بررسی سرفیس پرو ایکس مایکروسافت

برای بسیاری از ما، «کامپیوتر شخصی» پیش از هر چیز دیگری، نام «ویندوز» را در ذهن جاری می‌سازد؛ سیستم‌عامل محبوبی که برای چند دهه در زندگی مردم سراسر دنیا نقشی کلیدی و پررنگ داشت. امروزه با رواج گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، تعریف کامپیوتر نیز تغییر یافته است؛ به‌گونه‌ای که کامپیوترهای دسکتاپ به زندگی حرفه‌ای افراد محدود شده‌اند و حضور اندکی در روزمرگی‌شان دارند. تلاش‌های مکرر مایکروسافت برای تبدیل ویندوز به سیستم‌عاملی مدرن و مناسب برای عصر Post PC، شکست‌های متعددی را برای این شرکت تریلیون‌دلاری به بار آورد؛ از Tablet PC با سیستم‌عامل سفارشی‌شده‌ی XP گرفته تا ویندوزفون و افتضاحی به‌نام ویندوز RT، همگی جزو راهکارهای ناکارآمد مایکروسافت برای هم‌پا‌شدن با رقبای تازه‌نفس هستند.

تماشا در آپارات | تماشا در یوتیوب | تماشا در IGTV

مایکروسافت در سال ۲۰۱۷ با همکاری کوالکام، جدیدترین راهکار خود موسوم به Windows 10 on ARM را معرفی کرد؛ نسخه‌ای کامل از ویندوز ۱۰ که روی سیستم‌های مبتنی بر معماری آرم کار می‌کند، قابلیت اجرای نرم‌افزارهای ۳۲ بیتی Win32 در محیطی شبیه‌سازی‌شده را دارد و به توسعه‌دهندگان امکان کامپایل مجدد نرم‌افزارهای Win32 مرسوم با معماری مدرن ARM64 را نیز می‌دهد. اگرچه ۲ سال از معرفی Windows on ARM می‌گذرد، هنوز هم شرکت‌های انگشت‌شماری خدمات و نرم‌افزارهایشان را برای پلتفرم نوپای مایکروسافت بهینه کرده‌اند؛ اما مایکروسافت معماری آرم را آینده‌ی کامپیوترهای روزمره می‌داند و اکنون با عرضه‌ی سرفیس پرو ایکس، تمام تلاشش را به‌کار گرفته است تا توجه هر دو گروه توسعه‌دهندگان و کاربران عادی را به آینده‌ی مبتنی بر آرم جلب کند.

با بررسی سرفیس پرو ایکس همراه زومیت باشید. تبلت جدید مایکروسافت از سوی شرکت امتداد پارسه برای بررسی دراختیار زومیت قرار گرفته است.

ردموندی‌ها برای قرار دادن پروژه‌ی «ویندوز مبتنی بر آرم» در کانون توجهات، بازنگری در طراحی سرفیس پرو را با نخستین ثمره‌ی این پروژه از خانواده‌ی تبلت‌های محبوب سرفیس آغاز کردند؛ بنابراین اغلب تغییراتی که از زبان طراحی سرفیس پرو ۷ انتظار داشتیم، در قالب محصولی جدیدی به‌نام سرفیس پرو ایکس نمود یافته‌اند. اصلی‌ترین تفاوت بین دو دستگاه، در همان نگاه نخست جلب توجه می‌کند. طراحان مایکروسافت ضخامت حاشیه‌های دو طرف نمایشگر را به‌میزان چشمگیری کاهش داده و قطر پنل را به ۱۳ اینچ (در برابر پنل ۱۲.۳ اینچی سرفیس پرو ۷) افزایش داده‌اند. ضخامت حاشیه‌های بالا و پایین تفاوت چندانی با گذشته ندارد؛ چرا که مایکروسافت در این دو فضا به‌ترتیب ماژول دوربین مادون‌قرمز ویندوز هلو و آهنرباهای موردنیاز برای اتصال تایپ‌کاور را قرار داده‌ است. 

پنل ۱۳ اینچی سرفیس پرو ایکس از همان نسبت تصویر آشنای ۳:۲ بهره می‌برد که باتوجه‌به ماهیت دسکتاپ‌محور ویندوز، انتخابی عالی به‌حساب می‌آید؛ اما با در دست گرفتن دستگاه برای استفاده از آن به‌عنوان تبلت، ارگونومی سرفیس پرو ایکس همانند برادران دیگرش، از شرایط ایدئال فاصله می‌گیرد. نگارنده تصور می‌کند که ابعاد مربعی با نمایشگر ۴:۳؛ همانند آنچه از آیپد پرو سراغ داریم، برای تبلت‌ها مناسب‌تر خواهد بود. سرفیس پرو ایکس به‌میزان ناچیزی (حدود ۱.۷ درصد) ابعاد بزرگ‌تری نسبت به سرفیس پرو ۷ دارد؛ اما در عوض به‌لطف سیستم خنک‌کننده‌ی کوچک‌تر موردنیاز برای پردازنده‌های آرم، ضخامت سرفیس پرو ایکس با ۱.۲ میلی‌متر کاهش به ۷.۳ میلی‌متر رسیده است.  

