رگولاتوری: مخابرات نمی‌تواند امسال ۵ میلیون پورت VDSL را عملیاتی کند
در الکامپ سال ۹۸ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از جایگزینی سرویس VDSL با ADSL داد. بهمن ماه سال گذشته هم وزیر گفت تا پایان خرداد ۱۳۹۹، سرویس VDSL برای ۲۵ درصد مشتریان راه‌اندازی می‌شود. محمدجواد آذری جهرمی ۱۶ مهر امسال خبر داد که در تهران و قم حدود ۷۶۰ هزار پورت VDSL نصب شده است. وعده‌ی جهرمی برای سال ۹۹، تبدیل ۵میلیون پورت VDSL در کشور بود؛ وعده‌ای که به‌نظر نمی‌رسد بیش از ۱/۵ میلیون پورت آن تا انتهای سال جاری عملیاتی شود.
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) در گفت‌وگو با زومیت می‌گوید: «امیدواریم ۵میلیون پورت VDSL تا پایان سال ۱۴۰۰ تبدیل شود اما اهدافمان برای امسال برآورده نمی‌شود. مخابرات درحال تأمین سرمایه است و احتمالا تا پایان امسال، یک تا دو میلیون ظرفیت ایجاد می‌شود.» ارائه‌ی سرویس VDSL راهی است که برای توسعه و ارتقاء اینترنت ثابت در کشور در نظر گرفته شده؛ اینترنت ثابت خانگی در سال گذشته شاهد یک‌میلیون ریزش مشترک بود. درواقع، مشترکان اینترنت در ایران بیشتر به استفاده از اینترنت موبایل گرایش دارند. اما مشکلات اینترنت ثابت در کشور ناشی از چه مواردی است؟
فلاح: بالا رفتن مصرف اینترنت با شیوع کرونا نیز باعث ایجاد مشکلات فنی برای اپراتورها شد
رئیس سازمان تنظیم مقررات اعتقاد دارد این مشکلات ناشی از «مشکلات فنی»، «افزایش شدید ضریب نفوذ اینترنت» و «تخلف اپراتورها» است. حسین فلاح جوشقانی به خبرنگار زومیت می‌گوید: «بخشی از مشکلات اینترنت ثابت، فنی است؛ برای مثال ما شاهد هستیم که خط مشترک بیشتر از ۲ مگ برای ADSL اجازه نمی‌دهد، پس باید دنبال تکنولوژی‌هایی همچون فیبر نوری و VDSL برویم.» فلاح می‌گوید عملیاتی کردن چنین تکنولوژی‌هایی باتوجه‌به وجود شرایط سخت در شهرها و کنار آمدن با مخابرات، در دست کار قرار دارد.
آیا شبکه اینترنت سال آینده اشباع می‌شود؟
به‌گفته‌ی رییس رگولاتوری، بالا رفتن میزان مصرف اینترنت در سال جاری نیز باعث ایجاد مشکلات فنی شده است. او می‌گوید پس از شیوع کرونا در کشور، مصرف اینترنت دو برابر شد و لینک اکثر مراکز مخابراتی بین شرکت‌ها و مخابرات ایران اشباع شد. فلاح اضافه می‌کند: «تمام این مراکز رصد می‌شوند تا به مشکلات‌شان سریعا رسیدگی شود. ما طی ۸ ماه گذشته، حدود ۳هزار مرکز را ارتقا ظرفیت داده‌ایم.»
فلاح درپاسخ به این سوال که «آیا شرکت‌ها در سال جاری به‌دلیل افزایش قیمت دلار در سرمایه‌گذاری خود با مشکل مواجه شده‌اند؟» می‌گوید: «ممکن است شرکت‌ها به‌خاطر اشباع لینک‌های خود سرمایه‌گذاری کافی برای توسعه نداشته باشند. اما کیفیت اینترنت را بیش از همه، تکنولوژی تعیین می‌کند.» فلاح اضافه می‌کند که افزایش مصرف باعث افزایش ترافیک و به‌تبع آن، افزایش درآمد شرکت‌ها شده که انگیزه‌ی آن‌ها را برای ارتقای زیرساخت‌های خود افزایش می‌دهد.
البته فلاح می‌گوید این افزایش مصرف از اینترنت در تمام موارد هم باعث افزایش درآمد شرکت‌ها نشده اما افزایش کلی درآمد باعث ایجاد وضعیت بهتری برای آن‌ها شده است. رییس سازمان تنظیم مقررات اضافه می‌کند: «ما با پیگیری‌های خود اجازه نمی‌دهیم که اشباع شبکه رخ دهد.»
چندی پیش مدیرعامل ایرانسل به زومیت گفت که افزایش شدید ضریب نفوذ اینترنت و قیمت پایین اینترنت موبایل باعث شده تا افراد زیادی به استفاده از اینترنت موبایل روی بیاورند؛ همین موضوع سال آینده می‌تواند باعث اشباع شبکه شود چرا که ۷۰ درصد هزینه‌های شرکت‌ها ارزی است و با افزایش قیمت دلار، شرکت‌ها نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کافی برای توسعه‌ی زیرساخت‌ها انجام دهند.
