بازگشت نیازمندی‌های همشهری با رویکرد دیجیتال
تا چند سال پیش، هرجا از ثبت آگهی و نیازمندی سخن به‌میان می‌آمد، مردم ایران فی‌البداهه تصور می‌کردند درباره روزنامه همشهری صحبت می‌کنیم. بااین‌حال، بخش نیازمندی‌های همشهری از سال ۱۳۹۵ و با محبوبیت‌یافتن پلتفرم دیوار هر روز کم‌رنگ‌و‌کم‌رنگ‌تر شد؛ تا جایی که دیگر اثری از آن پیدا نبود و مردم اکنون ثبت آگهی را با اپلیکیشن‌ها به‌خاطر می‌آورند.
حال در گوشه‌و‌کنار شهر، بیلبوردهای آغاز فعالیت اپلیکشن نیازمندی‌های همشهری را می‌بینیم. اینکه چه دلایلی باعث شد همشهری چندین سال برای ارائه‌ی آنلاین خدماتش منتظر بماند و میدان رقابت را به بازیگران جدید ببازد، موضوع گفت‌وگوی زومیت با مدیرعامل جدید بخش نیازمندی‌های همشهری است.
رضا یعقوبی، مدیرعامل شرکت «پیام همشهری»، متولی بخش نیازمندی‌های روزنامه همشهری، در گفت‌وگو با زومیت از تفاوت نگاه این اپلیکیشن جدید با دیگر بازیگران حوزه آگهی آنلاین و همکاری با روبیکا و درآمد این بخش از روزنامه می‌گوید.
زومیت- برخی می‌گویند نیازمندی‌های همشهری به‌نوعی تاریخ آگهی در ایران است. شما به این موضوع باور دارید؟
رضا یعقوبی: نیازمندی‌های همشهری در حوزه آگهی‌های دسته‌بندی‌شده قطعا تاریخ آگهی در ایران محسوب می‌شود؛ چه ازنظر وسعت بازار و نوع ارائه خدمات، چه ازنظر آشنایی مردم با این برند. اصلا واژه «نیازمندی» با همشهری شناخته می‌شد. منبع این نوع آگهی‌ها همیشه نیازمندی‌های همشهری تصور می‌شد.
زومیت- چرا همشهری به‌ناگهان از حوزه آگهی در کشور محو شد؟
رضا یعقوبی: البته این موضوع خیلی هم ناگهانی نبود و به‌آرامی و در مدت چندین سال اتفاق افتاد. موضوع را از دو جنبه می‌توان بررسی کرد که هر دو یک منشء دارند و آن هم به مدیریت کلان همشهری برمی‌گردد. یک جنبه به نوع نگاه به کسب‌و‌کار مربوط می‌شود. اگر از این منظر بخواهیم صحبت کنیم، بخش نیازمندی‌های همشهری در سال‌های قبل درآمد زیادی داشته و این درآمد به‌جای سرمایه‌گذاری‌های مولد، در جاهایی هزینه شده که مولد نبوده‌اند؛ مثلا با این سرمایه ملک خریده شده است. اگر در آن سال‌ها این درآمد صرف سرمایه‌گذاری مولد یا توسعه کسب‌و‌کار می‌شد، شاید اتفاقات بهتری برای نیازمندی‌های همشهری می‌افتاد.
