بزرگ‌ترین تلسکوپ نوری جهان به‌زودی اولین آینه‌هایش را دریافت خواهد کرد
شبکه‌ای از تیرهای فولادی روی قله‌ی مسطح سرو آرمازونس در ارتفاع سه‌هزار متری از سطح دریا در بیابان آتاکامای شیلی درحال بالارفتن است. گنبدی که تیرهای فولادی از آن پشتیبانی خواهند کرد، با مساحت پایه‌ای به بزرگی زمین فوتبال و ارتفاعی برابر با مجسمه آزادی، به‌طرز شگفت‌انگیزی عظیم و البته چابک خواهد بود. این گنبد با چرخش آرام روی ریل‌ها به تلسکوپ غول‌پیکر درون خود امکان می‌دهد تا ستارگان سرتاسر آسمان را ردیابی کند.
همه‌چیز درباره‌ی تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ اروپایی (ELT) شگفتی را القا می‌کند. بازتابنده‌ی اصلی تلسکوپ کاسه‌ای از شیشه‌ی نقره‌پوش با قطر حیرت‌انگیز ۳۹ متر (هم‌اندازه با سه صفحه‌نمایش آی‌مکس) و مجموعه‌ای از ۷۹۸ آینه‌ی شش ضلعی خواهد بود که در ترکیب با یکدیگر، بازتابنده‌ی سهمی بی‌نقصی را تشکیل می‌دهند. ایی‌ال‌تی که بزرگ‌ترین تلسکوپ نوری ساخته‌شده تاکنون خواهد بود، از جهان‌های زمین‌مانند اطراف ستاره‌های دیگر عکس خواهد گرفت و نشانه‌های حیات را در جو آن‌ها جستجو خواهد کرد.
همه‌چیز درباره‌ی تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ اروپایی (ELT) شگفتی را القا می‌کند
چند ماه پیش، رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) که مسئولیت ساخت تلسکوپ ۱٫۵ میلیارد دلاری ایی‌ال‌تی را برعهده دارد، اعلام کرد که ساخت‌وساز از نیمه‌ی راه گذشته است. ماه آینده، اولین دسته از آینه‌های صیقل داده‌شده، درون یک کانتینر دارای دمای کنترل‌شده از فرانسه رهسپار شیلی خواهند شد.
از آنجایی که ساخت تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ اروپایی در سال ۲۰۲۸ یا ۲۰۲۹ به پایان خواهد رسید، اخترشناسان آمریکایی صرفا می‌توانند با حسرت نظاره‌گر این سازه‌ی عظیم باشند. یک جفت پروژه‌ی بلندپروازانه‌ی مشابه تحت رهبری ایالات متحده به نام‌های تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان (GMT) و تلسکوپ ۳۰ متری (TMT) زمانی در رقابت با ایی‌ال‌تی بودند. بااین‌حال ساخت‌وساز رصدخانه‌های یادشده هنوز در محل آغاز نشده است و هیچی تضمینی برای موفقیت آن‌ها وجود ندارد؛ زیرا ظاهرا قانونگذاران آمریکایی فعلا علاقه‌ای به اختصاص بودجه به تلسکوپ‌های غول‌پیکر آتی ندارند.
ایی‌اس‌او با ۱۶ کشور عضو و پیمانی که درآمد سالانه‌ی ثابت را تضمین می‌کند، می‌تواند هزینه‌ی ایی‌ال‌تی را بدون ازخودگذشتگی جدی بپردازد؛ هرچند چند سال پیش مجبور شد تا قطر آینه را از ۴۲ متر که درابتدا برنامه‌ریزی شده بود، به ۳۹ متر کاهش دهد.
درمقابل، کنسرسیوم بین‌المللی حامی ساخت تی‌ام‌تی و جی‌ام‌تی با چالش‌های متعدد رو‌به‌رو است. این پروژه‌ها با وجود برخورداری از شریکان بین‌المللی در استرالیا، برزیل، کره جنوبی، ژاپن، هند، کانادا و چین، با توقف جذب کمک‌های مالی رو‌به‌رو شده‌اند. به باور ریچارد الیس، اخترشناس در کالج دانشگاهی لندن، غیرواقع‌بینانه است که دانشگاه‌ها و موسسات خصوصی بتوانند پروژه‌هایی چندمیلیارد دلاری را مدیریت کنند. حتی دولت ایالات متحده احتمالا صرفا قادر به پشتیبانی از یکی از تلسکوپ‌ها خواهد بود.
- قوی ترین تلسکوپ های جهان ؛ با ۱۲ تلسکوپ برتر جهان آشنا شوید4 اردیبهشت 02مطالعه '15
علاوه‌بر معضل بودجه، تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان با مشکلی دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کند. انتخاب مکان ساخت این تلسکوپ در نزدیکی قله‌ی مائونا کیا در جزیر‌ه‌ی بزرگ هاوایی، مخالفت مردم محلی ازجمله بومیان هاوایی را به دنبال داشته است. معترضان که نمی‌خواهند تلسکوپی دیگر در مکان مقدس کوه ساخته شود، اولین‌بار در سال ۲۰۱۵ از شروع ساخت‌وساز جلوگیری کردند. تلاش دوم در سال ۲۰۱۹ نیز پس از برپایی کمپ در امتداد جاده‌ی منتهی به قله به دست معترضان، متوقف شد.
انتخاب مکان ساخت تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان در نزدیکی قله‌ی مائونا کیا مخالفت مردم محلی را به دنبال داشته است
بااین‌حال، تی‌ام‌تی و جی‌ام‌تی با همین بودجه‌ای که دارند، به کار خود ادامه می‌دهند. سه آینه از هفت آینه‌ی ۸٫۴ متری جی‌ام‌تی تکمیل شده است و اکنون در دست صیقل‌کاری قرار دارند. تکنسین‌های دانشگاه آریزونا ماه گذشته ۲۰ تن شیشه را در قالبی دایره‌ای ریختند تا آخرین آینه را شکل بدهند. شیشه به تدریج تا دمای ۱۱۶۵ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم خواهد شد و با چرخش آهسته، شکل سهموی را به آینه خواهد داد.
در محوطه‌ی ساخت جی‌ام‌تی در رصدخانه‌ی لاس کامپاناس در شیلی، هفت آینه با هم ترکیب خواهند شد تا بازتابنده‌ی اصلی به قطر ۲۵٫۴ متر را تشکیل دهند. درمقابل، تی‌ام‌تی مانند ایی‌ال‌تی از موزاییکی از آینه‌های کوچک‌تر تشکیل خواهد شد؛ رویکردی که در تلسکوپ‌های ۱۰ متری کک پیشگام بود. در شرکت آمریکایی کوهیرنت، یک خط مونتاژ ماهانه سه آینه‌ی یک‌ونیم متری را پیش از آنکه به صورت شش ضلعی برش دهد، صیقل می‌دهد. درحالی‌که کوهیرنت مشغول ساخت ۲۳۰ بخش آینه است، تیم‌های دیگر در هند، چین و ژاپن مابقی ۴۹۲ قطعه ی مورد نیاز تی‌ام‌تی (به اضافه ۸۰ قطعه‌ی یدکی) را تولید خواهند کرد.