استخراج رمزارز چیا باعث افزایش ۱۰ برابری قیمت هارددیسک شده است
رمزارزی با نام چیا که ۱۴ اردیبهشت وارد فاز معاملاتی شده، بازار حافظه‌های ذخیرهسازی را در تمام دنیا مختل کرده است. این رمزارز که ادعای رفع مشکلات استخراج بیت‌کوین داشت، در واقع از فضای ذخیرهسازی برای گسترش شبکه خود استفاده می‌کند و در ازای آن، پاداشی به استخراج‌کننده می‌دهد.
رمزارز چیا سال ۲۰۱۷ توسط برام کوهن، برنامه‌نویس آمریکایی و مخترع بیت‌تورنت، معرفی شد؛ اما فرایند استخراجش در آن زمان بسیار ساده بود و در عین حال، قابلیت تِرید نداشت. قابلیت خرید و فروش این رمزارز از ۴ می امسال (۱۴ اردیبهشت) آغاز شد. جالب آنجا است که انتظار می‌رفت چیا با قیمت ۲۰ دلار عرضه شود؛ اما در زمان عرضه اولیه (ICO) ۶۰۰ دلار ارزش‌گذاری شد. این رقم کمی بعد به ۱۰۰۰ دلار رسید و هفته گذشته در بازه ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ دلاری معامله شد. همین موضوع، استخراج رمزارز جدید را منطقی و سودآور کرد.
اما جنجال ماجرا همین‌جا تمام نمی‌شود؛ هجوم گسترده ماینرها در سطح جهانی برای استخراج چیا باعث شد رشد و سختی شبکه چیا به‌سرعت افزایش یابد و جذابیت استخراج آن باز هم بیشتر شود. افزایش قیمت حافظه‌ی ذخیرهسازی، در این مورد، اتفاقی اجتناب‌ناپذیر بود؛ اما عوامل دیگری هم دست به دست یکدیگر دادند تا وضعیت بازار این تجهیزات سخت‌تر از تصورات شود. در ادامه وضعیت بازار تجهیزات ذخیرهسازی در کشور، قیمت‌ها و آینده این بازار را بررسی می‌کنیم.
SSD چند؟
استخراج چیا به حافظه‌های ذخیرهسازی با ظرفیت بالا نیاز دارد؛ اما هجوم ناگهانی برای خرید این حافظه‌ها، روی قیمت تمام تجهیزات ذخیرهسازی تأثیر گذاشته است. درواقع هر تجهیزاتی که برای استخراج رمزارز جدید به کار گرفته می‌شود، با افزایش قیمت مواجه شده است؛ از هارد دیسک اینترنال، انواع هارد دیسک‌های اکسترنال و حتی CPU گرفته تا درگاه‌های رابط و کابل همگی تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. به‌دنبال این افزایش تقاضای غیر قابل پیش‌بینی، تجهیزات ذخیرهسازی نایاب شد.
اما طبق بررسی‌های زومیت، نایاب شدن این تجهیزات تنها به دلیل هجمه مصرف‌کننده‌ها به وجود نیامده است؛ بلکه سودجویی فروشندگان و فعالان حوزه حافظه‌ی ذخیرهسازی نیز بر آن تأثیرگذار بوده. درنهایت همین نایاب شدن تجهیزات باعث شد قیمت‌ها به شکل غیر واقعی و غیر قابل قبول بالا برود.
قیمت هارد دیسک ۱۴ ترابایت که اسفندماه ۸میلیون تومان بود، اکنون به ۳۵ میلیون تومان رسیده است
بخشی از این فشار معطوف به حافظه‌های SSD شد؛ البته SSD-ها با ظرفیت بالا، یعنی گزینه‌هایی که در حالت عادی مصرف‌کننده عام سراغ آن‌ها نمی‌رود. موجودی این دسته کالا، از قبل چندان زیاد نبود و طی دو هفته اخیر، سه تا چهار برابر قیمت واقعی معامله می‌شود. در نمونه‌ای، یک SSD هشت میلیونی اکنون ۲۱ میلیون تومان فروخته می‌شود. در آن سو، قیمت هارد دیسک با ظرفیت پایین‌تر از ۲ ترابایت کمتر دستخوش تغییر شده و حدود سه تا چهار درصد گران‌تر شده؛ برای مثال هارد دیسک ۱۲۸ گیگابایت تنها حدود ۲۰۰ هزار تومان گران شده است.
