از چهار گام اساسی توسعه حوزه فضایی کشور کدام گام‌ها عملی شده‌اند؟
مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی در برنامه‌ی «تیتر» شبکه‌ی خبر، از چهار گام اساسی توسعهی حوزه‌ی فضایی کشور در سند توسعهی هوافضایی سخن گفت که شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۹۱ مصوب کرده است. وی دراین‌باره در حساب توییتر خود نوشت:
گام اول: تحقیق و پژوهش که با قراردادن ماهواره‌های امید، رصد، نوید و فجر در مدار بیضوی ۲۵۰ کیلومتر با ماهواره‌بر سفیر محقق شد.گام دوم: تثبت و توسعهی فناوری با تزریق ماهواره با وزن ۲۵۰ کیلوگرم در مدار دایروی ۵۰۰ کیلومتر با ماهواره‌بر سیمرغ از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۰۰ که با ماهواره پیام آغاز و با ماهواره‌های ظفر، پارس و... ادامه خواهد یافت.گام سوم: دستیابی به مدار‌های ارتفاع‌بالا (۶۰۰ کیلومتری) با ماهواره‌ی رزولوشن بالا با وزن بیش از ۵۰۰ کیلوگرم در مدار سنکرون با خورشید با ماهواره‌بر سریر از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ که کار پژوهشی آن‌ها شروع شده است.گام چهارم: قراردادن ماهواره مخابراتی ملی در مدار ژئو با ماهواره‌بر سروش تا سال ۱۴۰۷در هر گام، توسعهی پایگاه پرتاب، ماهواره‌بر، ماهواره، ایستگاه کنترل و هدایت ماهواره و دریافت داده و زیرساخت‌های آزمایشگاهی ارتقا خواهد یافت. تلاش خواهیم کرد با سرعت این برنامه پیگیری و محقق شود. تثبیت فناوری مستلزم پیوستگی و تکرار و هر تجربه‌ای در این مسیر، پلی به سوی موفقیت است.
به‌گفته‌ی براری، اقتصاد فضایی در دهه‌ی گذشته بیش از ۱۳۹ درصد در تمام حوزه‌ها پیشرفت و ۱۷ تا ۲۳ درصد ارزش‌افزوده ایجاد کرده است.
در سال ۱۳۸۸، وقتی مأموریت ساخت ماهواره‌ی نوید داده شد، در دانشگاه علم و صنعت برای نخستین‌بار کار آزمایش و ساخت ماهواره انجام شد و همه‌ی تجهیزات را در داخل ساختیم که در زنجیره‌ی تأمین، شرکت‌های دانش‌بنیان درکنار ما قرار گرفتند.
وی افزود:
تمام تلاش ما مسلط‌شدن بر حوزه‌ی ماهواره است و در حوزه‌ی ماهواره‌های سنجشی، دانشگاه علم و صنعت دو ماهواره با قابلیت‌های مختلف ساخته که ماهواره‌ی دیگری با قابلیت سنجش از دور نیز در دست ساخت است. در حوزه‌ی مخابراتی نیز، ناهید یک و دو شروع شده است و در تلاشیم آن‌ها را در مدار ژئو قرار دهیم.
در همین زمینه، حسین بلندی، رئیس مرکز تحقیقات فضایی دانشگاه علم و صنعت، گفته است:
راهکارها باید به‌نحوی تعریف شود که در سال ۱۴۰۴ که قرار است به ماهواره زیر ۱۰ متر برسیم، با خیزی که اخیرا برداشته شده است و با حمایت‌های لازم، اهداف به‌نتیجه برسد. دنیا در صنعت ماهواره سرمایه‌گذاری کرده است؛ بنابراین، باید برای پرتاب ماهواره‌بر داشته باشیم.
بلندی تصریح کرد:
۱۰ سال است ماهواره‌بر را طراحی کرده‌ایم و باتوجهبه اینکه فناوری فضایی ۳۰ سال طول می‌کشد، عشق و علاقه‌ی نخبگان جهش عالی موجب شده تا مسیر ۳۰ ساله را در ۱۰ سال طی کنیم. یکی از دلایل موفقیت دانشگاه علم و صنعت، شناسایی قابلیت‌ها با زنجیره‌ی تأمین بوده است و زیرساخت‌های لازم برای ساخت ماهواره، مطابق با استاندارهای لازم اروپا طی و باتوجهبه شرایط تحریم‌ها، از ۸۶ تجهیز ۸۲ تجهیز در داخل طراحی و ساخته می‌شود.
