زمین احتمالا ۴۶۶ میلیون سال پیش مثل زحل حلقه داشت

گروهی از دانشمندان می‌گویند اگر تقریبا ۴۶۶ میلیون سال پیش از زمین به بالا نگاه می‌کردید، احتمالا حلقه‌ی درخشانی را می‌دیدید که در سرتاسر آسمان کشیده شده است. حلقه‌ی فرضی زمین با عمر فقط چند ده میلیون سال، در مقیاس کیهانی دوام چندانی نداشت؛ اما ظاهرا آن‌قدر پابرجا بود که تاثیر ماندگاری بر سوابق زمین‌شناسی سیاره داشته باشد.

مطالعه‌ای که به‌تازگی در نشریه علوم زمین و سیاره‌ای منتشر شده است، افزایش تعداد دهانه‌های برخوردی در دوران اردویسین، دوره‌ی پیش از زندگی حیوانات در خشکی را به حلقه‌ای ساخته‌شده از بقایای سیارک‌هایی که میلیون‌ها سال پیش زمین را احاطه کرده بودند، مرتبط می‌کند.

دانشمندان از مدت‌ها پیش در مورد منشاء رویدادهای شهاب‌سنگی عصر اردویسین گمانه‌زنی می‌کردند. در آن دوران، زمین به‌طرز غیرعادی با سرعت بالایی زیر بمباران سنگ‌های فضایی قرار گرفت و سطح سیاره با شمار زیادی از دهانه‌های برخوردی پوشیده شد. پژوهش‌های قبلی، سیارک بزرگی را عامل تولید این دهانه‌ها می‌دانست که در کمربند اصلی بین مریخ و مشتری متلاشی شده بود و با فرستادن ترکش‌های سنگی‌اش به منظومه شمسی درونی، سیاره زمین را بمباران کرد.

دکتر تامکینز می‌گوید: «این ایده زمانی به ذهنم رسید که مقاله‌ی علمی معروفی درباره‌ی تشکیل فوبوس و دیدیموس، قمرهای اطراف مریخ از تکه‌های حلقه‌ی اطراف سیاره سرخ، خواندم. این موجب شد فکر کنم اگر زمین نیز درگذشته حلقه‌دار بود، آثار آن چگونه در سوابق زمین‌شناسی سیاره ظاهر می‌شد.»

اگر بقایای سیارک‌ها از کمربند سیارکی آمده بودند، دهانه‌ها باید در سرتاسر سیاره پخش می‌شدند؛ اما پژوهشگران نقشه‌‌ای را از ۲۱ دهانه‌ی متعلق به عصر اردویسین، ترسیم کردند و دریافتند که همه‌ی آن‌ها در محدوده‌ی عرض ۳۰ درجه از استوا قرار دارند. البته این یافته به سرعت آشکار نشد؛ زیرا در دوره اردویسین، قاره‌های زمین همگی بخشی از ابرقاره‌ای به نام گوندوانا بودند. درنتیجه، تمرکز دهانه‌ها در اطراف استوا نشان می‌دهد که آن‌ها به‌وسیله‌ی شهاب‌سنگ‌هایی شکل گرفته‌اند که از حلقه‌ای استوایی سقوط می‌کردند.

تیم پژوهشی استدلال می‌کند که هنوز هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد مریخ و ماه در آن زمان، افزایش دهانه‌های برخوردی را تجربه کردند؛ درنتیجه بقایای سیارک‌ها در اطراف زمین متمرکز بود. علاوه‌براین، پژوهشگران به شهاب‌سنگ‌های اردویسینی از سوئد اشاره می‌کنند که قرارگیری اندک دربرابر تابش‌های فضایی را نشان می‌دهند؛ بدین معنی که سنگ‌ها درطول ده‌ها هزار سال پس از متلاشی‌شدن از جسم والد خود به زمین سقوط کردند. درمقابل، بقایای کمربند سیارکی معمولا برای میلیون‌ها سال درمعرض تابش‌های فضایی قرار می‌گیرند.

پژوهشگران همچنین به این فکر کردند که آیا سایه‌ای که حلقه روی زمین می‌انداخت، سیاره را خنک کرده بود و موجب آغاز یخبندان بزرگی به نام عصر یخبندان هیرنانتین شد یا خیر. به باور دانشمندان، آن عصر سرما، مسیر حیات زمینی را دگرگون کرد. دکتر تامکینز می‌گوید این ارتباط عمدتا در حد حدس و گمان است و به مطالعه‌ی بیشتر نیاز دارد.

گرچن بندیکس، استاد علوم زمین و سیاره‌شناسی در دانشگاه کورتین استرالیا، مطالعه‌ی پژوهشگران را هیجان‌انگیز و درعین‌حال غیرقطعی و متکی بر فرضیات زیاد می‌داند. او اشاره می‌کند که شهاب‌سنگ‌ها ممکن است بدون برجای‌گذاشتن آثار زمین‌شناسی بادوام، در فاصله‌ای دور از استوا سقوط کرده باشند. او همچنین نسبت به ارتباط پیشنهادی بین حلقه و عصر یخبندان هیرنانتین تردید دارد.

دکتر تامکینز و همکارانش روش‌هایی را برای آزمایش فرضیه‌ی خود تشریح کرده‌اند؛ ازجمله مطالعه‌ی شهاب‌سنگ‌های اردویسین در عرض‌های جغرافیایی مختلف و مدل‌های پیچیده‌تر در مورد چگونگی تشکیل حلقه در اطراف زمین از سیارکی درحال فروپاشی.

در هر صورت فعلا تصور زمین باستانی که تقریبا به‌طور کامل با جانوران دریایی مسکونی و با بقایای یک سنگ فضایی فروپاشیده، حلقه‌دار شده، جذاب است.