مقایسه انواع دیسک‌های سخت سنتی، حالت جامد (SSD) و هیبریدی

حافظه‌های مبتنی بر فلش SSD به عقیده‌ی کارشناسان آینده‌ی دنیای حافظه‌ها خواهند بود؛ اگر به‌دنبال خرید چنین حافظه‌های هستید، توصیه می‌کنیم پیش از مطالعه‌ی این مقاله، راهنمای خرید SSD زومیت را مرور کنید.

پس از سال‌ها سلطنت بی چون و چرای دیسک‌های سخت سنتی، مدتی است که دیسک‌های حالت جامد (SSD) و هیبریدی (که از ترکیب این دو ساخته می‌شود) نیز به میان آمدند، تا این حوزه با تنوع بیشتری همراه شده و خریداران ناوارد با علامت سوالی چشمک‌زن در بالای سرشان مواجه شوند.

انتخاب بهترین دیسک باتوجه به نیازکاربر کار دشواری نیست! پس هراس به دل راه ندهید. در ادامه می‌توانید خصوصیات و ویژگی‌های بنیادین، مزایا و معایب هر یک از آن‌ها را یافته و قدری بیشتر آشنایی کسب کنید. امید که این اطلاعات شما را در خریداری دیسک مناسب یاری رساند.

دیسک‌های سخت سنتی سال‌های سال است که در انواع رایانه‌های رومیزی و لپ‌تاپ به کار گرفته می‌شود. به همین خاطر است که عبارت «دیسک سخت» برای این ابزارهای گنجایش اطلاعات همه‌گیر شده است. گرچه دیسک‌های سخت نوین نسبت به نمونه‌های پیشین خود پیشرفته‌تر شده‌اند، همچنان کلیت فناوری به کار رفته در آن‌ها یکسان باقی مانده است. تمامی دیسک‌های سخت از صفحات چرخان مغناطیسی تشکیل شده‌اند و دارای هد مخصوصی برای خواندن/نوشتن اطلاعات هستند که در بین قسمت‌های مختلف این صفحات در حرکت هستند.

این فناوری در مقایسه با دو گزینه ی دیگر، به نقطه بلوغ خود رسیده و کامل شده است. همچنین در عین اینکه قیمت بالایی ندارد، قابل اعتماد است. اغلب دیسک‌های سخت موجود در بازار هزینه‌ی بسیار ناچیزی برای هر گیگابایت اطلاعات بر دوش مصرف‌کننده وارد می‌کنند و اغلب در گنجایش‌های بسیار زیاد یافت می‌شوند، به گونه‌ای که در حال حاضر حداکثر گنجایش چنین سخت‌افزاری 4 ترا بایت است. معمولاً، دیسک‌های سخت ازطریق پورت ساتا (SATA) به بورد اصلی (مادربرد) متصل می‌شوند و برای کار در تمامی سیستم‌های عامل موجود در بازار نیازمند برنامه یا ابزار دیگری نیستند. به عبارت دیگر دیسک‌های سخت سنتی دارای فضای زیاد، سادگی و سهولت استفاده بوده و مقرون‌به‌صرفه هستند.

کارایی دیسک‌های سخت سنتی در اغلب موارد قابل مقایسه با دیسک‌های حالت جامد یا هیبریدی نیست. امروزه، سریع‌ترین دیسک‌های سخت می‌توانند با سرعتی بیش از 200 مگا بایت بر ثانیه عمل خواندن و نوشتن را انجام داده و مدت زمان لازم برای دسترسی به اطلاعات در آن‌ها کمتر از 8 میلی ثانیه است، اما این اعداد و ارقام هر چقدر هم که خوب باشند، از ارزان‌ قیمت‌ترین دیسک‌های حالت جامد بسیار کمتر است (بعداً در ادامه به این مورد خواهیم پرداخت). سریع‌ترین میزان گردش صفحات در دیسک‌های سنتی 7200 rpm (دور در دقیقه) است.

دیسک‌های سخت سنتی بهترین گزینه برای کاربرانی است که نیازمند حجم زیادی هستند و سرعت بالا چندان برایشان مهم نیست. اگر شما هم از آن جمله کاربران عادی هستید که بیشتر به رد و بدل کردن نامه‌های الکترونیکی، گشت‌و‌گذار در دنیای وب و تولید و ویرایش اسناد عادی و... می‌پردازید، می‌توانید به‌راحتی به یک دیسک سخت سنتی اعتماد کرده و تنها از سر چشم وهم چشمی با دوستان و آشنایان به خرید دیسک حالت جامد (SSD) فکر نکنید!