تغییر دیگر سرفیس پرو ایکس نسبت به سایر اعضای خانواده‌اش، به فُرم بدنه بازمی‌گردد. تبلت جدید مایکروسافت ساختار یکپارچه‌ای دارد و از شیار باریک انتقال هوا در لبه‌‌ها خبری نیست. از سوی دیگر، بدنه‌ی دستگاه، فُرم گونیایی سرفیس پرو ۷ را ندارد و دورتادور آن، انحناهای ظریفی را شاهد هستیم؛ موضوعی که تجربه‌ی در دست‌گرفتن سرفیس پرو ایکس را اندکی ارتقا می‌دهد. تبلت جدید مایکروسافت تنها در یک نسخه با رنگ مشکی به‌فروش می‌رسد. رنگ بدنه‌ی دستگاه برخلاف آنچه با سرفیس پرو ۶ و ۷ تجربه کرده‌ایم از نوع براق است؛ بنابراین لک یا اثر انگشت به‌سادگی روی سطح دستگاه برجای می‌ماند.  

کیک‌استند به‌عنوان برجسته‌ترین وجه تمایز خانواده‌ی سرفیس پرو با رقبا، در سرفیس پرو ایکس نیز حضور دارد. پایه‌ی سرفیس پرو ایکس تا ۱۶۵ درجه باز می‌شود و امکان استفاده از دستگاه را در حالت‌های متنوعی مانند تبلت، لپ‌تاپ یا Studio Mode‌ برای کار راحت‌تر با قلم برای فراهم می‌کند؛ هرچند که ابعاد ۸/۵ × ۲۰۱ × ۲۹۲ میلی‌متری، وزن حدودی ۷۷۵ گرمی و صدالبته نسبت تصویر ۳:۲ نمایشگر، استفاده از سرفیس پرو ایکس به‌عنوان تبلت را به تجربه‌ای ناآشنا، غیرطبیعی و اندکی آزاردهنده تبدیل می‌کند. 

طراحان مایکروسافت کلیدهای پاور و کنترل صدای سرفیس پرو ایکس را به‌ترتیب در لبه‌ی سمت راست و سمت چپ آن قرار داده‌اند تا به‌نوعی به ترجیح کاربران برای استفاده از سرفیس پرو در حالت دسکتاپ نسبت به حالت پرتره صحه بگذارند.

به‌دنبال باریک‌تر شدن بدنه، مایکروسافت پورت‌ USB Type-A را نیز کنار گذاشته و در عوض ۲ پورت USB 3.2 gen 2 Type-C به سرفیس پرو ایکس اضافه کرده است. پردازنده‌ی SQ1 از استاندارد تاندربولت ۳ پشتیبانی نمی‌کند؛ اما پورت‌های سرفیس پرو ایکس قابلیت انتقال داده، شارژ و اتصال به نمایشگر خارجی را دراختیار کاربر می‌گذارند. ردموندی‌ها در تصمیمی عجیب، جک ۳.۵ میلی‌متری هدفون را نیز از سرفیس پرو ایکس حذف کرده‌اند؛ اما دانگل مجزایی را برای تبدیل USB-C به جک ۳.۵ میلی‌متری در وب‌سایت خود به‌فروش می‌رسانند. پورت اختصاصی سرفیس کانکت و پورت اتصال کیبورد دیگر درگاه‌های سرفیس پرو ایکس هستند.

در سرفیس پرو ایکس خبری از درگاه کارت حافظه‌ی microSD نیست؛ اما مایکروسافت در اقدامی ستودنی، امکان تعویض حافظه‌ی SSD را نیز دراختیار کاربر می‌گذارد. زیر کیک‌استند، پوششی دیده می‌شود که با استفاده از پین سیم‌کارت می‌توان آن را جدا کرد، زیر این پوشش، ماژول حافظه‌ی M.2 2230 NVMe SSD و شیار سیم‌کارت نانو برای مودم 4G LTE دیده می‌شود. وجود درگاه سیمکارت یکی از برتری‌های کلیدی سرفیس پرو ایکس نسبت به رقبای ویندوزی دیگر به‌شمار می‌آید. تبلت جدید مایکروسافت از بلوتوث نسخه‌ی ۵ نیز پشتیبانی می‌کند؛ اما به‌جای استاندارد جدیدترِ Wi-Fi 6 AX، با استاندارد قدیمی Wi-Fi 5 سازگاری دارد.

رنگ‌های طبیعی درکنار روشنایی مناسب از جمله‌ی مواردی هستند که در نمایشگرهای خانواده‌ی سرفیس بارها دیده‌ایم. مایکروسافت از پنل ۱۳ اینچی IPS LCD با رزولوشن ۱۹۲۰ × ۲۸۸۰ پیکسل در سرفیس پرو ایکس بهره گرفته است که با تراکم ۲۶۷ پیکسل در هر اینچ تصاویری شارپ ارائه می‌کند؛ بدین ترتیب نمایشگر سرفیس پرو ایکس تراکم پیکسلی یکسانی با سرفیس پرو ۷ دارد که کاملا برای دستگاهی ۱۳ اینچی با کاربری تبلت و لپ‌تاپ مناسب به‌نظر می‌رسد.

