مریخ در گذشته سیاره رودخانه‌ها بوده است

میلیاردها سال پیش، مریخ چگونه بود؟ قطعاً وجود آب مایع در مریخ را نمی‌توان در آن زمان انکار کرد؛ اما رازهای بی‌پاسخ زیادی درباره‌ی چگونگی جریان آب روی این سیاره وجود دارند. براساس پژوهشی جدید، مریخ زمانی سیاره‌ی رودخانه‌ها محسوب می‌شد و شمار ساختارهای نهری و رودخانه‌ای آن، بیشتر از مشاهدات گذشته بود.

گروهی از پژوهشگران به‌دنبال درک تأثیر فرسایش بر شکل‌گیری مریخ در طول دوران‌های مختلف بودند. آنان برای این کار مدلی کامپیوتری را با عکس‌های مریخ‌نورد کیوریاسیتی و داده‌های ماهواره‌ای و اسکن‌های سه‌بعدی لایه‌های سنگی زمین آموزش دادند. بر‌اساس یافته‌ها، عوارض دماغه‌ای و سکومانند روی مریخ با فرسایش رودخانه‌ای در ارتباط هستند.

پژوهشگران با درک بهتر رسوب‌های رودخانه‌ای و سنگ‌هایی که امروزه به‌شکل رسوب روی یکدیگر جمع شده‌اند، به درک بهتری از مریخ خواهند رسید. در‌واقع، این تحلیل تصویری آنی نیست؛ بلکه سوابق تغییرات مریخی را نشان می‌دهد. آنچه از مریخ کنونی می‌بینیم، در‌واقع بقایای تاریخ زمین‌شناسی فعال است، نه صرفاً چشم‌اندازی منجمد در زمان.

ساختارهای رودخانه‌ای گذشته که با عنوان شیارهای رودخانه‌ای هم شناخته می‌شوند، در گذشته روی سطح مریخ پیدا شدند؛ اما مریخ‌نورد کیوریاسیتی این رسوب‌های رودخانه‌‌ای را در ساختارهای سکومانند و دماغه‌مانند هم پیدا کرده است که ربطی به شیار رودخانه‌ای ندارند. بر‌اساس مدل‌ها در دهانه‌های برخوردی، این لبه‌های رودخانه‌ای می‌توانند براثر فرسایش به سکوها و دماغه‌ها تبدیل شوند.

درنتیجه، احتمالاً رسوب‌های رودخانه‌ای در نقاط مختلف مریخ وجود دارند که هنوز کشف نشده‌اند. همچنین، می‌توان گفت که بخش بزرگی از سوابق رسوبی مریخی در طول دوره‌ی زیست‌پذیر تاریخ مریخ بر‌اثر رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند.

گذرگاه‌های رودخانه‌ای روی زمین نقش مهمی در حیات، چرخه‌های شیمیایی، چرخه‌های تغذیه و چرخه‌های رسوبی ایفا می‌کنند. هر‌چیزی که به این رودخانه‌ها اشاره کند، رفتار مشابهی در مریخ دارد.

مریخ‌نورد پرسویرنس ناسا نیز احتمالاً به پاسخ‌هایی درباره‌ی احتمال حیات در رودخانه‌های باستانی مریخی دست پیدا کند. این مریخ‌نورد در حال بررسی دلتای رودخانه‌ای باستانی در دهانه‌ی یزرو است. مریخ می‌توانست در گذشته رودخانه‌هایی بیشتر از حد تصور داشته باشد و این یافته چشم‌اندازی خوش‌بینانه از حیات باستانی روی سیاره‌ی سرخ ارائه می‌دهد.

یافته‌های پژوهش در مجله‌ی Geophysical Research Letters منتشر شد.