دیسک‌های حالت جامد (SSD) از جمیع جهات به دیسک‌های سخت سنتی شبیه هستند. این نوع از دیسک را با استفاده از پورت ساتا (SATA) به بورد اصلی (مادر بورد) وصل می‌کنند (گرچه دیسک‌هایی با پورت PCI Express نیز موجود هستند، که کارایی بسیار بالا و سرعت بی‌نظیری دارند)، این دیسک‌ها همچنین مانند هر محصول مشابهی دیگری کار ذخیره و بازیابی اطلاعات را به خوبی انجام می‌دهند. با این وجود، در دیسک‌های حالت جامد دیگر خبری از صفحات مغناطیسی یا هد خواندن و نوشتن نیست و حافظه‌های فلش NAND جای آن‌ها را گرفته است، بدین ترتیب این دسته از دیسک‌ها فاقد اجزای مکانیکی یا مغناطیسی معمول هستند.

با حذف اجزای مکانیکی این دسته از دیسک‌ها قادر به ارائه‌ی کارایی به مراتب بهتری هستند. دیسک‌های SSD را می‌توان سریع‌ترین دیسک‌های ذخیره‌سازی فعلی دانست. SSDها نه‌تنها سرعت بالایی در خواندن و نوشتن اطلاعات دارند، بلکه می‌توانند به‌راحتی حجم بالایی از کار را در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام دهند.

درحالی‌که سریع‌ترین دیسک‌های سخت سنتی تنها می‌توانند با سرعتی معادل 200 مگا بایت بر ثانیه و سرعت دسترسی چند میلی ثانیه کار کنند، سریع‌ترین دیسک‌های SSD دارای سرعت بیشینه‌ی 550 مگا بایت بر ثانیه (یا بیشتر) در بستر ساتا هستند، درحالی‌که سرعت دسترسی به اطلاعات در آن‌ها تنها کسری از میلی ثانیه است. به‌طور خلاصه می‌توان توصیه کرد که از دیسک‌های SSD باید در سیستم‌های بسیار سریعی که باید پاسخگویی بالایی داشته باشند بهره برد، رایانه‌هایی که نیازمند زمان بوت (بالا آمدن سیستم) بسیار کم، اجرای سریع برنامه‌ها و سرعت فوق‌العاده در نقل و انتقال فایل‌ها هستند.

یکی دیگر از مزایای قابل‌توجه دیسک‌های SSD ماندگاری آنهاست. ازآنجاکه چنین ابزارهایی فاقد اجزای مکانیکی هستند، به همین خاطر نسبت به آسیب‌های ناشی از جابجایی یا لرزش مصون هستند. برای مثال اگر رایانه شخصی یا لپ‌تاپ شما به روی زمین بیفتد، مسلماً یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که خراب می‌شود دیسک سخت سنتی آن است. این در حالی است که دیسک‌های حالت جامد (SSD) از این مورد در امان هستند.

البته تمامی این مزایا به این معنی نیست که دیسک های حالت جامد (SSD) فاقد نقطه ضعف هستند. یکی از مهم‌ترین معایب این دسته از دیسک‌ها قیمت بسیار بالای آنهاست به گونه‌ای که نسبت هزینه به هر گیگا بایت فضا در چنین دیسک‌هایی در مقایسه با دیسک‌های سنتی سر به فلک می‌زند.

جالب است بدانید که هزینه این میزان فضا (هر گیگابایت) روی دیسک‌های حالت جامد در حدود 70 سنت تا 1 دلار است درحالی‌که در دیسک‌های سنتی تنها چند سنت ناقابل باید بپردازید. از سوی دیگر دیسک‌های حالت جامد دارای فضای محدودی هستند و به گنجایش دیسک‌های سنتی عرضه نمی‌شوند. محبوب‌ترین SSDها دارای ظرفیتی معادل 120 تا 256 گیگا بایت هستند و ظرفیت‌های 512 گیگا بایت تا 1 ترا بایت آن قیمتی نجومی دارند.