نمایشگر سرفیس پرو ایکس در آزمایش روشنایی ما روشنایی ۶۵۴ نیت (میانگین ۴ منطقه‌ی نمایشگر با APL ۵۰ درصدی) را ثبت کرد که رقم بالاتری از آنچه در سرفیس پروها دیده‌ایم محسوب می‌شود. عملکرد خوب سرفیس پرو ایکس به روشنایی بالا ختم نمی‌شود و رنگ مشکی نیز با تولید ۰.۹۶ نیت (میانگین ۴ منطقه‌ی نمایشگر با APL ۵۰ درصدی) روشنایی، در زمره‌ی بهترین‌ها قرار می‌گیرد؛ این ارقام به کنتراست Native مناسب ۶۸۱ منجر می‌شود.

متاسفانه به‌دلیل اجرا نشدن نرم‌افزار تست رنگ، امکان بررسی این تبلت از منظر دقت‌ و پوشش رنگ وجود نداشت. نمایشگر سرفیس پرو ایکس همچنان بر مبنای فضای رنگی sRGB کار می‌کند بنابراین خبری از پوشش کامل فضاهای رنگی گسترده مانند DCI P3 در آن نیست. نمایشگر لمسی سرفیس پرو ایکس همچنین قادر به شناسایی ۱۰ لمس هم‌زمان است و از قلم جدید SlimPen مایکروسافت پشتیبانی می‌کند.

اسپیکرهای استریوی سرفیس پرو ایکس درست‌مانند اعضای دیگر خانواده‌ی سرفیس پرو، داخل شیارهای باریکی در دو طرف نمایشگر قرار دارند. این اسپیکرهای ۲ واتی از استاندارد Dolby Audio‌ پشتیبانی می‌کنند و صدای خروجی آن‌ها به نسبت ابعاد کوچک‌شان، واضح، رسا و شفاف است و برای اتاق کوچکی کافی به‌نظر می‌رسد.

در نمای پشتی سرفیس پرو ۷، حسگر جدید ۱۰ مگاپیکسلی نقش دوربین اصلی را برعهده دارد و در نمای جلو نیز ماژول ۵ مگاپیکسلی به‌عنوان دوربین سلفی عمل می‌کند. هر دو دوربین سرفیس پرو ایکس قابلیت فیلم‌برداری Full HD را نیز دراختیار کاربر قرار می‌دهند و عملکرد کلی آن‌ها پذیرفتنی است. ردموندی‌ها اپلیکیشن دوربین سرفیس پرو ایکس را با اپلیکیشن وایت‌برد مایکروسافت یکپارچه کرده‌اند؛ بدین ترتیب کاربر می‌تواند با گرفتن عکسی از وایت‌برد، آن را به وضعیت مشابهی با صفحه‌ی کاغذی مبدل سازد و امکان یادداشت‌برداری یا ویرایش آن را داشته باشد.

سرفیس پرو ایکس نیز همانند برادرانش، از قابلیت امنیتی Windows Hello برای احراز هویت بایومتریک پشتیبانی و با سرعت زیادی چهره‌ی کاربر را شناسایی می‌کند. Instant On نام قابلیت دیگر سرفیس پرو ایکس است که رفتاری مشابه آیپد و گوشی‌های هوشمند را به تبلت ویندوزی مایکروسافت می‌بخشد؛ به‌گونه‌ای که حتی اگر دستگاه تا ۷۲ ساعت نیز در حالت Sleep باشد، با فشردن کلید پاور یا کنارزدن کاور، در کمتر از سه‌چهار ثانیه، کاربر را به دسکتاپ هدایت خواهد کرد.

نکته‌ی مهم درباره‌ی قابلیت Instant On، تأثیر اندک آن بر میزان مصرف باتری است. به‌صورت تقریبی در حالت Sleep، از شب‌هنگام تا طلوع آفتاب حدود سه‌ یا چهار درصد از شارژ باتری سرفیس کم می‌شود، درعوض، کاربران سرفیس پرو دیگر با هربار کنار‌زدن تایپ‌کاور، چندین ۱۰ ثانیه در انتظار آماده‌ به‌ کار شدن دستگاهشان نخواهند بود. توجه کنید Instant On تنظیمات خاصی ندارد و سرفیس پرو همواره از آن بهره می‌برد. ناگفته نماند که از نظر نگارنده، عملکرد قابلیت Instant On در سرفیس پرو ۷ اندکی بهتر از سرفیس پرو ایکس است.