اگر نوع نگاه به کسب‌و‌کار را به‌شکل سنتی‌اش در نظر بگیریم که حدودا در سال ۱۹۸۰ بسیار مطرح بود، در آن زمان ابتدا یک استراتژی انتخاب و سپس تدوین و اجرا و کنترل می‌شد. بااین‌حال در استراتژی نوین، بحث تدوین و اجرا باهم تلفیق شدند و کنترل استراتژی به کنترل استراتژیک تبدیل شد. این بدان‌معنی است که هم‌زمان با تدوین و اجرا، باید بتوانی استراتژی را کنترل کنی؛ چرا‌که بازار به‌سرعت در حال تغییر است و اگر نتوانی همگام با آن حرکت کنی، دیگر جایی برای رقابت نمی‌یابی. برای مثال، شاید شما اهدافی در مرحله‌ی استراتژی مشخص کرده‌ای (مانند اهداف مالی) و به آن‌ها هم می‌رسی؛ اما زمانی‌که به آن‌ها می‌رسی، متوجه می‌شوی ساختار بازار عوض شده و باید به‌سمت دیگری می‌رفتی؛ درحالی‌که روی موضوع دیگری تمرکز کرده بودی. این اتفاقی است که برای نیازمندی‌های همشهری افتاد.
یعقوبی: هر سال ۲۰ درصد درآمدمان کم می‌شد؛ اما چون هنوز خرج هزینه‌ها را می‌داد، نیاز به تغییر جدی گرفته نمی‌شد
دراینمیان، از منظر مهم دیگری هم می‌توان موضوع را بررسی کرد و آن نوع نگاه مدیریت ارشد همشهری به مقوله دیجیتال است. احتمالا در دوره‌های قبلی هیئت‌مدیره همشهری نگاهش به حوزه دیجیتال متفاوت بوده است؛ اما نگاه هیئت‌مدیره فعلی به فناوری و حوزه دیجیتال باعث حرکت به‌سمت دنیای دیجیتال شده است. به‌عنوان مثال، ما در همین دوره راه‌اندازی اولین مرکز نوآوری رسانه را با همکاری معاونت فنی ریاست‌جمهوری و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران شاهد بودیم. البته این مرکز در مرحله‌ی اجرایی است و به‌زودی افتتاح می‌شود.
کسب‌و‌کار آنلاین نیازمندی‌ها نیز در همین دوره ایجاد شده که از نگاه درست هیئت‌مدیره فعلی به مقوله دیجیتال حکایت می‌کند. در دوره‌های قبلی هم، تلاش‌هایی برای ایجاد تغییرات شده بود؛ اما چون در مدیریت ارشد مؤسسه این نگاه وجود نداشت، امکان سرمایه‌گذاری و فعالیت در آن وجود نداشت و درنهایت، ترکیب این‌ها باعث شد نیازمندی‌های همشهری به‌تدریج جایگاهش را از دست بدهد.
زومیت: این نگاه در هیئت‌مدیره همشهری از چه زمانی تغییر کرد؟
رضا یعقوبی: هیئت‌مدیره‌ی فعلی حدود دو سال است که مستقر شده‌اند. هم‌زمان با شروع فعالیت هیئت‌مدیره جدید و مدیرعاملی آقای ریاضی که خودشان هم شخصیت دانشگاهی هستند و هم شخصیت اجرایی، تغییرات مهمی شروع شد؛ اما ورود به عرصه‌ی دیجیتال برای همشهری به‌سادگی‌ِ استارتاپ‌های دیگر نبود؛ چرا‌که در نظر داشتیم تجربه‌ای ۳۰ ساله را حفظ کنیم و به حوزه‌ی دیجیتال بیاوریم. اگر تنها می‌خواستیم وارد این حوزه شویم، خیلی راحت‌تر و سریع‌تر می‌توانستیم در مدت چند ماه شروع به کار کنیم. باوجوداین، نیاز داشتیم نیروی متخصصی را آموزش دهیم تا بتواند در حوزه دیجیتال هم کار کند؛ نیرویی که ۳۰ سال در حوزه آگهی فعالیت می‌کند و تجربه‌ی کسب‌و‌کار حرفه‌ای در این زمینه دارد.
