بزرگ‌ترین طوفان خورشیدی شناخته‌شده ۱۴ هزار سال پیش به زمین برخورد کرد

بر اساس سوابق حفظ‌شده در تنه‌ی درختان آلپ، قدرتمندترین طوفان خورشیدی ممکن است حدود ۱۴٬۳۰۰ سال پیش به زمین برخورد کرده باشد. مشخص نیست وقوع مجدد چنین طوفانی امروزه چه مقدار خسارت به بار می‌آورد، اما از نظر تئوری شبکه‌های برق ممکن است برای ماه‌ها قطع و تمام ماهواره‌ها نابود شوند.

فیوزا میاکه از دانشگاه ناگویا در ژاپن در سال ۲۰۱۲ شواهدی از شراره‌های خورشیدی قدرتمند را در تنه‌ی درختان پیدا کرد. ذرات بارداری که همراه با پلاسمای مغناطیسی و پرتوهای گاما از خورشید منتشر می‌شوند، طوفان‌های خورشیدی را شکل می‌دهند. این شراره‌ها که قدمتشان به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد، احتمالاً باعث افزایش سطح کربن رادیواکتیو در درختان شده‌اند.

از آن زمان به بعد، حداقل ۹ طوفان خورشیدی به این شیوه کشف شدند و به افتخار فیوزا میاکه، نام رویداد میاکه برای آن‌ها انتخاب شد.

اکنون، تیم هیتون از دانشگاه لیدز انگلستان و همکاران او به شواهدی از بزرگ‌ترین طوفان خورشیدی تاکنون رسیده‌اند که تقریباً دو برابر بزرگ‌تر از رویداد میاکه‌ی است. پژوهشگران این شواهد را از تنه‌ی درختان در کوه‌های آلپ جنوبی فرانسه کشف کردند. هیتون درباره‌ی این کشف می‌گوید:

اگر چنین طوفانی امروز رخ دهد، دقیقاً نمی‌دانیم چه اتفاقی رخ خواهد داد. برخی کارشناسان پیامدهای آن را فاجعه‌بار می‌دانند و فکر می‌کنند که موجب خاموشی‌ چندماهه‌ی نیمی از دنیا، نابودی صفحات خورشیدی ماهواره‌ها و ازکارافتادن دائمی آن‌ها می‌شود. برخی دیگر اختلال‌های کمتری را پیش‌بینی می‌کنند، با این‌حال ابهام‌های زیادی درباره‌ی پیامدهای چنین طوفانی وجود دارد.

هیتون و گروهش به بررسی ۱۴۰ تنه‌ی درخت متفاوت در کرانه رود دورانس در پروانس پرداختند. با فرسایش سواحل رودخانه، درخت‌ها درمعرض دید قرار گرفتند و پژوهشگرها توانستند سطوح افزایش‌یافته‌ی کربن ۱۴ را جست‌وجو کنند. کربن ۱۴ نوعی از کربن است که دو نوترون بیشتر از مقدار نرمال دارد و با برخورد ذرات پرانرژی به جو زمین به وجود می‌آید.

پژوهشگرها با مقایسه‌ی حلقه‌ی درخت‌ها و ایجاد جدول زمانی از زمان حیات هر درخت، قدمت جهش بزرگ در کربن ۱۴ را ۱۴٬۳۰۰ سال پیش تخمین زدند. آن‌ها این جهش را با سطوح افزایش‌یافته‌ی بریلیوم از مغزه‌های یخی گرینلند که به روش مشابه کربن ۱۴ تولید می‌شود، مطابقت دادند.

هیتون می‌گوید هیچ راهی برای مقایسه‌ی مقدار بزرگی طوفانی این‌چنینی با نمونه‌ای مشابه که در تاریخ ثبت شده باشد، نداریم. بزرگ‌ترین طوفان خورشیدی که بشر شاهد آن بود رویداد کارینگتون بود که در سال ۱۸۵۹ رخ داد. این رویداد باعث آتش‌سوزی و القای جریان‌هایی به سیم‌های تلگراف شد؛ اما این حادثه‌ی خاص در مقایسه با رویدادهای میاکه آن‌قدر کوچک بود که هیچ نشانه‌ای از خود در سوابق رادیوکربن به‌جا نگذاشت.

تاکنون ۱۰ رویداد میاکه طی ۱۵ هزار سال گذشته شناسایی شده‌اند. با این که این رویدادها نسبتاً کمیاب بودند. هنوز نمی‌دانیم بر اساس الگوی خاصی رخ می‌دهند یا کاملاً تصادفی هستند. همچنین مشخص نیست خورشید برای تولید آن‌ها دستخوش چه تغییراتی می‌شود. این رویدادها به رفتار عادی و بالقوه‌ی خورشید ربطی ندارند. حتی واقعاً نمی‌دانیم که آیا آن‌ها حاصل رفتار کاملا خاص خورشید هستند یا صرفا پایانی شدید برای طوفان‌های معتدل‌تر و معمول خورشیدی به شمار می‌روند.

نکته‌ی دیگری که جهش رادیوکربنی به ما نمی‌گوید، رفتارهای خورشید در طول طوفان‌های خورشیدی مثل پرتوهای گامای پرانرژی یا انفجارهای پلاسمایی است؛ زیرا رادیوکربن تنها از ذرات پرانرژی مثل پروتون تولید می‌شود؛ بنابراین اندازه‌گیری‌های بیشتری برای درک این رویدادها ضروری هستند. ممکن است طوفان ۱۴٬۳۰۰ سال پیش، بزرگ‌ترین طوفان خورشیدی بوده که در گذشته‌ی زمین رخ داده است یا شاید تازه نوک کوه یخ را دیده‌ایم.