سیاره نهم ممکن است ازطریق قمرهای داغ پیرامونش شناسایی شود
به‌گزارش لایوساینس، سیاره‌ی نهم (با پلوتو اشتباه نشود که در گذشته به‌عنوان سیاره‌ی نهم شناخته می‌شد) که ممکن است در بخش‌های بیرونی منظومه شمسی پنهان شده یا نشده باشد، احتمال دارد با دسته‌ی کوچکی از قمرها احاطه شده باشد که به پیدا‌کردن سیاره کمک می‌کنند. سیاره‌ی نهم در‌صورت وجود، بیرون مدار نپتون در منطقه‌ای یخی به نام کمربند کایپر قرار دارد.
دانشمندان نخستین‌بار وجود سیاره‌ی نهم را در پژوهشی در سال ۲۰۱۶ در نشریه‌ی The Astronomical Journal پیشنهاد کردند. آنان از سیاره‌ای فرضی برای توضیح مدار غیر‌معمول چندین جرم فرانپتونی دوردست (ETNO)، شامل سیارک‌ها، دنباله‌دار‌ها، قمرها و سیاره‌های کوتوله‌ای استفاده کردند که فاصله‌ای بیش از ۳۰ واحد نجومی از خورشید دارند.
دانشمندان فکر می‌کنند بهترین توضیح برای مسیر این اجرام فرانپتونی دوردست، نیروی گرانشی جرمی ناشناخته است. با‌توجه‌به مدار این اجرام، سیاره‌ی نهم احتمالاً ۵ تا ۱۰ برابر بزرگ‌تر از سیاره‌ی زمین و مدار آن ۲۵۰ برابر دورتر از مدار زمین به دور خورشید است. گمانه‌هایی مطرح شده‌اند که شاید این جرم سیاهچالهای کوچک باشد.
تاکنون، دانشمندان نشانه‌ای نوری از سیاره‌ی نهم در این محدوده پیدا نکرده‌اند؛ ولی جای تعجب نیست؛ زیرا این سیاره از خورشید بسیار دور است و نور کمی از آن دریافت می‌کند؛ بنابراین، تنها راه برای شناسایی آن، مشاهده‌ی گذر از مقابل منابع نوری دوردست مانند ستاره‌ها یا کهکشان‌ها است.
در پژوهشی جدید که برای نشریه‌ی The Astrophysical Journal ارسال شده است و در‌حال‌حاضر در پایگاه داده arXiv در‌دسترس قرار دارد، پیشنهاد شده است که قمرهای سیاره‌ی نهم می‌توانند کلید شناسایی آن باشند.
مَن هو چان، ستاره‌شناسی از دانشگاه هنگ‌کنگ، تخمین‌ها از ابعاد و گرانش سیاره‌ی نهم را با تعداد احتمالی ETNOهایی ترکیب کرده است که به‌اندازه‌ی کافی به آن نزدیک‌اند تا در دام گرانش آن گرفتار شوند و در مداری دائمی پیرامونش بچرخند. وی به‌دنبال این است تا تخمینی از شمار قمرهای فرضی این سیاره ارائه دهد.
چان وجود عددی تا ۲۰ قمر در‌گردش به دور سیاره‌ی فرضی نهم را پیش‌بینی کرده است که هر‌کدام می‌توانند تا ۱۰۰ کیلومتر قطر داشته باشند. حال این تخمین چه کمکی به دانشمندان در یافتن سیاره‌ی نهم می‌کند؛ در‌حالی‌که شناسایی این قمرهای کوچک، بسیار دشوار‌تر از خود سیاره است؟
پاسخ در اثر گرانشی عجیبی است که گرمایش کشندی نامیده می‌شود. این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که انرژی گرانشی اعمال‌شده‌ی جرم، در بستر اقیانوسی یا درون سیاره یا قمری دیگر به‌شکل گرما ظاهر می‌شود.
این پدیده در آیو، قمر سیاره‌ی مشتری، نیز دیده می‌شود. آیو بیشترین فعالیت آتشفشانی را در منظومه شمسی دارد. هسته‌ی مذاب آیو با گرمایش گرانشی شدید ناشی از کش‌مکش گرانشی بین آیو و مشتری و سایر قمرهای این سیاره شکل گرفته است.
گرمایش کشندی می‌تواند دمای هر‌یک از قمرهای سیاره‌ی نهم را تا حدود منفی ۱۷۰ درجه‌ی سلسیوس افزایش دهد. شاید این مقدار خیلی گرم به‌نظر نرسد؛ ولی باید در نظر گرفت که دمای میانگین فضا، منفی ۲۷۱ درجه‌ی سلسیوس است.
به‌اعتقاد چان، اگر قمرهای سیاره‌ی نهم تا این حد گرم شده باشند، احتمالاً تابش رادیویی ضعیفی از خود منتشر می‌کنند که تلسکوپ‌هایی که برای این هدف بهینه شده‌اند، می‌توانند آن‌ها را ردیابی کنند.
او در پایان می‌گوید: «این احتمالات روش غیر‌مستقیم جدیدی برای آزمودن فرضیه‌ی سیاره‌ی نهم و آشکارسازی خصوصیات پایه‌ی این سیاره فراهم می‌کنند.»
نظرات