اخترشناسان ستاره‌ای را شناسایی کرده‌اند که از آتش معمولی خنک‌تر است

وقتی در تعطیلات آخر هفته در کنار آتش کمپ می‌نشینید و به ستارگان آسمان شب خیره می‌شوید، حتی ریزترین نقطه‌های نورانی کوره‌های عظیمی هستند که گرمای شدید تولید می‌کنند؛ اما از بین این اجرام آتشین آسمانی، برخی چنان کم‌نور هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند.

یکی از این ستارگان کم‌نور، کوتوله‌ای قهوه‌ای کوچک‌تر از سیاره مشتری در فاصله‌ی تقریبا ۳۷ سال نوری از زمین است که به‌تازگی به‌عنوان سردترین ستاره‌ی شناخته‌شده با تلسکوپ رادیویی کشف شد. این ستاره در دمای ناچیز ۴۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد، از آتش معمولی خنک‌تر است و جرمی ایده‌آل برای برشته‌کردن مارشمالو محسوب می‌شود. درمقایسه، دمای خورشید ما درحدود ۵۵۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است.

کوی رز، دانشجوی دکترای نجوم در دانشگاه سیدنی به‌نقل از نیویورک‌تایمز می‌گوید: «ستاره‌ی بزرگی مانند خورشید ما، یک ماشین همجوشی هسته‌ای است که به خوبی در فضا کار می‌کند، گاز هیدروژن را فشرده و به هلیوم تبدیل می‌کند. این فرایند موجب تولید حجم عظیمی انرژی می‌شود که از ستاره تابش می‌کند و برای ما به شکل گرما و نور احساس می‌شود.

کوتوله‌های قهوه‌ای که گاهی‌اوقات «ستاره‌های ناکام» نامیده می‌شوند، به‌منظور رسیدن به گرانش قدرتمند مورد نیاز برای فشرده‌سازی هیدروژن تا نقطه‌ی همجوشی هسته‌ای، بسیار کوچک هستند. تارا مورفی، استاد نجوم در دانشگاه سیدنی و یکی از نویسندگان مقاله‌ای که پنجشنبه‌ی گذشته در ژورنال اخترفیزیکی منتشر شد، می‌گوید: «کوتوله قهوه‌ای از نظر جرم و دما بین ستاره و سیاره قرار دارد.» وجود کوتوله‌های قهوه‌ای ۶۰ سال پیش پیش‌بینی شد؛ اما از آنجا که چندان درخشان نیستند، پیداکردنشان بسیار سخت است.

هرچند کوتوله‌های قهوه‌ای نور مرئی زیادی از خود منتشر نمی‌کنند، در فرکانس‌های دیگر انرژی ساطع می‌کنند و انواع مختلف تلسکوپ‌ها می‌توانند آن‌ها را تشخیص دهند. در سال ۲۰۱۱، دانشمندان موسسه فناوری کالیفرنیا از تلسکوپ‌های فروسرخ برای کشف تعدادی کوتوله قهوه‌ای استفاده کردند که یکی از آن‌ها T8 Dwarf WISE J062309.94−045624.6 بود.

حتی با وجود آنکه ستاره‌ی یادشده براساس تابش‌های فروسرخ شناسایی شده بود، هنوز اطلاعات زیادی وجود داشت که باید ازطریق سایر انرژی‌های ساطع‌شده‌اش جمع‌آوری می‌شد. دکتر مورفی می‌گوید: «هر باندی از طیف الکترومغناطیسی پنجره‌ای کاملا متفاوت به جهان را به شما می‌دهد.» امواج رادیویی در دست مطالعه از سوی دکتر مورفی و رز، اطلاعاتی را درباره‌ی میدان‌های مغناطیسی ستارگان آشکار می‌کنند.

رز به‌عنوان بخشی از رساله‌ی دکترای خود، داده‌های امواج رادیویی تولیدشده به‌وسیله‌ی رهیاب آرایه کیلومتر مربعی استرالیا را به‌دقت بررسی کرد. او می‌گوید هربار در داده‌ها چیزی پیدا می‌کرد که می‌توانست با مختصات ستاره‌ای شناخته‌شده در آسمان تطبیق داده شود، هیجان‌زده می‌شد.

پژوهشگران می‌گویند فهمیدن اینکه یکی از منابع امواج رادیویی چیزی جز کوتوله قهوه‌ای dwarf T8 Dwarf WISE نیست، به‌‌ویژه از آنجا که کمتر از ۱۰ درصد از کوتوله‌های قهوه‌ای امواج رادیویی ساطع می‌کنند، کشفی غافلگیرکننده بود.

پژوهشگران یافته‌های خود را با تلسکوپ‌های دیگر ازجمله مرکات در آفریقای جنوبی و آرایه تلسکوپی فشرده استرالیا تایید کردند. هرچند کوتوله قهوه‌ای شناسایی‌شده، سردترین ستاره‌ی کشف‌شده محسوب نمی‌شود، سردترین ستاره‌ای است که می‌دانیم امواج رادیویی از خود ساطع می‌کند. (سردترین ستاره‌ی شناخته‌شده WISE 0855−0714 با دمای بین منفی ۴۸ درجه تا منفی ۱۳ درجه‌ی سانتی‌گراد است.)

النا مانجاواکاس، اخترشناس در موسسه علوم تلسکوپ فضایی بالتیمور که در مطالعه مشارکت نداشت، یافته‌های پژوهشگران را بسیار جالب می‌داند. او می‌گوید: «ترکیب نتایج با سایر انواع تلسکوپ‌ها، تصویر کاملی از ساختار سه‌بعدی کوتوله قهوه‌ای ارائه داده است.»

رز فراتر از مفاهیم علمی کشف خود بر تصویر بزرگ‌تر تاکید می‌کند. بیرون‌بودن در طبیعت، نگاه‌کردن به وسعت نورهای چشمک‌زن و دانستن اینکه «در برخی موارد آن‌ها خنک‌تر از دود برآمده از آتش کمپ ما هستند، الهام‌بخش است. فهم این موضوع هنگام درک جایگاهمان در جهان، ناچیز بودن ما را نشان می‌دهد.»