برای دستگاهی که شرکت سازنده آن را لپ‌تاپ می‌‌‌داند، وجود صفحه‌کلید و ترک‌پد حیاتی است؛ اما مایکروسافت صفحه‌کلید سرفیس پرو ایکس را به‌صورت جداگانه در دو نسخه به‌صورت تکی یا همراه قلم جدید اسلیم‌پن با برچسب قیمتی نه‌چندان مناسب ۱۳۹/۹۹ و ۲۶۹/۹۹ دلار می‌فروشد. فروش جداگانه‌ی کیبورد با هدف ارزان‌ نگه‌داشتن قیمت پایه‌ی خود سرفیس پرو ایکس بوده است و جنبه‌ای روانی دارد؛ در‌حالی‌که باتوجه‌به ماهیت ویندوز ۱۰ و تجربه‌ی نه‌چندان خوشایندی که در حالت لمسی ارائه می‌دهد، کاربران سرفیس پرو ایکس بی‌شک باید همراه‌با دستگاه خود کیبورد را نیز بخرند. 

با وجود تغییرات چشمگیر در طراحی سرفیس پرو ایکس نسبت به سرفیس پرو ۷، ساختار کیبورد و چینش کلیدها در کیبورد دو دستگاه تفاوتی چندانی با یکدیگر ندارد. مایکروسافت در باندل ۲۷۰ دلاری کیبورد + اسلیم‌پن، به‌صورت هوشمندانه‌ای، جایگاهی را در لبه‌ی بالایی کیبورد برای قلم تدارک دیده است که با اتصال لبه‌ی بالایی به تبلت، آن را پنهان می‌کند. ما برای بررسی نسخه‌ی عادی کیبورد سرفیس پرو ایکس را دراختیار داشتیم؛ بنابراین نمی‌توانیم در مورد عملکرد مکانیزم مغناطیسی جدید کیبورد یادشده اظهارنظر کنیم.

اندکی پایین‌تر از کلیدها، ترک‌پد مشاهده می‌شود. این ترک‌پد عریض درمقایسه‌با ترک‌پد وسیع مک‌بوک پرو ارتفاع کمتری دارد. پوشش شیشه‌ای ترک‌پد موجود روی کیبورد سرفیس پرو ایکس تجربه‌ی رضایت‌بخشی برای کاربر به‌ارمغان می‌آورد و به‌لطف درایور پرسیژن مایکروسافت، بازخورد و دقت آن کم‌نظیر است. اگرچه ترک‌پد محصولات سرفیس جزو بهترین‌های دنیای ویندوز به‌شمار می‌آید، ترک‌پد فورس‌تاچ مک‌بوک پرو همچنان مقام نخست را در بین تمام لپ‌تاپ‌ها دراختیار دارد.

پیش از هرچیز باید تأکید کنیم که ویندوز ۱۰ مبتنی بر آرم، همان ویندوز RT نیست. سیستم‌عامل پرحاشیه‌ی RT‌ تنها به اپلیکیشن‌های انگشت‌شمار موجود در فروشگاه ویندوز و نسخه‌ای بهینه‌شده از مجموعه‌ی آفیس محدود بود. در نقطه‌ی مقابل، ویندوز ۱۰ آرم نسخه‌ای کاملا مستقل از سیستم‌عامل محبوب مایکروسافت ابه‌شمار می‌آید که به‌صورت کامل روی معماری آرم اجرا می‌شود، با اپلیکیشن‌های ARM32 و ARM64 به‌صورت بومی سازگاری دارد و نرم‌افزارهای مرسوم دسکتاپ با معماری ۳۲ بیتی X86 را در محیطی شبیه‌سازی‌شده اجرا می‌کند.

مایکروسافت نخستین‌بار در سال ۲۰۱۶ از برنامه‌های خود برای توسعه‌ی ویندوز ۱۰ آرم پرده برداشت و نخستین کامپیوترهای ویندوزی آرم موسوم به «PC-های همواره متصل» یک سال بعد و در جریان رویداد Snapdragon Tech Summit کوالکام معرفی شدند. پشتیبانی از ویندوز ۱۰ آرم در نسخه‌ی ۱۷۰۹ ویندوز ۱۰ از راه رسید و فروش دستگاه‌های مبتنی بر ویندوز ۱۰ آرم نیز از اواسط سال ۲۰۱۸ آغاز شد. دستگاه‌های ابتدایی عملکرد شگفت‌انگیزی نداشتند؛ اما با معرفی نسل دوم کامپیوترهای یادشده، وضعیت اندکی روبه‌بهبود گذاشت.

متأسفانه حداقل در‌حال‌حاضر نصب نرم‌افزارهای ۶۴ بیتی دسکتاپ روی ویندوز ۱۰ آرم ممکن نیست و از سوی دیگر، اجرای نرم‌افزارهای ۳۲ بیتی در محیط شبیه‌سازی‌شده نیز عملکرد آن‌ها را از حالت ایدئال دور می‌کند و مشکلاتی همچون لگ یا کندی به‌بار می‌آورد. مایکروسافت امکان کامپایل مجدد نرم‌افزارها را با معماری ARM64 برای توسعه‌دهندگان فراهم کرده است و گفته می‌شود تا سال ۲۰۲۱ قابلیت اجرای شبیه‌سازی‌شده‌ی نرم‌افزارهای ۶۴ بیتی دسکتاپ نیز به ویندوز ۱۰ آرم اضافه خواهد شد.

