ستاره‌ای جدید در آسمان؛ ستاره‌شناس‌ها برای رصد رویدادی کم‌سابقه آماده می‌شوند

آسمان شب به‌زودی میزبان ستاره‌ای جدید خواهد بود. علاقه‌مندان به نجوم و ستاره‌شناس‌های سراسر جهان به‌ صورت فلکی تاج شمالی در فاصله‌ی سه‌هزار سال نوری از زمین چشم دوخته‌اند. در این محدوده، ستاره‌ای که مدت‌ها پیش مرده است، در انفجاری قدرتمند دوباره شعله‌ور و از نظر درخشش رقیب ستاره‌ قطبی خواهد شد.

به‌گزارش اسپیس‌دات‌کام، لاشه‌ی ستاره‌‌ی مورد بحث آخرین بار تقریبا ۸۰ سال پیش روشن شد و تا ۸۰ سال دیگر دوباره شعله‌ور نخواهد شد. درنتیجه، درخشش دوباره‌ی آن اتفاقی است که در طول عمرمان فقط یک‌بار شاهدش خواهیم بود.

درحال‌حاضر، بقایای کوتوله سفید معروف به تی تاج شمالی (T CrB) که از مواد باقی‌مانده ستاره‌ی غول سرخ مجاورش تغذیه می‌کند، دچار افت روشنایی آشکاری شده است که در راستای افت قبلی درپی انفجار سال ۱۹۴۶ است. ستاره‌شناس‌ها هنوز با اطمینان نمی‌دانند چه چیزی عامل این افت نور شده است، اما می‌گویند رفع گرسنگی ستاره و تبدیل‌شدن آن به نواختر دیر یا زود اتفاق می‌افتد.

رویداد انفجار نواختر ستاره T Crb فقط برای ناظران آسمان شب جذاب نیست؛ بلکه اخترشناسان نیز مجموعه‌ای از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی را به سمت آن نشانه خواهند رفت تا تمام جزئیات ممکن را فهرست‌بندی کنند و درباره‌ی نواخترها بیشتر بیاموزند.

ستاره‌ی T Crb متعلق به دسته‌ی خاصی از ده نواختر تکرارشونده‌ی معروف در راه شیری، کهکشان میزبانمان است. این ستاره جایگاه ردیف اولی کمیابی را در اختیار ستاره‌شناس‌ها قرار می‌دهد تا به صورت دقیق لاشه‌ی آن را در حین بلعیدن مواد و انفجار رصد کنند.

دانش به‌دست‌آمده از انفجار T Crb می‌تواند به مدل‌های عملکرد ستاره‌ها افزوده شود. T CrB هر روز و هر چند ساعت یک بار با تلسکوپ فضایی پرتوی گامای فرمی ناسا رصد می‌شود. با رخ‌دادن انفجار نواختر، پرتوهای گاما منتشر می‌شوند و به ستاره‌شناس‌ها امکان می‌دهند میزان داغ‌شدن مواد بلافاصله پس از انفجار و همچنین سرعت انفجار مواد از کوتوله سفید را ارزیابی کنند.

ستاره‌شناس‌ها همچنین مشتاق‌اند داده‌های بیشتری را درباره‌ی حرکت موج‌های ضربه‌ای در لحظات پس از انفجار بیاموزند که مشخصاتشان به خوبی مستند نشده است. الیزابت هیز، دانشمند ارشد تلسکوپ فرمی می‌گوید معمولا رویدادهای مربوط به ستاره‌های کوتوله‌ی سفید در بازه‌های طولانی رخ می‌دهند؛ به‌طوری‌که ممکن است هرگز دوباره شاهد آن نباشیم.

ریتم انفجارهای T CrB در طول عمر انسان این ستاره را به یک نمونه‌ی پژوهشی منحصر‌به‌فرد تبدیل می‌کند؛ به‌ویژه که در آخرین انفجار این نواختر در حدود ۸۰ سال پیش، هیچ تلسکوپ پرتوی گاما یا پرتوی ایکسی در فضا وجود نداشت.

علاوه بر تلسکوپ فرمی، تلسکوپ‌های فضایی جیمز وب، تلسکوپ سوئیفت و انتگرال همراه با آرایه‌ی بسیار بزرگ زمینی در نیومکزیکو برای نظارت بر این رویداد آماده شده‌اند. این تلسکوپ‌ها همراه با یکدیگر نواختر را برای اولین بار در طول موج‌های مختلف رصد می‌کنند.

رویداد نواختر T CrB در چند روز ابتدایی با چشم غیرمسلح و به مدت چند ماه با تلسکوپ‌های پرتوی گاما و پرتوی ایکس و تا سال‌ها با تلسکوپ‌های رادیویی قابل رصد خواهد بود. رصدهای طولانی‌مدت آثار انفجار می‌توانند نشان دهند که چگونه انفجارها به مرور زمان گسترش می‌یابند و همچنین برهم‌کنش آن با ستاره غول سرخ همراه را آشکار می‌کنند.

ستاره‌شناس‌ها همچنین با دقت بالایی زوال انفجار را رصد می‌کنند. هرگونه به‌هم‌ریختگی در مشاهدات می‌تواند سرنخ‌های جذابی را درباره‌ی واکنش نوا با بادهای ستاره‌ی همراهش آشکار کند. انفجار ستاره هرچقدر هم شدید باشد، آن‌قدر دور است که بر ما تاثیری نخواهد گذاشت. بنابراین می‌توانیم با خیال راحت به آسمان نگاه کنیم و از این نمایش کیهانی لذت ببریم.