پرسویرنس احتمالا تاکنون نشانه‌های حیات مریخی را کشف کرده است

اگر نشانه‌های حیات واقعا روی مریخ وجود داشته باشند، احتمالا مریخ‌نورد پرسویرنس (استقامت) تاکنون آن‌ها را کشف کرده است. تصاویر رادار زیرزمینی نشان می‌دهند این مریخ‌نورد در حال بررسی نقطه‌ی بی‌نقصی برای حیات میکروبی فسیلی است.

پرسویرنس یا آن‌طور که از سوی تیم ماموریت، پرسی خوانده می‌شود، با پرسه‌زنی در چشم‌اندازی سه میلیارد ساله روی مریخ تایید کرده است که حداقل یکی از دهانه‌های سیاره سرخ در گذشته‌ای دور مملو از آب بوده است.

دانشمندان قویا گمان می‌کنند که دهانه‌ی یزرو زمانی دارای یک سیستم دلتایی بوده؛ زیرا سطح آن نشانه‌هایی از بستر دریاچه‌ای خشک‌شده را نشان می‌دهند که رودخانه‌ای باستانی به آن می‌ریخته است. به همین دلیل مریخ‌نورد پرسویرنس در فوریه‌ی ۲۰۲۱ برای بررسی این دهانه فرستاده شد.

اکنون که پژوهشگرها می‌توانند به زیر سطح غبارآلود یزرو نگاه بیندازند، بیش از هر زمان دیگر احتمال می‌دهند که پرسی قبلا نشانه‌هایی از حیات فرازمینی را کرده باشد. دیوید پیج، دانشمند سیاره‌ای و نویسنده‌ی اصلی پژوهشی تازه درباره‌ی مشاهدات زیرسطحی در مریخ توضیح می‌دهد:

از مدار شاهد مجموعه‌ای از رسوب‌های مختلف هستیم اما نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم آن‌ها را در وضعیت اصلی می‌بینیم یا اینکه دستخوش تغییرات سطحی طولانی‌مدت شده‌اند. برای پی بردن به شکل‌گیری این ساختارها باید زیرسطح را بررسی کنیم.

از بین هفت ابزار پرسویرنس، رادار زمین‌نفوذ که به اختصار RIMFAX نامیده می‌شود، بهترین وسیله برای بررسی زیر سطح مریخ است. این سیستم از قابلیت آشکارسازی یخ، آب یا شورآب‌های بیشتر از ۱۰ متر زیر سطح خاکی برخوردار است و می‌تواند لایه‌هایی از خاک و سنگ را تا عمق ۲۰ متر نقشه‌برداری کند.

پرسویرنس بخش زیادی از سال گذشته را در لبه‌ی غربی دهانه‌ی یزرو به کاوش پرداخت و از رادار خود برای بررسی سطح زیرین آن استفاده کرد. داده‌های جمع‌آوری‌شده اکنون چشم‌انداز بی‌سابقه‌ای از زیر سطح مریخ را در مکانی که دانشمندان به وجود دریاچه‌ در آن مشکوک بودند، ارائه داده‌اند.

تصویربرداری زیرسطحی به‌طور جدی شک دانشمندان را تأیید کرده است. تیمی بین‌المللی از پژوهشگران، در زیر دلتای مشکوک شواهدی را یافته‌اند که نشان می‌دهد دهانه‌ی برخوردی ۴ میلیارد ساله‌ای که بر اثر برخورد سیارکی شکل گرفته بود، بعدها با سنگ‌ها و رسوب‌های جوان‌تر پر شد.

یافته‌ها از مشاهدات قبلی RIMFAX از مکانی جداگانه که رسوب شیب‌های غیرمنتظره را در لایه‌های رسوبی دهانه آشکار کرده بود، پشتیبانی می‌کنند. رسوب‌های جوان‌تر احتمالا از طریق آب یا فعالیت آتشفشانی وارد دهانه شده‌اند، اما داده‌های راداری جدید پرسی نشان می‌دهد که فرضیه‌ی جریان آبی محتمل‌تر است.

به نظر می‌رسد زیر لبه‌ی غربی یزرو، لایه‌های رسوبی افقی در یک محیط آبی که شبیه دریاچه‌ای زمینی است، قرار گرفته‌اند. این دریاچه می‌توانست بخش قابل توجهی از دهانه یزرو را اشغال کند و احتمالا تا ۷ کیلومتر به سمت داخل دهانه کشیده شده بود. بااین‌حال برای تأیید این موضوع به اکتشافات بیشتر نیاز است.

با گذشت زمان سطح آب دریاچه نوسان می‌کرد؛ گاهی بالا می‌آمد و گاهی به عقب می‌رفت. با عقب‌نشینی دریاچه، شبکه‌ای دلتامانند از شاخه‌های آبی به وجود آمد و با طغیان رودخانه، دوباره دریاچه شکل گرفت.

اگر مریخ مانند زمین یک محیط دیرینه‌ی آبی بود، به محل ایده‌آلی برای شکل‌گیری حیات میکروبی تبدیل می‌شد. در حال حاضر پرسی، چند نمونه رسوب را از این منطقه برداشته است و ظرفیت مخزن آن ۶۰ درصد پر شده است.

برخی سنگ‌ها و غبارهایی که پرسی جمع‌ کرده، نشانه‌هایی از ترکیب‌های زیستی را در خود دارند؛ اما تا زمانی که مأموریتی برای جمع‌آوری تلاش‌های این مریخ‌نورد آغاز نشود، نمی‌توان گفت ترکیب‌های به دست‌آمده زیستی هستند یا صرفا منابع مریخی. نویسندگان مطالعه می‌گویند:

این توالی از رویدادها نشان می‌دهند که دهانه‌ی یزرو دارای تاریخچه‌‌ای غنی است که دستخوش تغییراتی در مقیاس بزرگ شده است. درک کامل‌تر این رویدادها نیازمند بازگشت و تحلیل نمونه‌های پرسویرنس است.»

یافته‌های پژوهش در مجله‌ Science Advances منتشر شده است.