مایکروسافت در اسناد مربوط به ویندوز ۱۰ آرم توضیحات جامعی را درباره‌ی این نسخه و سازوکار شبیه‌سازی نرم‌افزارها را دراختیار توسعه‌دهندگان قرار داده، در قسمتی از این اسناد چنین آمده است:

ویندوز ۱۰ آرم تمام اپلیکیشن‌های ARM32 ،x86 و ARM64 از نوع UWP‌ موجود در فروشگاه مایکروسافت را اجرا می‌کند. اپلیکیشن‌های ARM32 و ARM64 به‌صورت بومی و بدون نیاز به هیچ‌گونه شبیه‌سازی اجرا می‌شوند؛ اما اپلیکیشن‌های x86 به محیط شبیه‌سازی‌شده نیاز دارند.علاوه‌بر اپلیکیشن‌های UWP، ویندوز ۱۰ آرم درست‌مانند هر کامپیوتر شخصی دیگری، بدون نیاز به پیاده‌سازی هیچ‌گونه تغییری، امکان اجرای اپلیکیشن‌های x86 Win32 (نظیر ادوبی‌ریدر) با عملکرد خوب و تجربه‌ی کاربری یکپارچه‌ای را نیز فراهم می‌کند. این اپلیکیشن‌های x86 Win32 نیازی به کامپایل مجدد برای معماری آرم ندارند و حتی متوجه اجرا‌شدن روی پردازنده‌ی آرم نیز نمی‌شوند. توجه داشته باشید که اپلیکیشن‌های ۶۴ بیتی x64 Win32 پشتیبانی نمی‌شوند؛ اما بخش عمده‌ای از اپلیکیشن‌ها، نسخه‌ی x86 نیز دارند؛ بنابراین به‌عنوان کاربر، تنها کافی است تا نسخه‌ی ۳۲ بیتی x86 را برای اجرا روی کامپیوتر‌های ویندوزی آرم برگزینید.

درحال‌حاضر نرم‌افزارهای انگشت‌شماری برای معماری ARM64 بهینه شده‌اند؛ در‌حالی‌که برخی شرکت‌ها نیز توسعه‌ی نسخه‌ی ۳۲ بیتی محصولات و سرویس‌هایشان را کنار گذاشته‌اند. مایکروسافت ادعا می‌کند که ویندوز ۱۰ آرم ۹۵ درصد از نیاز نرم‌افزاری کاربران را پوشش می‌دهد و می‌گوید شرکت‌هایی همچون ادوبی در حال توسعه‌ی نسخه‌ی ARM64 سرویس‌های خود برای ویندوز ۱۰ آرم هستند؛ اما هیچ تاریخی برای انتشار آن‌ها مشخص نیست. 

صرف‌نظر از محدودیت‌های اکوسیستمی ویندوز ۱۰ آرم، باید یادآور شویم که این نسخه نیز در زمینه‌ی عملکرد لمسی فرسخ‌ها با حالت ایدئال فاصله دارد و بهترین عملکرد خود را در حالت دسکتاپ و با اتصال کیبورد و ماوس ارائه می‌دهد. رابط کاربری غیرمنسجم، لزوم جابه‌جایی مکرر بین محیط مدرن و قدیمی ویندوز، ژست‌های حرکتی ناکارآمد و ناسازگاری طیف گسترده‌ای از نرم‌افزارها با رابط کاربری لمسی از جمله‌ی مهم‌ترین ضعف‌های ویندوز ‍۱۰ به‌شمار می‌آید که در نسخه‌ی ARM نیز به‌ قوت خود باقی است. امیدواریم تا سال آینده ویندوز 10X جانی دوباره به پیکر کهنسال ویندوز بدمد.

باتوجه‌به جایگاه منحصربه‌فرد سرفیس پرو ایکس به‌عنوان نخستین دستگاه مایکروسافتی مبتنی بر ویندوز ۱۰ آرم و نیز ناسازگاری اغلب بنچمارک‌های نرم‌افزاری با این پلتفرم نوظهور، برای بررسی عضو جدید خانواده‌ی سرفیس پرو، راهکار متفاوتی را در پیش می‌گیریم. ابتدا به مشخصات فنی و جرئیات مربوط به به پردازنده‌ی SQ1 نگاهی خواهیم داشت، سپس عملکرد سرفیس پرو ایکس را در سه بنچمارک گیک‌بنچ ۴ و ۵، 3DMark Night Raid و بنچمارک سنجش سرعت حافظه‌ی CrystalDiskMark زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم و در نهایت توضیح کوتاهی درباره‌ی عملکرد نرم‌افزارهای پرکاربرد روی سرفیس پرو ایکس ارائه خواهیم داد.

