«آتنا» در مسیر ماه؛ دومین ماه‌نشین شرکت اینتوئتیو ماشینز ماموریت خود را آغاز کرد

شرکت خصوصی اینتوئتیو ماشینز سال گذشته موفق شد با رساندن ماه‌نشین رباتیک اودیسئوس به سطح ماه، آمریکا را پس از نیم‌قرن به ماه بازگرداند. بااین‌حال، آن دستاورد موفقیتی کامل نبود و فضاپیما روی سطح قمری واژگون شد. اکنون، این شرکت شانس خود برای فرود بی‌نقص روی ماه را دوباره آزموده است.

دومین ماه‌نشین اینتوئتیو ماشینز به نام «آتنا»، بامداد پنجشنبه به وقت ایران برفراز موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس از مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا پرتاب شد و در مسیری قوسی‌شکل به سمت ماه قرار گرفت. سپس فضاپیما در زمان برنامه‌ریزی‌شده روشن شد؛ اما انتظار بیش از حد به‌دلیل طولانی‌شدن بررسی وضعیت آن، موجب نگرانی کنترل‌کنندگان ماموریت شد. درنهایت، داده‌ها از فضاپیما دریافت شد و کنترل ماموریت نفس راحت کشید.

وقتی اودیسئوس در فوریه‌ی سال گذشته روی ماه فرود آمد، توانست با وجود واژگون‌شدن روی یک سمت خود، با زمین ارتباط برقرار کند. اودیسئوس اولین ماه‌نشین رباتیک خصوصی بود که با موفقیت به سطح ماه رسید و اولین فضاپیمای آمریکایی محسوب می‌شد که از زمان ماموریت آپولو ۱۷ در سال ۱۹۷۲، به نرمی روی ماه فرود آمد.

محموله‌ی اصلی آتنا یک مته‌ی حفاری به‌عنوان بخشی از «برنامه خدمات باربری قمری تجاری» ناسا است. پرداخت هزینه به شرکت‌های خصوصی مثل اینتوئتیو ماشینز برای حمل محموله به ماه، برای ناسا بسیار ارزان‌تر از طراحی و ساخت فضاپیمای اختصاصی تمام می‌شود.

مته‌ی آتنا به‌گونه‌ای طراحی شده است تا تقریباً ۹۰ سانتی‌متر زیر سطح را حفاری کند و در هر مرتبه، نزدیک به ۱۰ سانتی‌متر از خاک ماه را بالا بکشد و روی سطح ماه انباشته کند. سپس ابزاری به نام طیف‌سنج جرمی به بررسی مواد حفاری‌شده می‌پردازد تا ترکیباتی مانند آب یخ‌زده را که به راحتی به گاز تبدیل می‌شوند، شناسایی کند.

ماموریت آتنا کمتر از یک روز قمری با درحدود ۱۰ روز زمینی تا غروب خورشید طول خواهد کشید. بااین‌حال، با وقوع خورشیدگرفتگی در اواسط روز قمری درحدود ساعت ۱۰:۳۰ صبح جمعه ۲۴ اسفند به وقت ایران، زمین از بین خورشید و ماه گذر خواهد کرد و برای چند دقیقه تاریکی را بر سطح ماه حکمفرما خواهد کرد. آتنا که متکی به انرژی خورشیدی است، در آن چند دقیقه باید از باتری‌های خود نیرو بگیرد.

آتنا سومین ماه‌نشین خصوصی است که در سال ۲۰۲۵ به سمت ماه پرتاب می‌شود؛ هرچند ممکن است دومین ماه‌نشینی باشد که به آن‌جا می‌رسد. در ۱۵ ژانویه (۲۶ دی)، یک موشک فالکون ۹ دو ماه‌نشین دیگر به نام‌های «بلو گوست» از شرکت فایرفلای ارواسپیس و «رزیلینس» از شرکت ژاپنی آی‌اسپیس را روانه‌ی ماه کرد.

ماه‌نشین آتنا همچنین سه ماه‌نورد رباتیک و یک وسیله‌ی پرنده‌ی کوچک را حمل می‌کند که پس از فرود، روی سطح قمری مستقر خواهد کرد. بزرگ‌ترین ماه‌نورد به نام «پلتفرم خودران جستجوگر متحرک» (MAPP) بخشی از یک آزمایش برای استقرار اولین شبکه‌ی تلفن همراه در ماه است. نوکیا برای آزمایش این فناوری از ناسا کمک مالی دریافت کرد؛ اما سپس نیاز داشت که دست‌کم یکی از آنتن‌ها را از ماه‌نشین فاصله بدهد. درنتیجه، نوکیا شرکتی به نام «لونار اوت‌پست» را برای ساختن رباتی هم‌اندازه با سگ کوچک استخدام کرد.

در ماه فاقد هوا، هلی‌کوپترها نمی‌توانند پرواز کنند؛ اما رانشگرها به جسم پرنده امکان می‌دهند تا مسافت‌های طولانی را بپیماید. کاوشگر پرنده همچنین یکی از آنتن‌های موبایل نوکیا را حمل خواهد کرد و قصد دارد به درون یکی از دهانه‌های همیشه سایه‌دار ماه پرواز کند.

موشک فالکون ۹ علاوه‌بر ماه‌نشین آتنا، سه فضاپیمای جداگانه‌ی دیگر را که از مزیت فضای خالی و اضافی موشک برای سفر ارزان‌تر به فضا بهره می‌بردند، پرتاب کرد. اولی به نام «لونار تریبلریزر»، فضاپیمایی ارزان با هزینه‌ی تقریبی صد میلیون دلار متعلق به ناسا است که قصد دارد توزیع آب قمری را از مدار اندازه‌گیری کند.

هرچند آتنا سفر سریع یک هفته‌ای به ماه خواهد داشت، لونار تریبلریزر مسیری آرام‌تر و کم‌مصرف‌تر را در پیش خواهد گرفت؛ به‌طوری که انتظار می‌رود تقریباً چهار ماه دیگر به ماه برسد. فضاپیمای دوم به نام «اودین» کاوشگری در حد مایکروویو ساخت استروفورج، شرکت مستقر در کالیفرنیا است. اودین به سمت یک سیارک نزدیک زمین خواهد رفت تا امکان‌پذیری استخراج فلزات ارزشمند احتمالی از آن در آینده را بررسی کند.

وسیله‌ی نقلیه‌ی سوم به نام «کایمیرا ژئو ۱»، فضاپیمایی از شرکت اپیک ارواسپیس است که می‌تواند ماهواره‌های کوچک را در مدارهای دور قرار دهد.