ناسا چگونه انفجار سیارکی کوچک برفراز آلمان را از قبل پیش‌بینی کرد؟

دانشمندان هفته‌ی گذشته در اتفاقی شگفت‌انگیز، برخورد سیارکی کوچک به زمین را پیش‌بینی کردند و با نمایش این توانایی، ثابت کردند که می‌توانند در صورت از راه‌رسیدن سنگی بزرگ‌تر و خطرناک‌تر از فضا، سیاره را نجات دهند.

اوایل صبح یکشنبه (۲۱ ژانویه) به وقت آلمان، سیارکی تقریباً یک متری در نزدیکی برلین در جو زمین سوخت و آذرگویی پرنور را تولید کرد که ناظران آسمان در سرتاسر اروپا قادر به رصد آن بودند. هرچند این سیارک فضایی کوچک‌تر از آن بود که بتواند زمینی‌ها را درمعرض خطر قرار دهد، ناسا از قبل می‌دانست که چنین سنگی در راه است و برخورد آن را به جهان اطلاع داده بود.

ناسا شنبه ۲۰ ژانویه در ساعت ۷:۰۸ به وقت ساحل شرقی آمریکا (۲۴ دقیقه پیش از برخورد سیارک)، در ایکس نوشت:

هشدار! سیارکی کوچک در ساعت ۱:۳۲ به وقت مرکز اروپا، به‌صورت آذرگویی بی‌خطر در غرب برلین در نزدیکی شهر ننهاوزن متلاشی خواهد شد. اگر هوا صاف باشد، ناظران قادر به رصد آن خواهند بود.

- حساب ایکس دیده‌بان سیارک ناسا

جسم برخوردی با نام BX1 2024 کمتر از سه ساعت پیش از اطلاع‌رسانی ناسا توسط کریستیان سارنچکی در ایستگاه کوهستانی پیسکش‌تتو از رصدخانه کنکولی در بوداپست مجارستان کشف شده بود. به‌گفته‌ی مقام‌های ناسا، BXI 2024 هشتمین سیارکی بود که پیش از برخورد به سیاره‌ی ما شناسایی شد.

مسیر سیارک با موفقیت به‌وسیله‌ی «سامانه‌ی ارزیابی خطر اسکاوت» که از سوی مرکز مطالعات اجسام نزدیک به زمین (CNEOS) در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا در جنوب کالیفرنیا اداره می‌شود، ترسیم شد. مقام‌های ناسا گفتند سامانه‌ی اسکاوت زمان دقیق برخورد را با دقت یک ثانیه و مکان دقیق برخورد را با دقت ۱۰۰ متر پیش‌بینی کرد.

اما اسکاوت پیش‌بینی مسیر سیارک را به‌تنهایی انجام نداد، بلکه داده‌ها را از مرکز سیاره‌های کوچک اتحادیه بین‌المللی نجوم (MPC)، نهاد مسئول رصد سیارک‌ها و دیگر اجرام کوچک در منظومه شمسی استخراج کرد. سارنچکی مانند سایر اخترشناسان آماتوری که پس از شناسایی اولیه‌ی BXI 2024 شروع به ردیابی آن کردند، به رصد سیارک پرداخت و داده‌های خود از آن را به MPC فرستاد.

مقام‌های ناسا در بیانیه‌ای گفتند: «۷۰ دقیقه پس از مشاهده‌ی BXI 2024 برای اولین‌بار، سامانه‌ی اسکاوت احتمال برخورد آن را ۱۰۰ درصد گزارش و شروع به تعیین دقیق زمان و مکان برخورد کرد. با تداوم ردیابی و در دسترس قرارگیری داده‌های بیشتر در یک ساعت آینده، اسکاوت تخمین زمان و مکان برخورد را بهبود بخشید.»

موقعیت برخورد در حدود ۶۰ کیلومتری غرب برلین تعیین شد. مقام‌های آژانس فضایی گفتند ممکن است شهاب‌سنگ‌های تازه که قطعات کوچک به‌جامانده از سفر آتشین BXI 2024 در جو زمین هستند، در آن منطقه روی زمین وجود داشته باشد.

بررسی سیارک‌های بالقوه خطرناک یکی از وظایف کلیدی ناسا محسوب می‌شود. کنگره ایالات متحده از آژانس فضایی خواسته است که دست‌کم ۹۰ درصد از سنگ‌های فضایی نزدیک زمین با کمینه‌ی قطر ۱۴۰ متر را که اندازه‌ی کافی برای وارد آوردن خسارت جدی در صورت برخورد به زمین است، شناسایی و ردیابی کند.

شناسایی سیارک‌هایی که دست‌کم ۱۴۰ متر دارند، در مقایسه با سنگ منفجرشده برفراز برلین آسان‌تر است؛ در نتیجه خیلی زودتر از سه ساعت می‌توانیم از نزدیک‌شدن چنین سنگ‌های بزرگی به سیاره مطلع شویم. بااین‌حال روند شناسایی سیارک‌ها احتمالاً مشابه خواهند بود؛ بدین صورت که اسکاوت براساس مشاهدات در حال گسترش، محل برخورد را پیش‌بینی خواهد کرد.