قلب تپنده‌ی سرفیس پرو ایکس، پردازنده‌ای موسوم به SQ1 و حاصل همکاری دو شرکت مایکروسافت و کوالکام است. در حقیقت می‌توان SQ1 را نسخه‌ای ارتقایافته از پردازنده‌ی اسنپدراگون 8cx با بهبودهایی در فرکانس کاری و عملکرد GPU دانست. SQ1 از ۸ هسته‌ی پردازشی، شامل ۴ هسته‌ی Kryo 495 Gold مبتنی بر Cortex-A76 با فرکانس بیشینه‌ی ۳.۰ گیگاهرتز و ۴ هسته‌ی Kryo 495 Silver مبتنی بر Cortex A55 با فرکانس بیشینه‌ی ۱.۹ گیگاهرتز به‌عنوان پردازنده‌ی مرکزی (CPU) بهره می‌برد.

واحد پردازش گرافیکی آدرنو ۶۸۵ به‌کاررفته در SQ1 نسخه‌‌‌ای اورکلاک‌شده‌ از آدرنو ۶۸۰ موجود در اسنپدارگون 8cx به‌شمار می‌آید و براساس ادعای مایکروسافت، بالغ بر ۲.۱ ترافلاپس توان محاسباتی FP16 یا ۱.۰۵ ترافلاپس توان محاسباتی FP32 را نسبت توان ۱.۸ ترافلاپسی FP16 اسنپدراگون 8cx دراختیار کاربر می‌گذارد. SQ1 از کنترلر حافظه‌ی دوکاناله و ۳۲ بیتی LPDDR4x با فرکانس ۱۸۶۶ مگاهرتزی پشتیبانی می‌کند. ناگفته نماند که مودم یکپارچه‌ی X24 LTE سرعت اتصالی بالغ بر ۲ گیگابیت‌برثانیه ارائه می‌دهد.

اگر تصور می‌کنید توان پردازش گرافیکی SQ1 تجربه‌ی بازی ایده‌آلی را به‌ارمغان خواهد آورد، باید توجه داشته باشید که هر بازی ویندوزی که از نسخه‌ی ۱.۱ یا بالاتر OpenGL‌ استفاده می‌کند یا به‌نوعی به درایورهای مربوط به پردازنده‌های اینتل وابستگی دارد، روی سرفیس پرو ایکس اجرا نخواهد شد. تنها درایورهای موجود در داخل ویندوز یا درایورهایی که منحصرا برای کامپیوترهای مبتنی بر آرم توسعه یافته‌اند، با سرفیس پرو ایکس سازگاری دارند.

به‌لطف پشتیبانی پردازنده‌های 8cx/SQ1 از حافظه‌ی PCIe NVMe، سرفیس پرو ایکس در سه نسخه با حافظه‌ی ذخیره‌سازی ۱۲۸، ۲۵۶ یا ۵۱۲ گیگابایتی پرسرعت SSD به‌همراه ۸ یا ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی رم LPDDR4x دردسترس خریداران قرار دارد. وجود رم LPDDR4x به‌ مفهوم بهبود عملکرد و کاهش مصرف انرژی است، توجه داشته باشید که پیش‌تر ویندوز ۱۰ آرم به حافظه‌های رم ۴ گیگابایتی DDR3 محدود بود.

همان‌طور که اشاره کردیم، بنچمارک‌های نرم‌افزاری انگشت‌شماری روی سرفیس پرو ایکس اجرا می‌شوند. عموم آن‌ها یا ۶۴ بیتی هستند و با ویندوز ۱۰ آرم سازگاری ندارند، یا نسخه‌ی قدیمی و ۳۲ بیتی آن‌ها به‌‌درستی از تمام ظرفیت دستگاه استفاده نمی‌کند. بدین ترتیب برای اجرای بنچمارک‌های نرم‌افزاری تنها به دو نسخه‌ی ۴ و ۵ گیک‌بنچ و بنچمارک جدیدی موسوم به 3DMark Night Raid محدود شده‌ایم که به‌لطف پشتیبانی از معماری ARM64، می‌توان تا حدودی به نتایج آن‌ها در قیاس با پلتفرم‌های دیگر اتکا کرد.

در کاربری‌های روزمره، به‌ویژه‌ در دنیای لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها، مرورگر نقش پررنگی ایفا می‌کند. مایکروسافت هم‌اکنون سرفیس پرو ایکس را با مرورگر اج مجهز به موتور EdgeHTML به‌فروش می‌رساند؛ این مرورگر به‌صورت ۳۲ بیتی و در محیطی شبیه‌سازی‌شده اجرا می‌شود؛ بنابراین عملکرد چندان رضایت‌بخشی ندارد. از سویی دیگر، کروم، محبوب‌ترین مرورگر دنیای اینترنت، امکان بهینه‌شدن برای معماری ARM64 را دارد؛ اما درحال‌حاضر گوگل برنامه‌ای برای انجام چنین کاری ندارد و آن را با معماری‌ x86 یا x64 برای ویندوز ارائه می‌دهد. عملکرد نسخه‌ی ۳۲ بیتی کروم روی سرفیس پرو ایکس پذیرفتنی است؛ اما ایدئال نیست. 

