز نتوانست تصاویری واضح از سمت تاریک پلوتو ثبت کند؛ اما دانشمندان با استفاده از ۳۶۰ تصویری که نیوهورایزنز ثبت کرد، توانستند نمایی از سمت تاریک پلوتو خلق کنند.

در جولای ۲۰۱۶ (تیر و مرداد ۱۳۹۵)، فضاپیمای نیوهورایزنز تصویری از کواوار را ثبت کرد که در حال عبور بود. کواوار جرمی دور در کمربند کویپر است که قطرش به ۱٬۱۱۰ کیلومتر می‌رسید.

پس از عبور از کنار پلوتو، دانشمندان ناسا از نگاه دوربین‌های نیوهورایزنز جرم آسمانی دیگری در فضا مشاهده کردند که بعدها آروکوت نامیده شد. دیده شدن این جرم آسمانی در کمربند کویپر فرانپتونی اتفاقی تعجب‌برانگیز بود و دانشمندان با نگاه دقیق متوجه شدند که آروکوت ظاهری شبیه به آدم‌برفی دارد. فضاپیمای نیوهورایزنز در ۱ ژانویه‌ی ۲۰۱۹ (۱۱ دی ۱۳۹۷) آروکوت را مشاهده کرد.

دانشمندان می‌گویند آروکوت دورترین جرم آسمانی است که فضاپیمای ساخت بشر توانسته از آن بازدید کند. در سال ۲۰۱۹، ناسا در بیانیه‌ای گفت:

داده‌های به‌دست‌رسیده از آروکوت سرنخ‌هایی درباره‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری سیاره‌ها و خاستگاه کیهانی ما ارائه داده است. معتقدیم این جرم قدیمی که از دو قسمت متصل‌به‌هم ساخته شده، ممکن است پاسخ‌هایی در خود داشته باشد تا به درک ما از منشأ حیات روی کره‌ی زمین کمک کند.

نیوهورایزنز در ۲۵ دسامبر ۲۰۲۰ (۵ آذر ۱۳۹۹) دوربین LORRI خود را به‌سمت فضاپیمای وویجر ۱ ناسا گرفت (دایره‌ی زرد تصویر بالا). وویجر ۱ دورترین فضاپیما از زمین است و تنها فضاپیمایی محسوب می‌شود که به فضای بین ستاره‌ای راه پیدا کرده است. این فضاپیما در تصویر دیده نمی‌شود؛ اما در‌هر‌صورت تصویر بالا جذابیت زیادی دارد.

هنگام ثبت تصویر، دو فضاپیمای ناسا حدوداً ۱۸ میلیارد کیلومتر باهم فاصله داشتند و وویجر ۱ در فاصله‌ی حدوداً ۲۲٫۷ میلیارد کیلومتر از خورشید بود. انتظار می‌رود فضاپیمای نیوهورایزنز در دهه‌ی ۲۰۴۰، همچون وویجر ۱ منظومه‌ی شمسی را ترک کند و وارد فضای بین‌ستاره‌ای شود.

دو نمای متفاوت از ستاره‌ی کوتوله‌ی سرخ پروکسیما قنطورس؛ تصویر سمت راست نمای این ستاره از زمین و تصویر سمت چپ نمای آن را از فضاپیمای نیوهورایزنز نمایش می‌دهد.

فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا اکنون به‌حدی از ما دور است که به نمایی متفاوت از ستاره‌ها در مقایسه‌ با آنچه در زمین می‌بینیم، دسترسی دارد. در سال ۲۰۲۰، دانشمندان با کنار‌هم‌گذاشتن تصاویر مختلف به این موضوع پی بردند.

تصویر بالا ستاره‌های پروکسیما قنطورس و ولف ۳۵۹ را در دو نمای متفاوت (از زمین و از نگاه فضاپیمای نیوهورایزنز) نمایش می‌دهد. هنگام ثبت تصویر بالا، نیوهورایزنز در فاصله‌ی حدوداً ۶٫۹ میلیارد کیلومتر از زمین بود.