مدیرعامل گروه MIT، تأمین‌کننده‌ی حافظه در بازار، در گفت‌وگو با زومیت می‌گوید حافظه‌های ذخیرهسازی SATA در ظرفیت بالا، از ۴ تا ۱۴ ترابایت بسته به حجم خود، ۵ تا ۱۷۰ درصد گران شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که هارددیسک ۴ ترابایت ۵ درصد، ۶ ترابایت ۱۵ درصد، ۸ ترابایت ۲۵ درصد، ۱۰ ترابایت ۱۰۰ درصد، ۱۲ ترابایت حدود ۱۴۰ درصد و ۱۴ ترابایت حدود ۱۷۰ درصد گران‌تر به فروش می‌رود.
محمد آیتی می‌گوید هارددیسک در بازار برای مصرف‌کننده موجود است و تنها قیمت آن دستخوش تغییر شده؛ اما از آنجا که برای استخراج چیا به حافظه ذخیرهسازی با ظرفیت بیش از ۱۱ تا ۱۸ ترابایت نیاز است، کمبود در بازار هم برای همین دسته حافظه‌ها رخ داده است. آیتی مثال می‌زند هارددیسک ۱۴ ترابایت که اسفندماه ۸ میلیون تومان قیمت داشت، اکنون ۳۵ میلیون تومان به فروش می‌رود.
استخراج چیا به‌صرفه است؟
هجوم برای استخراج رمزارز چیا به دلیل مزیت‌های فوق‌العاده‌ی آن رخ داده است؛ مصرف انرژی پایین، بدون تولید صدا و گرما، وابسته نبودن به تجهیزات معمول مورد نیاز برای ماینینگ همچون پردازنده‌های قوی و کارت گرافیک و درنهایت، قیمت بالا در عرضه اولیه. این عوامل باعث شده‌اند امید بالایی در سطح جهانی نسبت به دیگر رمزارزها برای استخراج آن وجود داشته باشد.
اما اگر بخواهیم وضعیت استخراج چیا در ایران را در نظر بگیریم، باید توجه کنیم که بازار کشور ما به‌راحتی با کمبودهای متعدد و گرانی قطعات مواجه می‌شود. این موضوع وابسته به نرخ دلار، باز بودن ثبت سفارش در کنار روند اداری طولانی و تخصیص بانک مرکزی است. به‌صورت کلی، وضعیت واردات در سال گذشته به دلیل مسائل ارزی و اقتصادی دشوار شد. البته درنهایت واردکنندگان توانستند با این شرایط هم کنار بیایند و سال گذشته، وضعیت عادی را در بازار حافظه داشته باشیم.
اما حالا کمبود و گرانی قطعات ذخیرهسازی باعث شده است در شرایط فعلی و پیش از آرام شدن بازار حافظه، استخراج چیا توجیه کمتری پیدا کند. درواقع علاقه‌مندان زیادی در انتظار برای رسیدن بازار به آرامش هستند تا پس از آن، تجهیزات مورد نیازشان را تهیه کنند. فعالان حوزه حافظه در بازار به خبرنگار زومیت می‌گویند برخی دیگر نیز در انتظار راه‌اندازی استخرهای ماینینگ چیا هستند تا وارد بازار آن شوند. در سوی دیگر، برخی افراد تلاش می‌کنند تا پیش از سخت‌تر شدن شرایط برای استخراج چیا، تجهیزاتشان را تهیه و اقدام به بهره‌برداری از این فرصت کنند؛ اما در مجموع، به نظر می‌رسد رفتار هیجانی که در زمان باز شدن معاملات چیا در کشورمان شاهدش بودیم، در حال سوق یافتن به سمت معقول‌تری است.
محمد آیتی در مورد صرفه داشتن استخراج چیا در همین وضعیت می‌گوید:
به نظر می‌رسد که تاکنون ماینینگ چیا برای علاقه‌مندانش در ایران به‌صرفه بوده؛ چیا حدود ۷۰۰ دلار قیمت دارد و ماینر با خودش می‌گوید که اگر هاردی خریداری کنم که چهار ماه برایم کار کند و سپس بسوزد، باز هم می‌توانم ماهی ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار درآمد کسب کنم.
