تصویر پرجزئیات تلسکوپ جیمز وب از ستاره‌های درخشان در حال تولد هربیگ هارو

دانشمندان روز چهارشنبه از ثبت شاهکار دیگری توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب خبر دادند. این بار، جیمز وب چشم‌اندازی مسحورکننده از دو ستاره‌ی جوان در حال شکل‌گیری را به ثبت رسانده است که در فاصله‌ی ۱۴۷۰ سال نوری از زمین قرار دارند.

به گزارش اسپیس‌دات‌کام، تصویر جدید که با چشمان قدرتمند فروسرخ جیمز وب ثبت شده است، لکه‌ای گلبهی را در مرکز خود نشان می‌دهد که محل شکل‌گیری زوج ستاره‌ای هربیگ-هارو ۴۶/۴۷ است. از آنجا که ستاره‌شناس‌ها تمام جزئیات را با حسگرهای فروسرخ تلسکوپ فضایی جیمز وب عکس‌برداری کردند، تصویر در اصل سیاه و سفید است. مناطق نارنجی آتشین، آبی کم‌رنگ و صورتی بافت‌دار بعدها برای بهبود چارچوب و آسان‌تر شدن درک اطلاعات علمی به ‌عکس اضافه شدند.

برای مثال، می‌توانید دو منطقه‌ی مخروطی تاریک را در سمت چپ و راست لکه‌ی درخشان ببینید. این ساختارها سایه‌هایی از یک قرص گردوغبار را نشان می‌دهند که درون حباب سرخ‌رنگ شناور است. این قرص از نزدیک دو ستاره‌ی نوزاد را احاطه کرده و آن‌ها را تا مرحله‌ی رشد و بلوغ تغذیه می‌کند؛ فرایندی که انتظار می‌رود نزدیک به میلیون‌ها سال به طول انجامد.

فراتر از ساختارها، رویداد اصلی عکس که دو زائده‌ی عظیم بیرون‌آمده از دو طرف قرص هستند، خودنمایی می‌کنند. زائده‌ی سمت راست کوچک‌تر است و نزدیک‌تر به زمین قرار دارد؛ در حالی که زائده‌ی سمت چپ در فاصله‌ای دورتر واقع شده است. این زائده‌ها از مواد قرص غبارآلود که ستاره‌ها زمانی بلعیده و سپس باقی‌مانده‌شان را در فضا دفع کرده‌اند، تشکیل شده‌اند. این فرآیند دفع مواد، اهمیت زیادی در فرآیند شکل‌گیری ستاره‌ها دارد و می‌توان آن را به فواره‌ای تشبیه کرد که برای شکل‌دهی به الگوهای مختلف، درون استخر خاموش و روشن می‌شود. این گوی‌های جوان پس از تکمیل دوره‌ی رشد، محیط بی‌نظم اطراف خود را پاک‌سازی می‌کنند.

در پس‌زمینه، نمی‌توان سمفونی متراکم ستاره‌ها و کهکشان‌های پراکنده در جهان را نادیده گرفت. برخی از آن‌ها قدیمی، برخی جدید، برخی کوچک و برخی بزرگ هستند؛ اما هرکدام به همان اندازه‌ی قلمرویی که خانه می‌نامیم، عمیق هستند.

درست مانند امضای هنرمند، تلسکوپ جیمز وب نیز سنبله‌های پراش هشت‌شاخه‌ی کلاسیک خود را در سرتاسر تصویر به‌جا گذاشته است. برای مثال تصاویر تولیدشده با تلسکوپ فضایی هابل، سنبله‌های چهارپر را نشان می‌دهند. این جلوه‌ی نوری به تعداد آینه‌های هر تلسکوپ بستگی دارد و به همین دلیل آن را «سنبله‌های پراش» می‌نامند. وقتی امضای هشت‌ضلعی را بینیم، می‌توانیم بفهمیم که تصویر متعلق به جیمز وب است.

با درنظر گرفتن سنبله‌های پراش جیمز وب به عنوان راهنما، می‌توان به نکات بیشتری از عکس دقت کرد. اگر به سنبله‌های قرمز مرکزی توجه کنید، می‌توانید جدیدترین رویدادهای دفع مواد از زوج ستاره‌ی هربیگ-هارو ۴۶/۴۷ را ببینید. این مواد به شکل رشته‌هایی آبی به نمایش درآمده‌اند که به سمت بیرون در حرکت هستند و سپس به هاله‌ی بنفشی کم‌رنگ تبدیل می‌شوند. در اطراف ساختار پراش، خطوط مجعد آبی کم‌رنگ (به سمت چپ) دیده می‌شوند که به گفته‌ی ناسا به الگوهای دفع مواد ستاره‌ها مرتبط هستند. بااین‌حال از آنجا که به امضای پراش جیمز وب نزدیک‌اند، دیدنشان دشوار است.

اما آنچه قطعا نباید در عکس از قلم انداخت، پرده‌ی نیلگون خیره‌کننده‌ای است که لکه‌ی قرمز آشبوناک مرکز تصویر را پوشانده است. این پرده‌ی نازک، یک جرم کیهانی دیگر به نام سحابی یا ابر عظیم گاز و غبار است. جیمز وب دراصل برای دیدن محتویات درون چنین اجرامی ساخته شده و به ما امکان می‌دهد تا رویدادهای پنهان درون آن‌ها را بررسی کنیم. در این مورد، با زوج ستاره‌ی هربیگ هارو روبه‌رو شدیم. به‌لطف همین توانایی جیمز وب، تصویر جدید دقیق‌ترین پرتره‌ی تاکنون ثبت‌شده از این زوج‌ ستاره‌ای محسوب می‌شود. دانشمندان با بهره‌گیری از دوربین فروسرخ نزدیک این تلسکوپ می‌توانند از نقاب سحابی گذر کنند.

علاوه‌براین، براساس بیانیه‌ی مطبوعاتی تیم جیمز وب، وجود سحابی دلیل درخشش ظاهری فواره‌های ستاره‌ای است. با برخورد مواد خروجی به سحابی در گوشه‌ی چپ پائین، سحابی شکل وسیع‌تری به خود می‌گیرد؛ زیرا فرصت بیشتری برای برهم‌کنش فواره‌ها با مولکول‌های درون سحابی وجود دارد.

تصویر جدید آن‌قدر غنی از اطلاعات است که انبوه داده‌هایی که درباره‌شان صحبت کردیم، حتی نصف چیزهایی هم نیستند که ستاره‌شناسان می‌توانند از همین یک عکس درباره‌ی چگونگی شکل‌گیری ستارگان بیاموزند.