شاید تماشای آسمان شب از میان آلودگی نوری شهر‌ها را غیرممکن بدانید؛ ولی باید یادآوری کنیم که هنوز پدیده‌هایی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید و برای دقایقی از تنش‌های روزمره فاصله بگیرید.
برای تماشای بسیاری از این رویدادها به ابزار گران‌قیمت نیاز ندارید و کافی است دست‌کم ۱۵ دقیقه پیش از شروع رصد به پشت‌بام یا هر فضای باز دیگری بروید تا چشم‌هایتان به شرایط تاریکی عادت کند. حتی اگر با صورت‌های فلکی و جهت‌یابی در آسمان شب آشنایی ندارید، جای نگرانی نیست؛ چراکه اپلیکیشن‌های نقشه آسمان برای گوشی‌های هوشمند با استفاده از حسگرهای موجود در این گجت‌ها، پس از تایپ نام هدف مدنظر، شما را به‌سمت آن هدایت می‌کنند. بسیاری از این اپلیکیشن‌ها به قابلیت دید شب مجهز هستند تا با تبدیل تمام نور‌های موجود در صفحه‌نمایش به رنگ قرمز، به حفظ سازگاری چشم‌های شما با تاریکی کمک کنند.
راهنمای نشان‌ها | |
|---|---|
🟢 | دشواری سطح ۱: رویدادهای قابل‌مشاهده با چشم غیرمسلح |
🟡 | دشواری سطح ۲: رویدادهای قابل‌مشاهده با تلسکوپ کوچک (دهانه کوچک‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر) |
🟣 | دشواری سطح ۳: رویدادهای قابل‌مشاهده با تلسکوپ بزرگ (دهانه بزرگ‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر) |
🔴 | هشدار نزدیکی به خورشید: مشاهده خورشید با دوربین دوچشمی و تلسکوپ بدون فیلتر مناسب به چشمان شما آسیب دائمی می‌رساند. |
آسمان شب در بهمن ۱۴۰۱
بهمن ماه امسال برای علاقه‌مندان به آسمان شب، رویدادهای پرشماری تدارک ندیده است ولی در ابتدای این ماه، مقارنه‌ی جذاب سیاره‌های زهره و زحل روی می‌دهد که توصیه می‌کنیم تماشای آن را از دست ندهید. در ادامه، فهرست رویدادهای رصدی این ماه را با هم مرور می‌کنیم.
یکشنبه ۲ بهمن: ماه نو 🟢🔴
ماه نو در ساعت ۰۰:۲۴ یکشنبه ۲ بهمن اتفاق می‌افتد؛ ولی در هیچ نقطه‌ای از سیاره زمین دیده نمی‌شود. پس از غروب خورشید در همین روز، هلال ماه فقط به کمک ابزار‌های اپتیکی در ایران دیده می‌شود.
پس از غروب دوشنبه ۳ بهمن، هلال ماه از سراسر زمین به آسانی دیده می‌شود.
یکشنبه ۲ بهمن: مقارنه سیاره‌های زهره و زحل 🟢🟡
پس از غروب ۲ بهمن، سیاره‌های زهره و زحل به فاصله بسیار نزدیک نیم درجه‌ای از یکدیگر در افق غربی دیده می‌شوند. تماشای این دو در کنار هم با چشمان غیرمسلح لذت‌بخش است ولی اگر به تلسکوپ دسترسی دارید، نمای تماشایی حلقه‌های زحل در کنار زهره‌ی درخشان را از دست ندهید.
برای رصد این مقارنه زیبا، فقط تا ۷۵ دقیقه پس از غروب خورشید فرصت دارید.
دوشنبه ۳ بهمن: مقارنه ماه و سیاره‌های زهره و زحل 🟢
یک روز پس از مقارنه سیاره‌های زهره و زحل، درحالی‌که هنوز این‌دو در آسمان بسیار نزدیک به هم هستند، هلال باریک ماه به جمع آن‌ها اضافه می‌شود. از ۳۰ دقیقه پس از غروب خورشید، ماه سمت چپ این دو سیاره دیده می‌شود و تقریبا ۵ درجه از آن‌ها فاصله خواهد داشت.
برای رصد این مقارنه زیبا تا یک ساعت و ۱۵ دقیقه پس از غروب آفتاب فرصت دارد.
سه‌شنبه ۴ بهمن: بیشترین ارتفاع سیاره عطارد در افق صبحگاهی 🟢
پیش از طلوع آفتاب در صبحگاه ۴ بهمن، سیاره عطارد به بیشترین ارتفاع خود در افق صبحگاهی می‌رسد و در لحظه طلوع خورشید، تقریبا ۱۵ درجه از افق فاصله دارد. البته مشاهده عطارد در این زمان به خاطر روشنایی آسمان امکان‌پذیر نیست و ۳۰ دقیقه پیش از طلوع خورشید، آخرین فرصت برای رصد آن پیش از پنهان شدن در روشنایی گرگ‌و‌میش است. در این زمان، عطارد تقریبا ۹ درجه بالاتر از افق دیده می‌شود و در صورت وجود افقی بدون موانع زمینی (ساختمان‌ها، درختان و ...) فرصت خوبی برای رصد این سیاره‌ی گریزپای منظومه شمسی است. در این روز، سیاره عطارد بسیار درخشان بوده و با قَدر ظاهری صفر در آسمان می‌درخشد.
پس از این روز، ارتفاع عطارد از افق هر روز کاهش می‌یابد و در آسمان به خورشید نزدیک می‌شود و پس از مدتی باید آن را پس از غروب آفتاب جستجو کرد.
سه‌شنبه ۱۱ بهمن: مقارنه ماه و سیاره مریخ 🟢
در شب ۱۱ بهمن، ماه در آسمان به نزدیکی سیاره مریخ می‌رسد. مریخ در این مقارنه سمت چپ ماه به شکل ستاره‌ای درخشان و کمی سرخ رنگ دیده می‌شود. سمت راست ماه نیز خوشه ستاره‌ای پروین به شکل ۶ یا ۷ ستاره کوچک نزدیک به هم دیده می‌شوند.
از غروب خورشید در ۱۱ بهمن تا ساعت ۲:۳۰ روز بعد می‌توانید این مقارنه را تماشا کنید.