به‌علاوه، باید دفاتر نمایندگی‌مان در سطح شهر و کشور را به حوزه آنلاین متصل می‌کردیم و برای این کار باید سازوکار فنی و اجرایی و زیرساخت‌های لازم برای آن را تغییر می‌دادیم. انجام تمام این کارها زمان زیادی از ما گرفت و درنهایت از ابتدای سال ۱۳۹۹، وب‌سایت جدید را راه‌اندازی کردیم. اپلیکیشن نیز از اواخر شهریور شروع به کار کرد و ۲۴ آذر با حضور شهردار تهران رسما معرفی شد.
زومیت: دوران اوج انتشار آگهی در روزنامهای چون همشهری چه سالی بود و چه درآمدی در آن زمان داشتید؟
رضا یعقوبی: سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ دوران اوج نیازمندی‌های همشهری بود. در سال‌های اوج، بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد تومان درآمد داشتیم.
زومیت: همشهری ازجمله پیش‌گامان انتشار نسخه‌ی آنلاین روزنامه‌‌ها است؛ چرا این استراتژی برای نیازمندی‌ها در پیش گرفته نشد؟
رضا یعقوبی: تفاوت نسخه آنلاین روزنامه با نیازمندی‌ها در نوع کسب‌و‌کار آن‌ها است. نگاه همشهری به روزنامه هیچ‌وقت کسب‌و اری نبوده و روزنامه همواره به رسالت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی‌اش متعهد بوده و هنوز‌هم همین‌طور است و بنا به مسئولیت اجتماعی‌اش عمل می‌کند. هرچند نیازمندی‌ها هویتش را از روزنامه می‌گیرد، محل درآمدزایی ما روزنامه نیست و هیچ زمانی هم نبوده است. درآمد همشهری از حوزه آگهی‌ها بوده و ایجاد تغییر در جایی که از آن درآمد وجود دارد، بسیار سخت است و جسارت زیادی نیاز دارد.
یعقوبی: در سال‌های اوج انتشار آگهی، بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد تومان درآمد داشتیم
همانطورکه گفتید، ما اولین روزنامهای بودیم که خیلی از ابزارهای روز تکنولوژی مثل همشهری آنلاین و حتی تکنولوژی واقعیت افزوده (AR) را به روزنامه اضافه کردیم؛ اما این تغییرها از جنس رونق کسب‌و‌کار نبود و از آن درآمدی عایدمان نمی‌شد.
از روزهای اول فعالیت در حوزه نیازمندی، نفر اول بازار بودیم و اگر کسی می‌خواست با همشهری رقابت کند، این رقابت برای کسب مقام دوم و سوم بود. درنتیجه، انتشار نسخه آنلاین روزنامه با هدف نفوذ در بازار و افزایش درآمد نبوده؛ بلکه صرفا برای ارائه‌ی خدمات بهتر بوده است. بااین‌حال، چون درآمد اصلی همشهری از حوزه‌ی نیازمندی‌ها تأمین می‌شد، ایجاد هر تغییری دقت زیادی نیاز داشت.
این محافظه‌کاری برای حفظ درآمد باعث شد هیچ‌کس اجازه خطرکردن به خود ندهد. حتی وب‌سایت اصلی نیازمندی‌ها که ۱۵ سال راه‌اندازی شد، بدین‌شکل کار می‌کرد که عصر روز بعد از انتشار نسخه مکتوب، این وب‌سایت به‌صورت آفلاین بارگذاری می‌شد؛ یعنی از صبح تا ظهر کسی به آگهی‌ها دسترسی نداشت و عملا بی‌فایده بود. این موضوع برگرفته از همان ترس است که شاید تغییر روی درآمدمان تأثیر بگذارد. همین حالا هم مخالفت‌های زیادی برای ارائه نسخه آنلاین وجود داشت؛ اما دیگر تغییر برای ما اجتناب‌ناپذیر بود.
زومیت: آیا در مدیریت روزنامه و نیازمندی تفاوت وجود دارد؟ چون همشهری آنلاین اولین کسب‌و‌کار رسانه‌ای آنلاین در کشور بود و تنوع جدی مدت‌ها پیش در آن دیده شد.
