معضلی به نام پیامک‌ های تبلیغاتی

زمانی تبلیغات و آگهی‌ فقط مختص تلویزیون، رادیو و نشریات بود. کم‌کم تبلیغات به فضای مجازی و آنلاین راه پیدا کرد و با همه گیر شدن تلفن‌های همراه این تبلیغات به گوشی‌های موبایل هم وارد شد.

تا چند سال پیش که گوشی‌های هوشمند انقدر فراگیر نشده بود و مردم بیشتر از سرویس پیامک استفاده می‌کردند، گاهی پیامی تبلیغاتی هم دریافت می‌کردند، اما این روزها از میان همه پیامک‌های تبلیغاتی که روزانه دریافت می‌کنیم شاید دوستی یا یکی از اعضای خانواده پیامی بفرستد. این پیام‌ها آنقدر آزاردهنده هستند که حتی شنیدن صدای زنگ پیامک هم موجبات ناراحتی کاربران را فراهم می‌کند و معمولا بدون خواندن، اقدام به حذف آنها می‌کنند.

پیشتر این پیامک‌ها فقط در طول روز ارسال می‌شد، اما به تازگی دریافت این پیامک‌ها حتی تا ساعاتی از شب نیز ادامه دارد.

ارسال پیامک‌های تبلیغاتی از سال‌های گذشته تبعاتی هم در پی داشته است. این پیام‌ها نه تنها به اشکال مختلف موجبات آزار و اذیت کاربران را فراهم کرده‌اند، بلکه گاهی محتوای سخیف و غیر اخلاقی هم دارند. گاهی نوع نگارش این پیام‌ها آنقدر زشت و زننده است که بسیاری از دریافت آنها ناراحت می‌شوند. از سوی دیگر هم به نظر می‌رسد که برخی از پیام‌ها در جهت فرهنگ سازی خرافه و نادرست تنظیم و ارسال می‌شوند.

گاهی اتفاق می‌افتد که پیامک‌های مربوط به خانم‌ها برای آقایان و بالعکس ارسال می‌شود، یا پیام‌های مربوط به بزرگ‌سالان برای نوجوانان فرستاده می‌شود که هر کدام تبعاتی در پی دارد. حال بگذریم که مضمون این پیام‌ها گاه غیر اخلاقی است و باعث نگرانی‌هایی برای والدین هم می‌شود. از سوی دیگر روزانه تعداد بی‌شماری پیام برای کاربران ارسال می‌شود که از میان همه‌ی پیام‌ها فقط تعداد کمی ممکن است از سوی دوستان و آشنایان باشد، بقیه حتما پیام‌های تبلیغاتی هستند. زمان نامناسب ارسال پیام‌ها هم از سویی باعث ایجاد مشکلاتی می‌شوند.

کاربران همراه اول با ارسال عدد ۱ به شماره پیامکی ۸۹۹۹ می‌توانند از دریافت پیامک‌های تبلیغاتی انصراف دهند. به علاوه کاربران برای ثبت درخواست دریافت نکردن پیامک‌های تبلیغاتی، می‌توانند با شماره تلفن ۰۹۹۹۰ تماس گرفته و پس از برقراری ارتباط با اپراتور همراه اول، درخواست خود را ابراز کنند.

کاربران سیم‌کارت‌های ایرانسل هم می‌توانند برای ثبت درخواست دریافت نکردن پیامک‌های تبلیغاتی عدد ۲ را به شماره پیامکی ۵۰۰۵ ارسال کنند که هزینه ارسال پیامک به این شماره رایگان است. همچنین می‌توانند از طریق خط ایرانسل خود با شماره‌ی ۷۰۰ تماس گرفته و پس از برقراری ارتباط با اپراتور ایرانسل، درخواست خود مبنی بر دریافت نکردن پیامک‌های تبلیغاتی را اعلام کنند.

در پی اعتراضات کاربران بالاخره ارسال پیامک‌های تبلیغاتی اوایل ماه جاری از سوی شورای عالی فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفت و اعلام شد که ارسال پیام‌های تبلیغاتی مشمول دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

آیین نامه ساماندهی و نظارت بر خدمات پیامکی شبکه‌های ارتباطی بهمن ماه سال ۹۳ در جلسه‌ی شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید تا با وجود توسعه و پیشرفت فناوری‌ها در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات و گسترش استفاده از این ابزار ارتباطی در تمام سطوح جامعه، این خدمات شکل قانونی به خود بگیرد.

تا پیش از این ضوابط و دستورالعمل خاصی برای عرضه‌ی خدمات پیامکی در کشور وجود نداشت و شرکت‌های ارائه دهنده‌ی این خدمات و نیز وزارت ارتباطات به عنوان برقرارکننده زیرساخت‌های ارتباطی، مشکلات محتوایی موجود در ارائه‌ی این سرویس را برعهده نمی‌گرفتند اما شورای عالی فضای مجازی به عنوان نهاد سیاستگذار در حوزه‌ی فضای مجازی کشور، با تصویب این آیین نامه، الزاماتی برای دست اندرکاران این خدمات تدوین کرد تا ناهنجاری‌ها و معضلات متعدد در عرصه‌ی پیامک‌های تجاری و تبلیغاتی خاتمه یاید.

اما بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط قرار است محتوای پیامک‌ها را تایید یا رد ‌کند و روی تعداد و زمان ارسال آنها هیچ نظارتی نخواهد داشت.

اگرچه ممکن است قضاوت برای نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کمی زود باشد، اما با وجود گذشت بیش از سه هفته از این موضوع همچنان ارسال پیامک‌هایی با محتوای غیر اخلاقی، دعوت به مسابقات، اطلاعات غلط درباره‌ی محصولات مختلف، راهنمایی کاربران به ارسال پیام‌های پولی، وعده‌های دروغین برنده شدن در قرعه کشی و هزاران پیام بی‌محتوای فال و خرافات همچنان ادامه دارد.

با این حال باید منتظر ماند و دید که راهکار مسئولان در این زمینه چه نتیجه‌ای می‌دهد.

از سوی دیگر نگرانی‌هایی درباره‌ی سرویس‌های آنلاین وجود دارد، چرا که به تازگی این پیام‌های تبلیغاتی روانه سرویس‌های شبکه‌های موبایلی آنلاین شده‌اند و روزانه از شماره‌های عجیب پیام‌های طولانی همراه با عکس برای کاربران ارسال می‌شود که حتی مسدود کردن پیام‌ها هم تاثیری در جلوگیری از دریافت آنها ندارد، زیرا مدام از شماره‌های مختلف چنین پیام‌هایی ارسال می‌شوند.