بومی‌سازی سامانه اندازه‌گیری شدت تشعشات امواج رادیویی

پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران) اعلام کرد که این سامانه به درخواست و حمایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و با هدف رفع وابستگی کشور در تأمین نیازمندی‌ به این تجهیزات از خارج کشور، در پژوهشگاه اجرا شد.

با ساخت سامانه بومی اندازه‌گیری شدت امواج الکترومغناطیسی و الکتریکی برای پایش حد تشعشعات تجهیزات بی‌سیم، علاوه بر جایگزینی نمونه‌های خارجی با داخلی، رفع نگرانی مردم از اثرات امواج الکترومغناطیسی و تشعشات رادیویی در آینده نزدیک با محصولات بومی امکان‌پذیر خواهد شد.

با اجرای این پروژه، سامانه بومی اندازه‌گیری شدت امواج رادیویی برای نخستین بار به دست پژوهشگران داخلی طراحی، ساخت و راه‌اندازی شد و به این ترتیب جمهوری اسلامی ایران عنوان یکی از کشورهای دارای این فناوری در دنیا را به خود اختصاص داد.

تاکنون تجهیزات اندازه‌گیری میدان، توسط شرکت‌های خارجی ساخته می‌شد که نیازمندی‌های کشور نیز از طریق آن‌ها تأمین می‌شود؛ اما طراحی و ساخت نمونه‌ صنعتی آن، کشور را در این زمینه خودکفا کرده و باعث تأمین ارزان‌تر و سریع‌تر به همراه خدمات پس از فروش بهتر شده است. مراکز و بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی که متولی نظارت بر فرکانس و توان انتشار تجهیزات مخابراتی یا تضمین‌کننده حفظ سلامت فردی و اجتماعی در مقابل تشعشعات محیطی هستند، می‌توانند از این تجهیزات اندازه‌گیری استفاده کنند.

با توجه به الزام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در خصوص نظارت بر شدت تشعشعات رادیویی در سطح کشور از نظر ایمنی و بهداشت تشعشعات، نیاز به این سامانه بومی در سطح وسیع در آینده وجود خواهد داشت. علاوه بر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بخش‌هایی نظیر مراکز بهداشتی و درمانی، بیمارستان‌ها، مدارس، مهدکودک‌ها، کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی، مراکز پرجمعیت، فضاهای عمومی و پرتردد و ... نیز به‌عنوان کاربران این سامانه مطرح خواهند بود.

این سامانه دارای ۵ پروب شامل اندازه‌گیری در میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی در فرکانس‌های مختلف است. برای میدان‌های الکتریکی دو پروب ۶ گیگاهرتز و ۱۸ گیگاهرتز و برای میدان‌های مغناطیسی دو پروب در ۳۰ مگاهرتز و ۱۰۰ مگاهرتزی طراحی و ساخته شده است. همچنین به‌طور مجرا یک پروب جهت اندازه‌گیری تشعشعات رادیویی تلفن همراه نسل‌های GSM، 3G و LTE طراحی و ساخته شده است. از جمله مزایای این سامانه ایجاد، پیاده‌سازی و راه‌اندازی سایت پایش، کنترل و نمایش مرکزی است که ضمن داشتن قابلیت تجمیع و ذخیره اطلاعات اندازه‌گیری شده در داخل کشور، امکاناتی نظیر به‌روزرسانی و همچنین نمایش اطلاعات برای کاربران خاص و کاربران عمومی نیز دارد. نحوه محاسبات و متوسط‌گیری از کل انرژی تابشی، مطابق استانداردهای ملی و جهانی بهداشت تشعشع است.

سامانه مذکور یک گیرنده و اندازه‌گیر امواج الکترومغناطیسی و فاقد هر گونه تشعشع رادیویی است. این سامانه بسیار کم‌مصرف است؛ به‌گونه‌ای که تنها با یک سلول خورشیدی کوچک می‌تواند به‌صورت شبانه‌روزی اطلاعات شدت میدان را جمع‌آوری و ثبت کند و سپس اطلاعات جمع‌آوری‌شده را از طریق شبکه ارتباط سیار به مرکز کنترل، پایش و نمایش ارسال کند. با توجه به بومی‌سازی تجهیزات مذکور امکان هرگونه تغییر در ساختار پروب‌های اندازه‌گیری با قابلیت باندگزینی مناسب برای فرکانس‌های رادیویی مورد استفاده در کشور نیز وجود خواهد داشت.

علاوه بر سامانه مذکور، بسترهای تست لازم جهت انجام کالیبراسیون تجهیزات نیز در محل پژوهشگاه و در آزمایشگاه‌های همکار مجموعه مستقر در دانشگاه‌ها ایجاد شده است.

این سامانه در حال گذراندن تست‌های نهایی تأیید نمونه در سازمان انرژی اتمی است.

با توجه به دستیابی کشور به این فناوری، پژوهشگاه با هماهنگی و همکاری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از سال آینده با تجاری‌سازی محصول، تولید انبوه این سامانه را در برنامه‌های خود قرار داده است. با تولید این محصول علاوه بر صرفه‌جویی اقتصادی و جلوگیری از خروج ارز از کشور، گام‌های مثبتی در خصوص ایجاد اشتغال نیز برداشته خواهد شد. این پروژه از جمله مصادیق عملی اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم توسعه است.