رضا یعقوبی: تفاوتی میان مدیریت روزنامه و نیازمندی وجود نداشت؛ بلکه تفاوت در شکل کسب‌و‌کار بود. در همشهری آنلاین، بحث ارائه خدمات بهتر مطرح بود و درآمد همشهری در آن زمان به‌میزانی بود که در ارائه خدمات هیچ محدودیتی نداشت، چون جنس کار و کسب درآمد و سرمایه‌گذاری نبود. باوجوداین وقتی درباره تغییر در نیازمندی‌ها صحبتی می‌شد، فرد تصمیم‌گذار باید مسئولیت تأثیرش روی درآمد را می‌پذیرفت؛ بنابراین، کسی وارد این حوزه نشد.
زومیت: بین زمانی‌که نیازمندی‌های همشهری کم‌رنگ شد تا الان که اپلیکیشنش راه‌اندازی شده است، این بخش چه وضعیتی داشت و استقبال از آن چگونه بود؟
رضا یعقوبی: هم‌زمان که پلتفرم‌های آنلاین در حال رشد بودند، همشهری در حال افت بود. به‌طور متوسط، از سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ به‌بعد، سالی ۲۰ درصد از درآمدمان کم شد؛ اما همان درآمد باقی‌مانده هم جواب هزینه‌ها را می‌داد و احساس نمی‌شد نیاز است شکل کار تغییر یابد. در این مدت، تلاش‌هایی هم با قصد تغییر نوع کسب‌و‌کار و برنامه برای افزایش درآمد در بخش نیازمندی‌ها شد؛ اما به‌دلیل فعالیت و برنامه‌های غیر‌حرفه‌ای و نامنسجم و حمایت‌نکردن مدیریت ارشد روزنامه با شکست مواجه شدند. برای مثال، در سال‌های گذشته برنامه‌ای برای راه‌اندازی ۶ اپلیکیشن در طول یک سال نوشته شده بود که وقتی به آن نگاه می‌کنیم، شکستش محرز بود؛ چون هیچ مدل کسب‌و‌کار (بیزینس مدل) یا برنامه کسبوکاری (بیزنس پلن) برایش طراحی نشده بود و صرفا بلندپروازی بی‌نتیجه بود.
زومیت: نسخه موبایل وب‌اپلیکیشن نیازمندی‌های همشهری برای کاربران سوپراپلیکیشن روبیکا ارائه شده است. چه شد که روبیکا را برای همکاری انتخاب کردید؟
رضا یعقوبی: کسب‌و‌کار ما مانند دیگر کسب‌وکارهای آنلاین سه بخش دارد: ۱. خود کسب‌و‌کار که شامل مدل کسبوکاری و تجربه کسب‌و‌کار می‌شود؛ ۲. جامعه کاربری و تجربه مشتری، ۳. تکنولوژی. دراینمیان، تکنولوژی مسئله‌ی خاصی ایجاد نمی‌کند؛ چون همین حالا هم می‌توان در مدت چند ماه بهترین اپلیکیشن را طراحی و به بازار عرضه کرد. در حوزه تجربه کسب‌و‌کار نیز، همشهری از هر بازیگر دیگری در این بازار تجربه‌ی بیشتری دارد. ما سابقه‌ای ۳۰ ساله داریم و در تمام حوزه‌های نیازمندی بسیار خوش‌نام هستیم؛ اما به جامعه کاربری نیاز داشتیم که برای به‌دست‌آوردن آن باید تبلیغات سنگین و پرهزینه‌ای شود که با وضعیت اقتصادی فعلی، امکانش وجود نداشت. تصمیم گرفتیم این نیاز را با همکاریِ اپلیکیشنی برآورده کنیم که مخاطب فراوانی دارد. درنتیجه، کسب‌وکارهایی را دقیقا بررسی کارشناسی کردیم که در کشور جامعه کاربری چشمگیری داشتند. درنهایت، بهترین انتخاب ما روبیکا بود. روبیکا ۴۰ میلیون نصب و حدود ۳۰ میلیون کاربر فعال دارد.
