تاخیر در برنامه آرتمیس؛ بازگشت به ماه تا سال ۲۰۲۶ به تعویق افتاد

مقام‌های ناسا روز سه‌شنبه با اشاره به «ایمنی فضانوردان» به‌عنوان اولویت اصلی این سازمان، جدول زمانی به‌روزشده‌ای را برای برنامه آرتمیس ارائه دادند. با توجه به مقدار چشمگیر کار باقی‌مانده برای بازگرداندن فضانوردان به ماه تا اواخر دهه‌ی جاری، تاخیر تقریبا یک ساله برای هر یک از سه ماموریت بعدی آرتمیس، چندان غافلگیرکننده نیست.

به‌نقل از جیم فری، قائم‌مقام ناسا، تاریخ‌های جدید به شرح زیر هستند:

• سپتامبر ۲۰۲۵ (شهریور یا مهر ۱۴۰۴): پرواز خدمه آرتمیس ۲ به دور ماه و بازگشت به زمین در مسیر برگشت آزاد.
• سپتامبر ۲۰۲۶: (شهریور یا مهر ۱۴۰۵): فرود سرنشین‌دار آرتمیس ۳ روی ماه با استفاده از ماه‌نشین استارشیپ اسپیس ایکس.
• سپتامبر ۲۰۲۸ (شهریور یا مهر ۱۴۰۷): ماموریت سرنشین‌دار آرتمیس ۴، نخستین پرواز با استفاده از نسخه‌ی ارتفایافته‌ی موشک اسپیس لانچ سیستم و فرود با استارشیپ.

به‌گفته‌ی فری، با توجه به روند پیشرفت استارشیپ و نیاز به آزمایش فرایند انتقال سوخت در فضا و فرودهای متعدد، به انجام‌رساندن ماموریت آرتمیس ۳ چالشی فوق‌العاده بزرگ است و ناسا باید در این زمینه واقع‌بین باشد.

پس از پرواز موفقیت‌آمیز آرتمیس ۱ در سال ۲۰۲۲ که اولین پرتاب بدون سرنشین موشک اسپیس لانچ سیستم و فضاپیمای اوراین بود، ناسا تصمیم گرفت اولین پرواز سرنشین‌دار اوراین را تا نوامبر ۲۰۲۴ انجام دهد. بااین‌حال، با توجه به آنکه ناسا اکنون روی چندین مشکل مرتبط با کپسول اوراین کار می‌کند، انجام ماموریت آرتمیس ۲ تا آن تاریخ دیگر امکان‌پذیر نیست.

آمیت شاتریا، مهندس ناسا و مسئول نظارت بر برنامه‌ی «ماه تا مریخ»، سه مشکل اصلی را که ناسا تا پیش از انجام آرتمیس ۲ باید رفع کند، مشخص کرده است. یکی از این معضلات که پیش‌تر در زومیت آن را گزارش کردیم، فرسودگی بیش از حد مواد سپر حرارتی کپسول اوراین پس از ورود به جو زمین در پایان ماموریت آرتمیس ۱ است.

آسیب واردشده به سپر حرارتی، در عملکرد آن اختلالی ایجاد نکرده است؛ اما از آنجایی که ناسا نمی‌خواهد احیانا تکه‌ای از سپر به فضاپیما برخورد کند و به آن آسیب برساند، مشکل را به‌طور گسترده مطالعه کرده است. به‌گفته‌ی شاتریا، ناسا سال ۲۰۲۳ را صرف ارزیابی مشکل سپر حرارتی از زوایای مختلف کرد و انتظار دارد در بهار پیش‌رو علت اصلی آن را مشخص کند.

مشکل دوم مربوط به سامانه‌ی لغو پرتاب است که در مواقع اضطراری حین پرتاب فعال می‌شود تا کپسول را از موشک اسپیس لانچ سیستم دور کند. هرچند اوراین می‌تواند در چنین موقعیتی دوام بیاورد، نگرانی‌هایی در مورد احتمال آسیب‌دیدن برخی از باتری‌های کپسول وجود دارد. شاتریا گفت آژانس گزینه‌های متعددی برای رفع این مشکل در دست دارد.

درنهایت، وقتی تحویل قطعات مخصوص اوراین در آرتمیس ۳ طول کشید، ناسا دریافت که در برخی از مدارهایی که مسئول تنظیم عملکرد شیرهای موتور در فضاپیما هستند، خرابی‌هایی وجود دارد. این یافته به کشف یک نقص در طراحی مدار منجر شد. رفع این مشکل مستلزم باز کردن اوراین و ورود به آن و جایگزینی قطعات برای استفاده در آرتمیس ۲ بود.

فرود روی ماه بدون شک پیچیده‌ترین گام در مسیر پیشبرد برنامه آرتمیس است. ماموریت آرتمیس ۳، علاوه‌بر به‌کارگیری کامل موشک اسپیس لانچ سیستم و فضاپیمای اوراین، شامل استفاده از ماه‌نشین استارشیپ، لباس‌هاس فضانوردی جدید و پهلوگیری و اتصال اوراین به استارشیپ در مدار ماه خواهد بود. به‌گفته‌ی شاتریا، تمام این مراحل نشانگر چالشی بسیار بزرگ در زمینه‌ی هماهنگی است.

یکی از نگرانی‌های ناسا، روند پیشرفت استارشیپ است. اسپیس ایکس نه‌تنها باید توانایی پرواز ایمن این وسیله‌ی نقلیه را نشان دهد، بلکه باید ثابت کند که توانایی انتقال و ذخیره‌ی سوخت فوق‌سرد در مدار را دارد؛ زیرا استارشیپ پیش از آنکه به مدار ماه برسد و با اوراین ملاقات کند، باید در مدار زمین سوخت‌گیری کند.

پیش از ماموریت آرتمیس ۳، اسپیس ایکس احتمالا باید ده‌ها پرواز آزمایشی استارشیپ را انجام دهد. جسیکا جنسن، مهندس ارشد اسپیس ایکس می‌گوید صرفا عملیات سوخت‌رسانی به یک استارشیپ در مدار، به تقریبا ۱۰ پرواز استارشیپ سوخت‌رسان نیاز دارد. اسپیس ایکس همچنین باید یک فرود آزمایشی بدون‌سرنشین روی ماه انجام دهد و با استفاده از سوخت‌های فوق‌سرد اکسیژن مایع و متان، این فضاپیما را به‌طرز شگفت‌انگیز از روی سطح ماه نیز پرتاب کند.

با توجه به نیاز به پرواز بدون دردسر آرتمیس ۲ در سپتامبر ۲۰۲۶، انجام تمام کارهای مورد نیاز روی استارشیپ و روند پیشرفت نامشخص لباس‌های فضانوردی تجاری، به‌نظر می‌آید که حتی سپتامبر ۲۰۲۶ نیز تاریخی دور از دسترس است. بااین‌حال، فری قاطعانه باور دارد که زمان‌بندی جدید واقع‌بینانه است و تاکید دارد که پیمانکاران ناسا با رعایت این تاریخ‌ها موافقت کرده‌اند.

آیا بازگشت به ماه تا پیش از پایان دهه‌ی جاری انجام خواهد شد؟ باید منتظر بود و دید.