کیفیت و سرعت اینترنت در ایران از دید کافه بازار

کافه بازار، فروشگاهی برای برنامه‌های اندروید است که بهمن ۱۳۸۹ توسط جمعی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف طراحی شد. این فروشگاه در گزارشی به بررسی سرعت، خطا و توزیع حجم ترافیک اینترنت کاربران خود به تفکیک شبکه‌های اینترنت، ارائه‌دهندگان و شهرهای مختلف در فاصله زمانی نیمه دوم اسفند ۹۵ تا نیمه اول فروردین ۹۶ پرداخته است.

کافه بازار در گزارش خود علت ارائه‌ی این اطلاعات را توجه به نیاز کاربرانش به اینترنتی با کیفیت و سرعت بالا بیان کرد و مدعی شد که درصدد کمک به ایجاد شفافیت بیشتر در راستای بهبود خدمات اینترنتی در کشور است.

شبکه‌های اینترنتی بررسی‌شده در این گزارش شامل اینترنت وای‌فای، نسل دوم، سوم و چهارم اینترنت موبایل است و تحلیل کیفیت و سرعت این شبکه‌ها فقط با استفاده از بررسی اینترنت کاربران برای دانلود برنامه‌ها انجام گرفته و سایر بخش‌های تجربه‌ی کاربری از جمله بازدید از صفحات، ثبت نظر و گزارش، مشاهده تصاویر و صفحه برنامه‌ها در این تحلیل لحاظ نشده است.

بر اساس نتایج تحقیق کافه‌بازار، شبکه‌ی 4G پرسرعت‌ترین و کم‌خطاترین شبکه‌ شناخته شد. طبق گزارش این شرکت، بالاترین سرعت معادل ۱۳,۳۰۳ کیلوبیت بر ثانیه و مربوط به شبکه‌ی 4G شرکت رایتل در شهر رشت بوده است.

برترین‌های گزارش کافه‌بازار، به ترتیب اپراتور رایتل به‌عنوان پرسرعت‌ترین اینترنت موبایل، پارس آنلاین با ۱۲ درصد خطا، کم‌خطاترین اینترنت وای‌فای و شاتل پرسرعت‌ترین اینترنت وای‌فای هستند. همچنین بیشترین سرعت اینترنت به تفکیک شهرها مربوط به وای‌فای در اصفهان (۳,۲۴۶ کیلوبیت بر ثانیه)، 3G در تبریز (۲,۸۴۸ کیلوبیت بر ثانیه) و 4G در اصفهان (۹,۳۲۴ کیلوبیت بر ثانیه) است.

گزارش کافه‌بازار راجع به نحوه توزیع اینترنت در شبکه‌های مختلف و در شهرهای مختلف نشان می‌دهد سرعت شبکه 4G تقریبا در همه جای ایران بالاتر از سایر شبکه‌ها و سرعت شبکه 2G نیز پایین‌تر از سایر شبکه‌ها است.

طبق آمار منتشرشده، ۱.۷ درصد از کاربران فعال کافه بازار در خارج از کشور حضور دارند و بیشترین کاربر خارج از ایران متعلق به کشور عراق است که ۲۴ درصد از کاربران کافه‌بازار در خارج از کشور را تشکیل می‌دهند؛ این موضوع می‌تواند به طراحان برنامه‌ها گوشزد کند که بازار عراق می‎تواند پتانسیل مناسبی برای فروش برنامه‌هایشان داشته باشد و بهتر است زبان عربی را به‌عنوان زبان دوم برنامه‌های خود انتخاب کنند. بعد از عراق به ترتیب افغانستان ۲۱ درصد، آمریکا ۱۱ درصد و ترکیه ۱۰ درصد از کاربران خارج از ایران را دارند.