ممکن است برخی افراد خارج از اکوسیستم درباره تعداد کاربران فعال روبیکا شک‌و‌شبهه داشته باشند؛ اما تمام بازیگران اصلی این حوزه از میزان حدودی کاربران یکدیگر خبر دارند و می‌دانند این عدد درست است. ما هم برای پیشبرد بیزینس خودمان این موضوع را از منظرهای بسیاری بررسی کرده‌ایم و به اطمینان کامل رسیدیم که روبیکا ۳۰ میلیون کاربر فعال دارد. با‌توجه‌به اینکه در کسب‌و‌کار خودمان به این جامعه کاربری نیاز داشتیم، تصور می‌کنیم اکنون درکنار روبیکا بهتر به اهدافمان خواهیم رسید. درواقع روبیکا و بخش نیازمندی همشهری قصد دارند دانش خود را به تبادل بگذارند و به مدلی متفاوت از مدل‌های موجود در بازار آگهی آنلاین برسند.
زومیت: از زمانی‌که اپلیکیشن شروع به کار کرد، استقبال از آن چگونه بوده است؟
رضا یعقوبی: طبق تجربه، معتقدیم مردم منتظر اپلیکیشن نیازمندی‌های همشهری بودند. درواقع، اپلیکیشن نیازمندی‌های همشهری نیازی عمومی بود. در حوزه تبلیغات، تنها دغدغه ما ایجاد آگاهی در این زمینه است که همان نیازمندی‌هایی که مردم می‌شناختند و سال‌ها خدمات ویژه و مطمئنی از آن دریافت می‌کردند، حالا در حوزه آنلاین هم حضور پیدا کرده و می‌توان با گوشی هوشمند به‌راحتی از آن استفاده کرد.
زومیت: تفاوت اپلیکیشن همشمهری با اپ‌های فعال در حوزه آگهی آنلاین چیست؟
رضا یعقوبی: تمام خدماتی که آن اپ‌ها ارائه می‌کنند، به کاربران می‌دهیم و تقریبا در تمام مراکز استان‌ها دفتر نمایندگی داریم. بیشترین حجم آگهی واردشده به این پلتفرم‌ها را کسب‌وکارها و بخشی را هم مردم ثبت می‌کنند. این گروه‌ها نیاز به خدماتی دارند و ما این خدمات را به‌شکل ویژه‌ای ارائه می‌کنیم؛ چرا‌که کاربر می‌تواند با دفتر نیازمندی‌ها تماس بگیرد و با پشتیبانی مشخص صحبت و کارش را پیگیری و نتیجه را دریافت کند. چنین خدمتی در هیچ‌یک از پلتفرم‌های فعال این حوزه ارائه نمی‌شود و امکانش هم برای آن‌ها وجود ندارد و پشتیبانی خدمات در آن‌ها سخت‌تر است و مرکز تماس آن را انجام می‌دهد. ما این مزیت را داریم که درکنار مرکز تماس مرکزی، تماس‌ها را در سطح کشور پخش کنیم و خدمات مویرگی ارائه دهیم.
همین حالا علاوه‌بر ۶۰ دفتر نمایندگی در تهران، ۵۰ مرکز دیگر آمادگی بازگشایی دارند و به‌زودی از این مراکز نمایندگی به‌عنوان مراکز دپو و توزیع مویرگی و ارائه خدمات محلی استفاده خواهیم کرد. به‌علاوه برخی امکانات دیگر را قرار است به اپلیکیشن اضافه کنیم؛ برای مثال ما در همکاری با شهرداری‌ها، امکان استفاده از اطلاعات موثق املاک و خودروهای شهر تهران را دراختیار داریم یا قرار است پیک بادپا به‌عنوان ابزار لجستیکی به تیم اضافه کنیم. ما تازه در شروع کاریم و تنها اپ را راه‌اندازی کرده‌ایم. به‌زودی کسب‌وکارهایی به ما اضافه می‌شوند که نوع کسب‌وکارمان با سایر اپلیکیشن‌ها را متفاوت خواهند کرد.
