موشک فالکون ۹ ماه‌نشین خصوصی اودیسئوس را پرتاب کرد

یک ماه دیگر و تلاشی دیگر برای رسیدن به ماه آغاز شد. ماه‌نشین رباتیک NOVA-C از شرکت خصوصی اینتوئتیو ماشینز امروز پنجشنبه برفراز موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس به فضا پرتاب شد. اگر همه چیز به خوبی پیش برود، نوا-سی اولین فضاپیمای آمریکایی خواهد بود که از زمان ماموریت آپولو ۱۷، فرود نرم روی ماه انجام می‌دهد.

نوا-سی همچنین در صورت رسیدن به سطح ماه، اولین تلاش موفقیت‌آمیز بخش خصوصی برای فتح ماه را رقم خواهد زد. سه ماموریت خصوصی قبلی برای فرود روی ماه که از سوی یک شرکت آمریکایی دیگر، یک شرکت ژاپنی و یک شرکت غیرانتفاعی اسرائیلی انجام شدند، فرجامی ناموفق داشتند.

بااین‌حال، استیون آلتموس، رئیس و مدیرعامل اینتوئتیو ماشینز اطمینان دارد که فضاپیمای آن‌ها با موفقیت روی ماه فرود خواهد آمد. اگر شرکت‌های خصوصی بتوانند دستاورد چشمگیر رسیدن به سطح ماه را با هزینه‌ای بسیار کمتر از ماموریت‌های سنتی ناسا انجام دهند، فرصتی بی‌نظیر برای اکتشافات گسترده‌تر قمری به دست ناسا و بخش خصوصی فراهم خواهد شد.

ناسا مشتری اصلی ماموریت نوا-سی است و برای رساندن محموله‌هایش به سطح ماه، ازجمله دوربینی استریو برای مشاهده‌ی توده‌ی غبار برخاسته از سطح ماه در هنگام فرود فضاپیما و گیرنده‌ای رادیویی برای اندازه‌گیری اثرات ذرات باردار بر سیگنال‌های رادیویی، ۱۱۸ میلیون دلار به اینتوئتیو ماشینز پرداخت کرده است. علاوه‌بر ناسا، شماری از مشتریان دیگر نیز محموله‌هایی را برای فرود روی ماه درون نوا-سی قرار داده‌اند.

خوشبختانه، نوا-سی ماموریتش را با پرتابی آرام و بدون دردسر آغاز کرد. به‌گزارش نیویورک‌تایمز، پنجشنبه در ساعت ۹:۳۵ به وقت ایران، موشک حامل ماه‌نشین نوا-سی از مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا برخاست و فضاپیما را در مسیری مستقیم به سمت ماه فرستاد. اینتوئتیو ماشینز کمتر از ساعتی بعد گزارش داد که فضاپیما از مرحله‌ی دوم موشک جدا شده و خود را با موفقیت روشن کرده است. این شرکت ساعاتی بعد اعلام کرد که فضاپیما می‌تواند خود را در جهت مناسب حفظ کند، صفحه‌های خورشیدی‌اش درحال تولید انرژی هستند و با کنترل ماموریت در هیوستون در ارتباط است.

اینتوئتیو ماشینز طراحی فضاپیمای خود را نوا-سی می‌نامد. این ماه‌نشین، استوانه‌ای شش‌ضلعی با شش پایه‌ی فرود است و تقریبا ۴٫۲ متر ارتفاع و ۱٫۵ متر عرض دارد. شرکت سازنده می‌گوید فضاپیمایش از نظر اندازه با یک باجه‌ی تلفن قدیمی پلیس در بریتانیا یا همان ماشین زمان «تاردیس» در مجموعه‌ی علمی‌تخیلی دکتر هو یکسان است. ماه‌نشین در هنگام پرتاب با مخزن پر از سوخت، نزدیک به ۱۹۰۵ کیلوگرم وزن داشت.

فضاپیمای به‌خصوصی که در ماموریت امروز پرتاب شد، پس از مسابقه‌ای که بین کارمندان اینتوئتیو ماشینز انجام شد، با الهام از قهرمان حماسه ادیسه، «اودیسئوس» نام گرفت. ماریو رومرو، مهندس پیشنهاد‌دهنده‌ی این اسم گفت ماجراجویی اودیسئوس در ادیسه، کتاب شعر حماسی یونان باستان، تشبیه مناسبی برای ماموریت قمری محسوب می‌شود.

