آیا ماموریت‌های آتی به مریخ باید خدمه‌ای کاملا زنانه داشته باشند؟

از ناسا تا اسپیس ایکس، بسیاری از آژانس‌های فضایی و شرکت‌های خصوصی پروازهای فضایی، برنامه‌های جالبی برای فرستادن انسان به مریخ، احتمالاً تا چند دهه‌ی آینده دارند.

به‌گزارش اسپیس‌دات‌کام، با توجه به برنامه‌های بلندپروازانه‌ی ناسا برای فرود فضانوردان روی مریخ تا سال ۲۰۴۰، موضوع داغ مورد بحث این است که چه کسی می‌تواند نماینده‌ی بشر در سیاره سرخ باشد. در مرکز این گفتمان، استدلال ۷۰ ساله‌ای وجود دارد که بیان می‌دارد خدمه‌ی کاملاً زنانه، هم از نظر بیولوژیکی و هم روان‌شناختی، و نه صرفاُ به‌دلیل تنوع جنسیتی، بیشترین مزایا را خواهد داشت.

تحقیقات علمی متعددی از استدلال یادشده پشتیبانی می‌کنند. براساس یافته‌ها، سرنشینان کاملاً زن نسبت به سرنشینان کاملاً مرد، منابع کمتری مصرف می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود تا سفر طولانی به مریخ کارآمدتر باشد. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که این نظریه دیگر مطرح نیست و در نهایت، سرنشینان زن و مرد با همراهی هم عملکرد بهتری خواهند داشت.

از دهه‌ی ۱۹۵۰، تحقیقات بسیاری انجام شده که نشان می‌دهد زنان در مقایسه با مردان فضای کمتری را اشغال می‌کنند و به مقدار کمتری از منابع حیاتی مانند اکسیژن، آب و غذا، نیاز دارند.

محاسبات جدید هم این ایده را تأیید می‌کند. براساس مقاله‌ای که ماه آوریل در ژورنال ساینتیفیک ریپورتس منتشر شد، تیمی از محققان نتیجه گرفتند که در یک ماموریت ۱۰۸۰ روزه، چهار سرنشین زن در مقایسه با سرنشینان مرد، به ۱۶۹۵ کیلوگرم غذای کمتر نیاز دارند. در نتیجه، ۱۵۸ میلیون دلار در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود.

جاناتان اسکات محقق اصلی این پژوهش، از انستیتوی پزشکی فضایی و فیزیولوژی فرانسه در مصاحبه با اسپیس‌دات‌کام گفت:

همان‌طور که محاسبات ما نشان می‌دهد، به طور میانگین، زنان معمولاً از نظر فیزیکی از مردان کوچک‌تر هستند و درنتیجه این مزیت متابولیک ممکن است در زنان بیشتر باشد. به همین دلیل ما به این نتیجه رسیده‌ایم که ممکن است مزایای عملیاتی متابولیک یا منابع پشتیبانی حیاتی برای سرنشینان زن در طول مأموریت‌های اکتشاف فضایی انسانی در آینده وجود داشته باشد.

در صنعت فضانوردی، زمان بسیاری در تلاش برای کوچک‌تر، سبک‌تر و کارآمدتر ساختن منابع صرف می‌شود، زیرا هرچه فضاپیما سنگین‌تر باشد (ازجمله وزن سوخت)، برای غلبه بر گرانش زمین به سوخت بیشتری برای بلندکردنش نیاز است. بنابراین، دانشمندان از مدت‌ها پیش استدلال می‌کنند که سرنشینان تماماً زن راه‌حلی منطقی برای مأموریت‌های طولانی‌مدت مانند مأموریت‌های مریخی خواهد بود.

در جدیدترین پژوهش، تیم اسکات از اطلاعات موجود در مورد آمادگی جسمانی و میانگین شاخص توده‌ی بدنی فضانوردان استفاده کرد و فرض گرفت که آن‌ها دو بار در روز و شش روز در هفته، طبق برنامه‌ی ورزشی فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی، ورزش خواهند کرد. در ایستگاه فضایی بین المللی، فضانوردان در حال حاضر به مدت دو ساعت در روز ورزش می کنند که به ۳۰-۴۵ دقیقه تمرینات هوازی و ۴۵ دقیقه تمرین مقاومتی یا قدرتی تقسیم می‌شود.

در یک مأموریت سه ساله، خدمه‌ای متشکل از چهار زن با قدهای بین ۱۵۰ تا ۱۹۰ سانتی‌متر (طبق میانگین معیارهای امروزی فضانوردان) در مقایسه با مردانی در همان رده‌ی قدی، ۵٪ تا ۲۹٪ کمتر منابع حیاتی مصرف کردند.