فلاح جوشقانی ضمن تأیید این موضوع می‌گوید: «حتی تولید داخلی قطعات هم به‌صورت ارزی صورت می‌گیرد و با افزایش قیمت ارز، سرمایه‌گذاری سخت شده است. تحریم‌ها هم باعث شده تا وندورهای زیادی حاضر به همکاری با اپراتورهای ما برای تامین قطعات نباشند. باااین‌حال با برنامه‌ریزی شرکت‌ها و حمایت ما و دولت، سعی می‌کنیم اشباع زیرساخت‌ها در سال آینده به‌وجود نیاید.»
فلاح اضافه می‌کند که افزایش مصرف اینترنت ازسوی مردم خانه‌نشین در فروردین باعث تسریع اقداماتی در حوزه‌ی فناوری اطلاعات شد که برای خردادماه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده بودند؛ همین موضوع نشان می‌دهد که شبکه درحال اشباع بوده و ممکن است شرکت‌ها سال آینده با مشکل مواجه شوند. به‌گفته‌ی رییس رگولاتوری، در توسعه و افزایش ظرفیت آنتن‌های BTS شهری نیز، شرکت‌ها با تعارض مردمی مواجه می‌شوند؛ به‌علاوه، گاهی مقررات شهرداری و افزایش عوارض شهرداری مانع توسعه می‌شود که رگولاتوری درحال تعامل با آن‌ها برای همکاری است.
برنامه رگولاتوری برای ارتقا اینترنت ثابت چیست؟
های وب، آسیاتک، شاتل، صبانت و فناپ تا شهریور سال آینده، ظرفیت‌های VDSL را در شهرهای دیگر ایجاد می‌کنند
درحالی‌که سیم‌کارت‌های نسل ۴ موبایل، سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه را به ارمغان می‌آورند، خط ADSL خانگی به‌دلیل فاصله با مرکز مخابراتی بیشتر از ۴ مگابیت نمی‌کشد. با مقایسه‌ی این دو سرویس، مردم استفاده از اینترنت موبایل را ترجیح می‌دهند. رییس سازمان تنظیم مقررات می‌گوید یک راه برای بهبود این وضعیت، راه‌اندازی VDSL است. بااین‌حال سرمایه‌گذاری برای توسعه‌ی اینترنت موبایل تابه‌حال بیشتر از اینترنت ثابت بوده است. رگولاتوری با اعلام واگذاری ۵ میلیون پورت VDSL در سال ۹۹، شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاری در این برنامه دعوت کرد.
به‌علاوه، اجرایی شدن مصوبه‌ی ۲۶۰ کمیسیون تنظیم مقررات پس از سه سال باعث شد که مخابرات انحصار خود درخصوص فیبر نوری را تاحدی کنار بگذارد. البته مخابرات به‌دلیل کمبود سرمایه درنهایت مجبور به انجام این کار شد. مصوبه ۲۶۰ یا بیت‌استریم، به‌منظور به‌اشتراک‌گذاشتن زیرساخت‌های فیبر نوری در بخش دسترسی شرکت مخابرات ایران با شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت ثابت (FCP و Servco) تصویب شد. به‌گفته‌ی فلاح، تبدیل ۵ میلیون پورت VDSL نیاز به دست‌کم ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری دارد. علاوه‌بر این‌ها، اینترنت پرسرعت وایرلس و TD-LTE هم توسط برخی شرکت‌ها ازجمله ایرانسل، مبین نت، های وب و رایتل ارائه می‌شود؛ این درحالی است که مشکلات اجرایی سرمایه‌گذاری برای توسعه‌ی اینترنت ثابت نیز از سرمایه‌گذاری موبایل بیشتر است.
مطابق با مصوبه بیت‌استریم، ۷۰۰ هزار پورت مخابرات دراختیار دیگر شرکت‌ها قرار می‌گیرد و عملیات آن در تهران آغاز شده است. های وب، آسیاتک، شاتل، صبانت و فناپ برنامه دارند که ظرفیت‌های VDSL را در شهرهای دیگر تا شهریور سال آینده ایجاد کنند.
حسین فلاح درخصوص مشکل دسترس‌پذیری شبکه نیز می‌گوید: «محدودیت‌های تکنولوژی به‌دلیل کمبود ظرفیت‌های فرکانسی به‌وجود می‌آید. ما درحال بررسی ظرفیت‌های موجود هستیم تا براساس مقررات فرکانس اختصاص دهیم. سپس باید این ظرفیت‌ها را توسعه دهیم؛ شرکت‌ها هم باید شبکه خود را در شهرها اضافه کنند.»
رئیس سازمان تنظیم مقررات بخشی از مشکلات اینترنت ثابت را ناشی از تخلف اپراتور می‌داند. او می‌گوید مردم می‌توانند با مراجعه به نت‌سنج‌پلاس شکایت خود را ثبت کنند و ما برخورد جدی با چنین تخلفاتی خواهیم داشت.