در ایران بیشتر نسبت کاربران دانلودکننده‌ی فعال به جمعیت شهر مربوط به تهران است. بر این اساس ۲۶.۲ درصد از شهروندان تهرانی کاربر فعال بازار هستند و شهرهای کرج، بندرعباس و ساری در رده‌های دوم تا چهارم از شهرهایی با بیشترین تعداد کاربران دانلودکننده‌ی فعال کافه‌بازار قرار دارند.

طبق گزارش کافه‌بازار، بیشتر افراد زمانی اقدام به دانلود یک برنامه می‎کنند که به اینترنت پرسرعت (3G یا 4G) دسترسی داشته باشند و تقریبا نیمی از مشترکان برای دانلود برنامه‌ها از بازار از اینترنت موبایل خود استفاده می‌کنند. زمانی که شما با اینترنت 2G برنامه‌ی مورد نظرتان را از بازار دانلود می‌کنید، کمتر از ۳۵ درصد شانس دانلود موفق دارید؛ این در حالی است که شانس موفقیت دانلود برنامه‌ی شما با شبکه 4G حدود ۹۵ درصد است و این شانس در شبکه WIFI حدود ۷۰ درصد می‌شود.

در بخشی از گزارش کافه‌بازار به مقایسه‌ی ارائه‌دهندگان اینترنت پرداخته شده و سهم آن‌ها برای دانلود کاربران از کافه‌بازار مشخص شده است؛ بر اساس این گزارش، ایرانسل بیشترین سهم را در دانلود کاربران شبکه موبایل داشته و در شبکه‌های وای‌فای نیز سهم مخابرات، آسیاتک و شاتل از سایرین بیشتر است.

بیشترین سهم دانلود کاربران از بازار را کاربران شبکه‌ی وای‌فای مخابرات، 3G همراه اول و 3G ایرانسل داشتند. موفق‌ترین دانلودها مربوط به کاربران پارس آنلاین است و کاربران مخابرات با بیشترین خطا در دانلود روبه‌رو شده‌اند. خطاهای دانلود در شبکه نسل چهار و سه تفاوت معناداری نداشتند. طبق آمار این گزارش، بیشترین پراکندگی دامنه سرعت اینترنت مربوط به مخابرات است که نشان می‌دهد سرعت آن در برخی مناطق بسیار زیاد و در برخی مناطق بسیار کم است.

در بخش آخر گزارش، کافه‌بازار به مقایسه سرعت اینترنت در شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز، رشت، اهواز، قم، کرمانشاه و کرج پرداخته و به این نتیجه رسیده است که اصفهان، قم و مشهد بیشترین سرعت و تبریز، اهواز و کرمانشاه کمترین سرعت را تجربه می‌کنند. حداکثر سرعت قابل ارائه در شهرهای رشت، کرج و تبریز و از طریق اپراتور رایتل و در قم و شیراز از طریق اپراتور ایرانسل میسر است.

در گزارش وضعیت شبکه اینترنتی کاربران کافه‌بازار سعی شده است با ارائه نمودارهایی به تصمیم‌گیری ساده‌‎تر و روشن‌تر کاربر کمک شود تا بدین ترتیب کاربر با انتخاب خدمات اینترنتی مناسب خود، برای دانلود برنامه‌ها از کافه بازار به مشکلی برنخورد.

باید در نظر داشته باشیم که اینترنت در ایران از نظر فنی مجموعه‌ای از سامانه‌های خودگردان است و همین امر اینترنت در ایران را از اینترنت به معنای عام متمایز می‌کند. بر اساس آمار در دسامبر ۲۰۱۲، ایران به لحاظ سرعت اینترنت در بین ۱۷۸ کشور در جایگاه ۱۶۴ قرار داشت که البته در ۵ سال اخیر وضعیت اینترنت در ایران به جایگاه بهتری نسبت به قبل رسیده است. با بررسی فراوانی محتوای مورد مراجعه‌ی کاربران ایرانی در اینترنت، باید بیشتر به امر بسترسازی برای ارتقاء کیفیت و سرعت اینترنت در ایران پرداخته شود.