از آنجا که این محدوده‌ی قدی بسیار متنوع بود، تیم همچنین نحوه مصرف منابع توسط ۵۰ درصد از فضانوردان را براساس جنسیت مقایسه کرد و دریافت که فضانوردان زن در مقایسه با فضانوردان مرد بین ۱۱٪ تا ۴۱٪ منابع حیاتی کمتری مصرف می‌کنند. اسکات که همچنین در تیم پزشکی فضایی آژانس فضایی اروپا به انجام تحقیقاتی در مورد مراقبت‌های بهداشتی برای فضانوردان مشغول است، می‌گوید با توجه به داده‌های محدود موجود در مورد فضانوردان واقعی، به ویژه زنان، تیم برای تکمیل محاسبات مربوط به ماموریت‌های آتی، از برخی فرضیات استفاده کرد.

اسکات می‌افزاید که تیم برای تکمیل محاسبات باید تعدادی داده‌ی پیش‌فرض در مورد مأموریت‌های آینده و نحوه‌ی واکنش مردم به آنها ایجاد می‌کرد. علاوه بر این، محققان تنها به داده‌های محدودی از فضانوردان واقعی، به ویژه در مورد فضانوردان زن، دسترسی داشتند؛ بنابراین یافته‌ها هنوز به اندازه‌‌ی کافی جامع نیست تا مأموریت‌های فضایی واقعی را پوشش دهد. او گفت:

در این برهه از زمان، فکر نمی‌کنم مطالعه‌ی ما [بر انتخاب جنسیت سرنشینان مأموریت مریخ] تأثیری داشته باشد و اصلاً فکر نمی‌کنم که باید این گونه باشد. در دو مطالعه‌ای که ما انجام دادیم، یکی به صورت تئوری در مورد فضانوردان مرد و دیگری روی فضانوردان زن، هر دو دقیقاً به همین شکل بودند؛ یعنی به صورت تئوری.

با وجود یافته‌های مشابه از تحقیقات متعدد پیشین، برخی از دانشمندان باور دارند که جهش‌های رخ‌داده در عرصه‌ی فناوری باعث شده این نوع محاسبات نسبت به دوران ابتدایی برنامه‌های فضایی کمتر قابل اتکا باشند.

دکتر سارالین مارک مدیر نوآوری سلامت در استار هاربر، مرکز آموزشی پرواز فضایی در کلرادو، به اسپیس‌دات‌کام گفت:

ما نیازی به بازگشت به گذشته نداریم، باید به جلو پیش برویم. مسئله این نیست که چه کسی بهتر، باهوش‌تر، و سریع‌تر است یا منابع کمتری مصرف می‌کند. مسئله این است که این افراد چقدر خوب آموزش می‌بینند و ارزش ماموریت برای ما چقدر است.

در اواخر دهه‌ی ۱۹۵۰، هرکدام از فضانوردان مرکوری ۷ (اولین مسافران فضایی ناسا) باید آنقدر کوچک می‌بودند تا در کپسول کوچک و یک‌نفره‌ی فضاپیمای مرکوری جا شوند. همه‌ی آن‌ها مرد بودند، زیرا زنان اجازه نداشتند که شغل خلبان آزمایش را که در آن زمان تنها روش فضانوردشدن بود، برعهده بگیرند. در سال ۱۹۸۳ سالی راید به اولین زن آمریکایی در فضا تبدیل شد.

از آن زمان تاکنون چیزهای زیادی تغییر کرده است. تاکنون ۷۸ زن به فضا رفته‌اند و اولین کلاس فضانوردی ناسا با تعداد مساوی مرد و زن (چهار زن و چهار مرد) در سال ۲۰۱۳ تشکیل شد. طراحی فضاپیماها نیز تکامل یافته است. فضاپیمای اوراین که وسیله نقلیه‌ی منتخب ناسا برای مأموریت‌های سرنشین‌دار به ماه و حتی شاید مریخ است، نسبت به فضاپیماهای قبلی محدودیت بسیار کمتری دارد و می‌تواند چهار فضانورد را حمل کند.

با وجود آماری که به صورت تئوری مزایای مأموریت‌های کاملاً زنانه را تأیید می‌کنند، کارشناسان هشدار داده‌اند که اعداد و ارقام ممکن است کل داستان را بیان نکنند. درعوض، آن‌ها تمایل دارند دیدگاهی گسترده‌تر را اتخاذ کنند و تنوع، شرط لازم برای این دیدگاه است.

میشلا موسیلوا مدیر سابق زیستگاه آنالوگ و شبیه‌سازی اکتشاف فضایی هاوایی (HI-SEAS) می‌گوید:

اگر ما در مورد کاهش وزن و حجم چیزهایی که با انسان به فضا ارسال می‌شوند صحبت می‌کنیم، می‌توانیم وزن و حجم انسان‌های حاضر در مأموریت را نیز کاهش دهیم، و این بدان معنا نیست که این افراد باید حتماً زن باشند.