اودیسئوس پس از یک هفته دورشدن از زمین، به مداری به ارتفاع تقریبا صد کیلومتر پیرامون ماه وارد خواهد شد. فضاپیما ۲۴ ساعت بعد موتور خود را روشن می‌کند تا فرود نهایی‌اش را آغاز کند و یک ساعت بعد، در نزدیکی دهانه‌ای به نام مالاپرت A، در فاصله‌ی حدود ۳۰۰ کیلومتری از قطب جنوب ماه فرود خواهد آمد. محوطه‌ی فرود نسبتا مسطح است و مکانی آسان‌تر برای فرود فضاپیما محسوب می‌شود.

منطقه‌ی قطب جنوب، به‌ویژه دهانه‌هایی که در سایه‌ی دائمی قرار دارند، به دلیل وجود یخ‌آب به مکانی مورد توجه تبدیل شده است. ماه‌نشین‌های قبلی آمریکا، همگی در مناطق استوایی فرود آمده بودند.

اودیسئوس پس از فرود به مدت هفت روز تا غروب خورشید در ماه فعالیت خواهد کرد. ماه‌نشین برای روشن‌ماندن به انرژی خورشیدی اتکا دارد و برای زنده‌ماندن در سرمای شدید شبانگاه ماه طراحی نشده است.

اودیسئوس و پرگرین، ماه‌نشینی که ماه گذشته در مسیر رسیدن به ماه شکست خورد، هردو بخشی از برنامه خدمات باربری قمری تجاری ناسا یا به اختصار CLPS هستند. هدف CLPS این است که ناسا درعوض آنکه خود دست به ساخت و مدیریت کاوشگرهای قمری بزند، از شرکت‌های خصوصی برای ارسال محموله‌های مختلف به ماه استفاده کند. آژانس فضایی آمریکا امیدوار است که این رویکرد بسیار ارزان‌تر باشد و به این سازمان امکان دهد تا همزمان با آمادگی برای بازگرداندن فضانوردان به ماه در قالب برنامه آرتمیس، ماموریت‌های قمری بیشتری را پرتاب کند.

بااین‌حال به‌گفته‌ی زوربوخن، حتی اگر نیمی از ماموریت‌های خصوصی شکست بخورند، ناسا همچنان در مسیر موفقیت خواهد بود؛ زیرا یک ماموریت سنتی دولتی ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار هزینه دارد؛ درحالی‌که در یک ماموریت CLPS، ناسا تقریبا ۱۰۰ میلیون دلار برای پرواز محموله‌های خود به یک شرکت پرداخت می‌کند. بااین‌حال، حتی نرخ موفقیت ۵۰ درصد ممکن است بیش از حد خوش‌بینانه باشد.

آلتموس که ۶ سال به‌عنوان مدیر واحد مهندسی در مرکز فضایی جانسون ناسا کار می‌کرد، گفت تلاش برای کاهش هزینه‌ها، پیشبرد نوآوری را فراتر از آنچه در ناسا امکان‌پذیر بود، سریع‌تر کرده است. او گفت: «اگر پول و زمان بیشتر داشتیم، نوآوری رخ نمی‌داد. اگر به تمام نقاط عطف منتهی به فرود روی ماه نگاه بیندازید، می‌بینید که تمام دستاوردهای فنی که توانسته‌ایم با این مقدار اندک پول رقم بزنیم، واقعا شگفت‌انگیز است.»

بااین‌حال، سخت‌ترین بخش ماموریت، یعنی فرود روی ماه همچنان در پیش است. آلتموس اذعان می‌کند که آن‌ها باید تصمیماتی را می‌گرفتند که درعین کاهش هزینه‌ها، خطرات را افزایش داده است. اما آلتموس باور دارد که اگر اینتوئتیو ماشینز نیز شکست بخورد، ناسا و کنگره نباید از ایده‌ی سفر مقرون‌ به‌صرفه به ماه دست بکشند؛ زیرا تنها راه پیشرفت واقعی همین است.