مایکروسافت مدتی پیش از مروگر جدید اج با موتور کرومیوم پرده برداشت؛ مرورگری که قرار است به‌زودی جایگزین اج مبتنی بر EdgeHTML شود. ردموندی‌ها اخیرا اج کرومیوم با معماری ARM64 را به‌صورت آزمایشی ازطریق کانال Canary دراختیار کاربران قرار دادند. با نصب این مرورگر، دیدگاهتان درباره‌ی سرفیس پرو ایکس به‌شدت دستخوش تغییر خواهد شد؛ چرا که اج کرومیوم چه در بنچمارک‌های وب، چه در کاربری روزمره، عملکرد فوق‌العاده‌ای روی تبلت جدید مایکروسافت دارد و به‌خوبی تمام ظرفیت دستگاه را به‌کار می‌گیرد. توجه داشته باشید که موزیلا نیز نسخه‌ی Nightly فایرفاکس را با معماری ARM64 ارائه داده است.

برای کاربران سازمانی و البته عموم کاربران ایرانی (!)، ابزارهای تغییر IP از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. براساس بررسی‌های زومیت باتوجه‌به‌ فراهم‌نبودن امکان راه‌اندازی درایور Windows TAP روی ویندوز ۱۰ آرم، بسیاری از نرم‌افزارهای تغییر IP روی سرفیس پرو ایکس دچار مشکل می‌شوند. ما تنها با بهره‌گیری از راهکار داخلی خود ویندوز، موفق به استفاده از سرویس‌هایی همچون یوتیوب و اسپاتیفای با سرفیس پرو ایکس شدیم.

مجموعه‌ی ارزشمند آفیس برای بسیاری، از کاربران عادی گرفته تا کاربران سازمانی و حرفه‌ای، بسیار کاربردی و ضروری است؛ بنابراین اجرای مناسب این مجموعه روی سرفیس پرو ایکس بسیار حائز اهمیت خواهد بود. ردموندی‌ها سرویس آفیس ۳۶۵ را به‌صورت کامل برای سیستم‌عامل ویندوز ۱۰‌ آرم بهینه‌ ساخته‌اند؛ اما برای کاربرانی که به‌دنبال نسخه‌ی همیشگی آفیس ۲۰۱۹ هستند، معماری ۳۲ بیتی آن را پیشنهاد می‌کنند؛ البته کارکرد نسخه‌ی یادشده روی سرفیس پرو ایکس رضایت‌بخش به‌نظر می‌رسد.

متأسفانه اغلب سرویس‌های ادوبی تنها برای معماری x64 توسعه داده می‌شوند و نسخه‌ی ۳۲ بیتی نرم‌افزار پرکاربرد فتوشاپ نیز از سال ۲۰۱۸ کنار گذاشته شده است. براساس بررسی‌های زومیت، کارکرد فتوشاپ ۳۲ بیتی از وضعیت ایدئال فاصله دارد و تنها برای کاربری‌های سبک می‌توان به‌ آن اتکا داشت؛ البته زمزمه‌هایی از تلاش ادوبی برای آماده‌سازی نرم‌افزارهای مجموعه‌ی Creative Cloud برای معماری ARM64 به‌گوش می‌رسد، اما هیچ موعد مشخصی برای انتشار آن‌ها تعیین نشده است.

در جدول بالا خلاصه‌ای از نتیجه‌ی نصب و اجرای اپلیکیشن‌های کاربردی روی سرفیس پرو ایکس آمده است که احتمالا می‌تواند راهنمای مناسبی برای علاقه‌مندان این دستگاه باشد.

به‌لطف پردازنده‌ی مبتنی‌بر آرم، سرفیس پرو ایکس به سیستم‌ خنک‌کننده‌ی اکتیو (دارای فن) نیازی ندارد و تحت بارهای پردازشی شدید هم به‌میزان غیرقابل تحملی داغ نمی‌شود. متأسفانه به‌دلیل فقدان پشتیبانی از آزمون‌هایی همچون CineBench، موفق به اجرای آزمون استرس برای بررسی میزان پایداری عملکرد سرفیس پرو ایکس در طول بارهای پردازشی شدید نشدیم.

بخشی از استدلال شرکت‌ها در مورد روی آوردن به معماری آرم، به ساختار بهینه‌‌ی این معماری و مصرف انرژی پایین پردازنده‌های مبتنی‌بر آن بازمی‌گردد. در شرایطی که سایر شرکت‌های تولیدکننده‌ی کامپیوترهای مبتنی بر معماری آرم، عمر باتری ۲۰ ساعته‌ی محصولاتشان خبر می‌دهند، فرکانس بالاتر و قدرت پردازشی بیشتر SQ1 نسبت به سایر پردازنده‌ها مایکروسافت را وادار می‌کند تا به دادن وعده‌ی ۱۳ ساعته شارژدهی در «کاربری‌های عادی» بسنده کند؛ اما ادعای ردموندی‌ها تا چه اندازه با واقعیت برابری دارد؟

کالبدشکافی وب‌سایت IFIXIT نشان می‌دهد‌ که سرفیس پرو ایکس از باتری ۳۸.۲ وات‌ساعتی برای تأمین انرژی موردنیاز خود کمک می‌گیرد. بدین ترتیب ظرفیت باتری سرفیس پرو ایکس از سرفیس پرو ۷ (۴۳.۲ وات‌ساعت) کمتر و از آیپد پرو ۱۲.۹ (۳۶.۵ وات‌ساعت) اندکی بیشتر است. ماهیت ARM-محور دستگاه باعث می‌شود تا ما قادر به اجرای آزمون باتری GFXBench نباشیم و تنها به دو آزمون پخش فیلم و اجرای نرم‌افزار Battery Eater بسنده کنیم.