زومیت: برنامه شما برای رقابت با دیگر پلتفرم‌های حوزه چیست؟ چه آینده‌ای برای اپلیکشن نیازمندی‌ها دارید؟
رضا یعقوبی: ببینید ما نسل سوم پلتفرم‌های آگهی آنلاین هستیم: نسل اول خود نیازمندی‌های همشهری بود (نسخه مکتوب) و نسل دوم همین پلتفرم‌های آنلاین موجود هستند و حالا ما نسل سوم را معرفی می‌کنیم. ترکیبی از تجربه آگهی مکتوب و خدمات مویرگی منطقه‌ای در کنار تکنولوژی آنلاین، کاری که تقریبا هیچ‌یک از بازیگران این حوزه امکان و توانش را به این سادگی‌ها نخواهند داست. بااین‌حال، به‌دنبال رقابت نیستیم؛ چون مدل کسب‌و‌کار ما متفاوت از سایر پلتفرم‌های بازار طراحی شده است. ما پیشینه‌ای ۳۰ ساله و اعتمادی ۳۰ ساله داریم که ساده هم به‌دست نیامده است. در این زمینه، مثالی می‌زنم: یک بار شخصی ازطریق نیازمندی‌های همشهری خودرویی خرید که مشخصات درج‌شده در آگهی را نداشت. این شخص با ما تماس گرفت و شکایت کرد که چرا این آگهی را با اطلاعات غلط چاپ کردید و فروشنده پول مرا گرفته و پاسخ نمی‌دهد. واحد حقوقی ما، تنها با همین یک تماس کل مسئله را پیگیری و معامله‌ی این دو را فسخ کرد و مبلغ را به خریدار بازگرداند.
یعقوبی: هزینه ثبت آگهی در همشهری کمتر از رقبا است
ما هزاران مورد مانند این مثال در آرشیومان داریم و شاید روزی منتشرشان کنیم. اتفاقات شیرینی در حوزه خدمات پس از فروش افتاده است. این خدمات اطمینانی میان مردم ایجاد کرده که باز‌هم به ما اعتماد کنند.
تمامی کسانی که در همشهری آگهی دادند، احراز هویت شده بودند و آگهی‌ها مطمئن بودند. ممکن است در یک پلتفرم ۲۰ هزار آگهی در یک زمینه وجود داشته باشد؛ اما مخاطب نتواند به آن‌ها اعتماد کند و درمقابل، در پلتفرمی دیگر ۲ هزار آگهی ثبت شده باشد؛ ولی تمام آن‌ها واقعی و مطمئن باشند. به‌نظرم در این حالت مخاطب انتخاب سختی نخواهد داشت.
زومیت: هزینه ثبت آگهی در اپلیکیشن نیازمندی‌ها چقدر است؟
رضا یعقوبی: هزینه ثبت آگهی در بخش غیررایگان، فعلا کمتر از رقبا و ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان برای کاربران عادی است. درضمن، آگهی‌های همشهری سراسری ثبت می‌شوند و هزینه جداگانه برای هر شهر دریافت نمی‌شود و خدمات ویژه‌ای هم برای کسب‌وکارها در نظر گرفته شده است.