براری: هزینه‌ی دومیلیون یورویی برای ساخت ماهواره‌های بومی جدید، باتوجهبه اطلاعات و خدماتش هنگفت نیست
از دیدگاه رئیس سازمان فضایی کشور، هزینه‌کردن برای دستیابی به ماهواره‌ی ایرانی در مدار زمین باتوجهبه صرفه‌جویی که فناوری ماهواره و اطلاعات آن می‌تواند برای کشور به‌ارمغان بیاورد، گران نیست و هزینه‌ی دومیلیون یورویی که برای ساخت ماهواره‌های ظفر ۱ و ۲ اعلام شده است، هزینه‌کرد سه سال فعالیت شبانه‌روزی ۸۰ متخصص است. به بیان دیگر، در مدت سه سال، برای هر ماهواره یک‌میلیون یورو هزینه شده که این رقم در‌مقایسه‌با بسیاری از هزینه‌های دیگر کشور ناچیز است. وی ارزش بازار فناوری اطلاعات را ۴۰ هزار میلیارد تومان عنوان کرد و دراین‌زمینه گفت:
کشور برای جلوگیری از وابستگی و افزایش حجم بازار ICT باید به‌سمت فناوری فضایی حرکت کند. پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ی نزدیک، فضای زیرساخت استراتژیک ارائه خدمات شود و خدماتی مانند ناوبری و موقعیت‌یابی مکانی، تنها با داشتن ماهواره ارائه‌شدنی باشد. بر‌این‌اساس، نیاز است با کمترین هزینه، بتوانیم ماهواره‌های خودمان را با پرتابگر مطمئن و ارزان ایرانی در فضا مستقر کنیم.
امروز ۱۴ بهمن، مصادف با سال‌روز پرتاب ماهواره‌ی امید، اولین ماهواره‌ی ایرانی به فضا و روز فناوری فضایی است. ماهواره‌ی امید با ماهواره‌بر «سفیر امید» پرتاب شد و در مدار ۲۵۲ تا ۳۸۳ کیلومتری زمین قرار گرفت. امید در هر ۲۴ ساعت، ۱۵ بار (۷۰۰ بار به‌طورکلی) به دور زمین چرخیده و گزارش‌های سنجشی به ایستگاه‌های زمینی در ایران ارسال کرده است. این ماهواره درنهایت در اردیبهشت سال ۱۳۸۸ به کار خود پایان داد.
ایران درمجموع ۶ ماهواره به فضا پرتاب کرده است که از این میان، چهار پرتاب با موفقیت و دو پرتاب با شکست مواجه شده‌اند. پرتاب ماهواره «دوستی» ساخت دانشگاه صنعتی شریف و «پیام» ساخت دانشگاه صنعتی امیرکبیر با شکست مواجه شدند.
ماهواره‌های مخابراتی ناهید یک و دو در حال توسعه هستند
جدیدترین ماهواره‌ی ایران با نام ظفر ۱ که قرار است تا پیش از پایان‌یافتن ایام دهه‌ی فجر به فضا پرتاب شوند، اکنون در پایگاه فضایی امام‌خمینی(ره) در سمنان مستقر شده است. محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات، صبح امروز با انتشار توییتی اعلام کرد ماهواره‌ی ظفر تا پایان این هفته به فضا پرتاب خواهد شد:
از شکست نمی‌ترسیم، ناامید هم نمی‌شیم. با دعای شما و توکل بر خدا، #ماهواره_ظفر تا پایان این هفته با سیمرغ ایرانی عازم مدار ۵۳۰ کیلومتری زمین میشه.امیدوارم موفق بشیم و بتونیم یک فصل جدید از ایران رو بسازیم. ممنون میشم جوان‌هاتون رو دعا کنید که موفق بشن pic.twitter.com/Q6m6CJJc6j— MJ Azari Jahromi (@azarijahromi) February 3, 2020
شایان ذکر است پایگاه فضایی دیگری نیز در چابهار در حال راه‌اندازی است که مکان انتخاب‌شده برای آن، سوالاتی پیش آورده است. براری دلیل انتخاب چابهار برای احداث پایگاه پرتاب فضایی را ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این خطه دانست:
ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد چابهار ازجمله قرارگرفتن در جنوبی‌ترین نقطه‌ی کشور و نزدیک‌ترین نقطه‌ی ایران به خط استوا و مجاورت با اقیانوس هند که می‌تواند کریدور پرتاب‌های فضایی امنی برای کشورمان به‌وجود آورد، ازجمله دلایلی است که این منطقه را به نقطه‌ای ایدئال برای پرتاب‌های فضایی کشور در آینده تبدیل کرده است.