از دیگر معایب دیسک‌های SSD می‌توان به خراب شدن بدون علامت آن‌ها اشاره کرد. موردی که در دیسک‌های سخت سنتی می‌توان با کمک نشانه‌ها و علائم موجود (سروصدای دیسک سخت) به وجود آن پی برده و حداقل از فایل‌های حساس نسخه پشتیبان تهیه کرد.

دیسک‌های حالت جامد را می‌توان بهترین گزینه برای خوره‌های رایانه دانست که همیشه به‌دنبال بالاترین کارایی ممکن هستند. اگر کار با چند دیسک برایتان مشکل نیست و بودجه محدودی دارید، بهتر است از ترکیب یک دیسک سخت سنتی و SSD استفاده کنید، تا از مزیت‌های هر دوی این دیسک‌ها بهره ببرید. پس توصیه می‌شود که سیستم‌عامل و برنامه‌هایی که بیشتر از همه با آن‌ها سر و کار دارید را روی دیسک حالت جامد بریزید؛ درحالی‌که از دیسک سنتی برای ذخیره‌سازی سایر فایل‌ها بهره ببرید. البته نکته‌ای که در این بین وجود دارد این است که کار با چند دیسک برای کاربران عادی قدری پیچیده است.

اگر مایلید تا قدری بیشتر با دیسک‌های حالت جامد آشنا شوید، حتماً مقاله راهنمای جامع حافظه‌های SSD را در زومیت بخوانید.

دیسک‌های هیبریدی (دوگانه) ترکیبی از دیسک‌های سنتی و (با ظرفیت بالایشان) و دیسک‌های SSD (با سرعت بالایشان) هستند. چیزی شبیه به خودروی دوگانه سوز خودمان!

دیسک‌های هیبریدی اطلاعات پراستفاده را از بخش سنتی خوانده و آن را در سلولهای پر سرعت NAND موجود در بخش SSD ذخیره (کش) می‌کند. مسلماً اطلاعات موجود در این بخش در گذر زمان دست‌خوش تغییر می‌شوند و بخش‌هایی از آن که چندان مورد استفاده نیستند مجدداً به دیسک سنتی بازگشته و قسمت‌های پرکاربرد آن در سلولهای NAND باقی می‌مانند تا کارایی بسیار بالای چنین دیسک‌هایی را تضمین کند.

برخی از مزایای دیسک های هیبریدی عبارت‌اند از هزینه مقرون‌به‌صرفه، ظرفیت مناسب و قابلیت مدیریت خوب آن. ازآنجاکه می‌توان با حداقل فضای دیسک SSD به کارایی بالایی رسید، دیسک‌های سخت دوگانه قدری گران‌تر از دیسک‌های سنتی هستند اما از دیسک‌های حالت جامد ارزان‌تر هستند. بعلاوه، ازآنجاکه این حافظه کش از دید سیستم‌عامل پنهان می‌ماند، دیگر نیازی نیست تا کاربر خود شخصاً فایل‌هایش را در سلولهای پرسرعت SSD ذخیره کند. استفاده از چنین سخت دیسک‌هایی موجب ارتقای قابل ملاحظه‌ی زمان بوت شدن (بالا آمدن) سیستم نیز می‌شود. سیستم Fusion Drive اپل نیز که در آی‌مک‌ها و مک‌مینی‌های جدید این کمپانی به کار رفته است، دقیقاً از همین تکنیک استفاده می‌کند.

زمانی‌که داده‌ی تازه‌ای را در دیسک‌های هیبریدی ذخیره می‌کنید یا اینکه داده‌های موجود را هر از گاهی به کار می‌گیرید، این سخت دیسک‌ها مشابه دیسک‌های سنتی عمل می‌کنند. این دیسک‌های دوگانه با استفاده از قابلیت «زمان استهلاک» به‌طور خودکار تشخیص می‌دهد که کدام اطلاعات را باید کش کند. باتوجه به اینکه چنین دیسک‌هایی از نرم‌افزار ویژه‌ای برای کش کردن اطلاعات استفاده می‌کند، تنظیم کردنشان قدری لم دارد!

کاربرانی که مایل نیستند با چندین دیسک سخت سر و کار داشته باشند، یا اینکه دائماً با داده‌های تازه مشغول هستند، استفاده از دیسک‌های هیبریدی بهترین گزینه برای ارتقای کارایی سیستم آن‌ها است.