در گام بعدی، نوبت به نرم‌افزار Battery Eater می‌رسد که با زیرفشار قراردادن هم‌زمان CPU و GPU، باتری را محک بزند. در این آزمون با تکرار وضعیت آزمون قبلی، تبلت هیبریدی جدید مایکروسافت به‌مدت خارق‌العاده‌ی ۳۹۰ دقیقه شارژدهی داشت که حدود ۱۱۰ درصد بهبود را درمقایسه‌با سرفیس پرو ۷ نشان می‌دهد؛ بهبودی که به‌طور کامل به پردازنده‌‌ و سیستم‌عامل بهینه‌ی سرفیس پرو ایکس بازمی‌گردد. 

در حالت کلی شارژدهی سرفیس پرو ایکس تا حدود زیادی به نرم‌افزارهای مورداستفاده‌ی شما بازمی‌گردد؛ اگر شما نیز مانند نگارنده، بخش عمده‌ای از زمان خود را درون مرورگر اج کرومیوم سپری می‌کنید، سرفیس پرو ایکس تا ۱۰ ساعت استفاده‌ی مداوم، همراهی‌تان خواهد کرد؛ اما چنانچه مرورگر انتخابی‌تان کروم باشد، زمان یادشده تا حدود ۷ ساعت کاهش می‌یابد. خوشبختانه فناوری شارژ سریع مایکروسافت با درگاه سرفیس‌کانکت و شارژر ۶۵ واتی همراه محصول بسیار توانمند ظاهر می‌شود و ظرف مدت ۳۰ دقیقه، سرفیس پرو ایکس را حدود ۵۰ درصد شارژ می‌کند.

مایکروسافت برای ارائه‌ی تجربه‌ی رایانشی نوین، در جهت وارون اپل گام برمی‌دارد. در شرایطی که شرکت مستقر در کوپرتینو رفته‌رفته آیپد را با سیستم‌عامل ارتقایافته‌ی iPadOS به ابزاری جایگزین برای کامپیوترهای مرسوم بدل می‌کند، ردموندی‌ها سال‌ها است که در تلاش برای نزدیک‌کردن ویندوز به دنیای موبایل و تجربه‌ی لمسی هستند. استراتژی متفاوت دو شرکت، مزایا و معایب متفاوتی را به‌همراه دارد. در‌حالی‌که اپل اخیرا قابلیت‌هایی همچون مرورگر در سطح دسکتاپ، قابلیت اتصال به فضاهای ذخیره‌سازی اشتراکی و مدیریت فایل بهتر را به آیپد اضافه کرده است، شرکت رقیب از ابتدا با ویندوز به‌صورت کامل قابلیت‌های یادشده را دراختیار کاربران قرار می‌داد.

از سوی دیگر، به‌لطف قدمت تجربه‌ی موبایلی آیپد، اکنون کاربران تبلت‌های اپل اکوسیستمی غنی با اپلیکیشن‌های باکیفیت را دراختیار دارند؛ اما مایکروسافت کماکان برای ترغیب توسعه‌دهندگان به بهینه‌سازی اپلیکیشن‌های دسکتاپ جهت استفاده در محیط لمسی تقلا می‌کند و فروشگاه ویندوز هنوز هم بسیاری از اپلیکیشن‌های مهم و کاربردی را درون خود ندارد. ما کماکان تجربه‌ی استفاده از ویندوز ۱۰ در حالت تبلت را در سطح iPadOS نمی‌دانیم.

ویندوز ۱۰ آرم فرسخ‌ها از افتضاح ویندوز RT جلوتر است و به‌‌نظر می‌رسد که آینده‌ی کامپیوترهای روزمره به‌حساب می‌آید؛ اما وضعیت آن را می‌توان تا حدود زیادی به دوران ابتدایی iOS در آیپد شبیه دانست. حال باید دید که آیا مایکروسافت این بار می‌تواند توسعه‌دهندگان را برای آوردن اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های باکیفیت به اکوسیستم ویندوز ۱۰ آرم مجاب کند یا خیر. در هر صورت نگارنده باور دارد که سرفیس پرو ایکس با وجود ظرفیت بسیارش، برتری چشمگیری نسبت به سرفیس پرو ۷ ارائه نمی‌دهد و آن را در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توان شروعی جذاب برای یک ماجراجویی آینده‌نگرانه دانست.

شما کاربران عزیز می‌توانید برای خرید سرفیس پرو ایکس به وب‌سایت شرکت امتداد پارسه مراجعه کنید.