زومیت: با‌توجه‌به اینکه می‌گویید مدل کسب‌و‌کارتان متفاوت از بازیگران حوزه آگهی است، مدل درآمدی‌تان چگونه است؟
رضا یعقوبی: همانطورکه گفتم، فعلا فقط پلتفرم را راه‌اندازی کرده‌ایم و تفاوتی در مدل کسبوکاری با دیگر بازیگران این حوزه نداریم؛ اما از‌آنجا‌که رقابت نگاه به آینده دارد، پس از رونمایی ویژگی‌ها و امکانات جدید اپلیکشن، مدل کسب‌وکاری‌مان تغییر می‌کند. فعلا تنها با دریافت هزینه برای ثبت آگهی در بخش غیررایگان و بابت به‌روزرسانی آگهی و دریافت نشان فوری درآمد داریم.
زومیت: برآوردتان از حجم بازار آگهی نیازمندی چقدر است و با‌توجه‌به درآمدتان در سال ۱۳۹۳، الان چقدر درآمد دارید و برای چه رکوردهایی هدف‌گذاری کرده‌اید؟
رضا یعقوبی: می‌توان برآورد کرد که حوزه آگهی در ایران سالانه هزار‌میلیارد تومان درآمد داشته باشد که ۱۰ درصدش سهم بازیگران مکتوب و بقیه بین پلتفرم‌های آنلاین پخش شده است. البته سهم‌های کوچک به تعداد زیاد وجود دارند و به‌ویژه در شهرستان‌ها شاهد حضورشان هستیم. این پلتفرم‌های کوچک عموما از جای دیگری درآمد دارند. برای مثال، پلتفرم‌های حوزه آگهی استخدام عموما آگهی‌های همشهری را منتشر می‌کنند. ما هم فعلا حساسیتی روی این موضوع نداریم. قطعا به‌راحتی نمی‌توانیم بیشترین سهم بازار را به‌دست آوریم؛ اما درست به‌همین‌دلیل، سعی می‌کنیم مدل‌های کسبوکاری متفاوتی راه‌اندازی کنیم تا وارد بخش‌هایی از بازار شویم که برای رقبایمان جذاب نیستند یا به آن توجهی نمی‌کنند و از این بخش سهم بیشتری از بازار را به‌دست بیاوریم؛ البته تجربه کاربری جای تغییر بسیاری دارد و همشهری تازه پای در این راه گذاشته است.
زومیت: معمولا استارتاپ‌ها به‌دلیل ماهیتشان که باید خیلی چابک باشند، در بخش خصوصی رشد بهتری تجربه می‌کنند. شما چه مشکلاتی در راه‌اندازی استارتاپ آن‌هم در این حد‌و‌اندازه در داخل روزنامه همشهری داشتید که به‌نوعی دولتی محسوب می‌شود؟
رضا یعقوبی: ابتدا باید بگویم که روزنامه همشهری با اینکه سهام‌دارانش سازمان‌های وابسته به شهرداری تهران هستند، هیچ بودجه یا یارانه‌ای نه از شهرداری تهران و نه از هیچ نهاد دیگری دریافت نمی‌کند و حتی تا همین چند سال قبل، به سهام‌دارانش که همان سازمان‌های شهرداری هستند، سود هم پرداخت می‌کرده است. باوجوداین درباره کار استارتاپی کاملا درست می‌گویید. راه‌اندازی استارتاپ همیشه کار سختی است، حتی وقتی بودجه و اختیارات کامل هم داشته باشید، چه به رسد به اینکه ما در همشهری محدودیت‌های قانونی زیادی داشتیم و به‌دلیل افت درآمد روزنامه و افزایش قیمت کاغذ و هزینه‌های جاری، بودجه‌ای هم در‌اختیارمان نبود. کار بسیار سختی داشتیم. فقط می‌توانم بگویم دلیل اینکه کار را تا اینجا توانستیم پیش بیاوریم، حمایت هیئت‌مدیره و مدیرعامل همشهری و خلاقیت و همراهی تیمی بوده است. هم همکارانمان در دفتر مرکزی نیازمندی‌ها و هم در دفاتر قبول آگهی، واقعا همگی پای کار بودند و شبانه‌روزی برای این کار زحمت کشیدند.