مدیرعامل MIT: اگر یک هارد پرظرفیت برای استخراج چیا بعد چهار ماه بسوزد، با درآمد حداقل ماهی ۵۰۰۰ دلار باز هم به‌صرفه است
هارد ارزان می‌شود؟
تمام دنیا کم‌وبیش با افزایش تقاضا برای تراشه در کنار کمبود منابع اولیه به دلیل شیوع کرونا در کارخانه‌ها مواجه شده است. مدیرعامل MIT می‌گوید ویفرهای SSD از کره و ژاپن تأمین می‌شود و کووید ۱۹ جلوی تحویل به‌موقع آن‌ها به تولیدکننده را گرفت.
مشاهدات از وب‌سایت آمازون نیز حاکی از محدودیت عرضه حافظه‌های ذخیرهسازی دارد؛ درواقع اکنون تنها مشترکان سرویس پرایم آمازون به این تجهیزات، با قیمت دو تا سه برابر بیشتر دسترسی دارند. محمد آیتی می‌گوید توزیع‌کننده اصلی حافظه در خاورمیانه که MIT خریدار آن است، اکنون هارد را با ۲۰ درصد افزایش قیمت می‌فروشد؛ حال آنکه حافظه ذخیرهسازی در سطح دنیا نیز ۱۰۰ درصد گران شده. او اضافه می‌کند که شرکت واردکننده مجبور است هزینه سفارش خود را پیش از ارسال آن پرداخت کند و بار معمولا ۱۸ هفته بعد تحویل می‌شود؛ درنتیجه نباید انتظار افت قابل توجه قیمت را به‌زودی داشته باشیم و قیمت‌ها قطعا به قبل بازنمی‌گردد؛ اما با وارد شدن تدریجی، قیمت هارد دیسک حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد ارزان می‌شود. برای مثال، هارد دیسک ۱۴ ترابایت که ۹ میلیون تومان قیمت داشت، با کاهش قیمت به‌زودی به ۲۳ میلیون تومان می‌رسد. تقاضای نامحدود برای استخراج چیا نیز به این افزایش طولانی‌مدت قیمت‌ها دامن می‌زند؛ درواقع چون ماینر برای گسترش مزرعه استخراج نیاز به حجم بیشتر حافظه دارد، شبکه چیا را گسترش می‌دهد و تقاضای بازار را در سطح بالایی نگه می‌دارد.
ذکر این نکته نیز لازم است که حافظه ذخیرهسازی به‌صورت غیررسمی یا غیر قانونی هم وارد کشور می‌شود و قسمتی از تقاضا را پاسخ می‌دهد؛ همین موضوع بر قیمت‌ها تأثیر دارد. درنهایت باید بگوییم که شرکت‌های واردکننده برنامه‌ریزی‌های جدیدی طبق تقاضای موجود برای وارد کردن حافظه کرده‌اند و با واردات جدید انتظار می‌رود که این تقاضا پاسخ داده شود. به‌علاوه از هفته گذشته، روند هیجانی در خرید هارد دیسک آرام‌تر شده است و احتمالا آرام‌تر هم می‌شود. از یک سو، علاقه‌مندان استخراج چیا در ایران طبق تجربه دریافته‌اند که با بزرگ‌تر شدن شبکه و افزایش سختی استخراج نمی‌توانند با سرمایه‌گذاری کم، سود معقولی کسب کنند و اکنون اگر متقاضی برای خرید پیدا شود، در حال فروش محصول خود هستند.
طی روزهای اخیر ارزش چیا تقریبا یک‌سوم شده و درآمد استخراج‌کنندگان به‌شدت کاهش یافته است
طی روزهای اخیر بازار رمزارزها دچار افت شدید شده است و رمزارز چیا که چند روز پیش قیمتی نزدیک به ۲ هزار دلار داشت، حالا حدود ۷۰۰ دلار معامله می‌شود. افرادی که هارددیسک‌ها را به قیمت بالا خریداری کردند تا چیا (Chia) استخراج کنند، حالا با افت شدید درآمد رو‌به‌رو شده‌اند. علاوه بر ریسک بسیار بالای بازار رمزارزها، احتمالا آسیب دیدن شدید حافظه‌ی ذخیرهسازی نیز وجود دارد و به همین دلیل علاقه‌مندان به استخراج این رمزارز در خطر جدی از دست دادن سرمایه‌ی خود قرار دارند.
نظرات