کارشناسان پیامی را تکرار می‌کنند که به باور آن‌ها شرط ضروری موفقیت هر مأموریتی است: خدمه‌ی متنوع، کارآمدتر و مؤثرتر از خدمه‌ی تک‌جنسیتی است. بنابراین ایده‌ی مأموریت کاملاً زنانه، هر چند عملگرایانه به نظر برسد، به اعتقاد مارک «صورتی از تبعیض جنسیتی نسبت به مردان خواهد بود.»

او افزود: «ما نمی خواهیم رقابتی جنسیتی ایجاد کنیم.» در دنیای امروز، ما فناوری و توانایی‌هایی داریم که فضا را دموکراتیک کنیم تا اطمینان یابیم که فضای کافی برای همه وجود دارد. در عوض، تمرکز باید بر مهارت‌های متعدد هر فرد و نحوه‌ی عملکرد گروه به‌عنوان یک کل باشد.

گلوریا لئون استاد بازنشسته‌ی روان‌شناسی در دانشگاه مینه‌سوتا که درباره‌ی موضوع سرنشینان مختلط و تک جنسیتی در مأموریت‌های متعدد آنالوگ پژوهش کرده است، می‌گوید:

این ایده‌ی همه‌ی مردها یا همه‌ی زنان، واقع‌بینانه نیست. فاکتورهای بسیاری وجود دارد که به فیزیولوژی افراد و چگونگی ارتباطش با عملکرد آن‌ها در یک مأموریت سه ساله تأثیر می‌گذارد.

برای بررسی این موارد، محققان به مأموریت‌های فضایی آنالوگ که در مناطق دور افتاده روی زمین، مانند زیستگاه HI-SEAS در هاوایی، سفر به ماه و مأموریت‌های مریخی را شبیه سازی می کنند، اتکا کرده‌اند. برای چندین ماه، شرکت‌کنندگان در مأموریت ساختگی برای انجام پژوهش‌های تحقیقاتی و کنار آمدن با تأخیر ۲۰ دقیقه‌ای ارتباط بین مریخ و زمین، در فضایی دقیقاً مانند سیاره سرخ زندگی می‌کنند.

برای درک بهتر تفاوت‌ها، در تعداد معدودی از این مأموریت‌ها موسیلوا افراد را به‌طور خاص در گروه‌هایی تماماً مرد یا تماماً زن دسته‌بندی کرد. در مأموریت‌های دیگر، افراد درباره‌ی جزئیات جنسیت یا قومیتشان مورد پرسش قرار نگرفتند. او نتیجه گرفت که هیچ نکته‌ی خاصی که بر کارآمد بودن یا موفقیت تیم‌های مختلف تأثیر بگذارد در جنسیت وجود ندارد. اما هر چه تنوع افراد بیشتر باشد، اعضا بهتر می‌توانند از یکدیگر بیاموزند و در نهایت به یکدیگر کمک کنند تا با چالش‌ها کنار بیایند و دیدگاه‌های جدیدی به دست آورند.

به اعتقاد موسیلوا این روزها، جنسیت نباید نقش مهمی را ایفا کند. «ما واقعاً باید بیشتر روی داشتن افراد شایسته و توانا تمرکز کنیم. افرادی که در مأموریت‌های فضایی بتوانند به خوبی با هم ارتباط برقرار کنند و همدل، سازگار، و صبور باشند و به خوبی، با همراهی هم، با همه‌ی موقعیت‌های دشوار مواجه شوند و با هم، به عنوان انسان آموزش ببینند. سپس، آن‌ها می‌توانند واقعاً به خوبی با یکدیگر کار کنند و با تمام آن چالش ها و مشکلات روبرو شوند.»

با این وجود، تنوع جنسیتی در مأموریت مریخ به چه صورت خواهد بود؟ خدمه‌ی مأموریت آرتمیس ۲ ناسا که برای اولین بار یک زن را به جایی فراتر از مدار زمین می‌برد، شروع خوبی است. اما هنوز راه زیادی پیش روی ما قرار دارد. برای مثال، هیچ تحقیقی در مورد تأثیرات پرواز فضایی بر افراد بین‌جنسیتی یا ترنس‌جندر وجود ندارد. گذشته از جنسیت، شکافی عمیق در ملیت فضانوردانی که تا به حال به فضا سفر کرده‌اند وجود دارد و مأموریتی به سیاره‌ی سرخ می‌تواند فرصت خوبی برای تغییر این موضوع باشد.

مارک می‌گوید: «من می‌خواهم همه‌ی انسان‌های دنیا بخشی از خود را در چهره‌ی مسافران مریخ ببینند، زیرا سفر به مریخ اساساً ادامه‌ی راه گونه‌ی انسان در سیاره‌ای دیگر خواهد بود.»