آیا بستن پروتکل‌های فیلتر‌شکن‌ها عامل کندی اینترنت است؟

به‌گزارش زومیت، کیفیت پایین و اختلال در شبکه اینترنت کشور در برخی نقاط کشور همچنان ادامه دارد. درحالی‌که کاربران این روزها از کیفیت اینترنت خود راضی نیستند، سامانه سنجش کیفیت اینترنت «نت‌سنج پلاس» رگولاتوری و سامانه وضعیت شبکه اینترنت شرکت زیرساخت همه‌چیز را عادی و بدون مشکل نمایش می‌دهد. درمقابل، آن‌سوتر سامانه رادار ابرآروان که وضعیت ارتباطات اینترنت ایران را براساس اطلاعات زیرساخت در لحظه رصد می‌کند، حداقل در یک هفته گذشته نشان داده است که حال اینترنت کشور خوش نیست. دلیل این تعارض‌ها چیست و مشکل کجاست؟

در آخرین گفت‌وگو حسین فلاح جوشقانی، رئیس رگولاتوری، به زومیت اعلام کرد که کاهش کیفیت اینترنت در برخی نقاط به‌زودی حل خواهد شد. به‌گفته وی، مشکل کاهش کیفیت اینترنت از اول مهر‌ و با شروع دوره تحصیلی جدید دچار ایجاد شده است؛ چرا‌که اکثر کلاس‌های آموزش‌ از راه دور و به‌کمک فضای مجازی انجام می‌شود.

فلاح جوشقانی توضیح داده بود: «دلیل این اتفاق به‌غیر از افزایش حجم مصرف، این بود که شرکت‌ها به تجهیزات برای توسعه نیاز داشتند؛ اما به‌دلیل مسائل مربوط به تحریم، امکان تکمیل به‌موقع این تجهیزات برایشان سخت شده است.» در‌مقابل این ادعا، برخی اپراتورهای اینترنتی در گفت‌وگو با زومیت اعلام کردند که کمبود پهنای باند باعث ایجاد اختلال‌‌های اینترنتی در چند هفته اخیر شده است.

آنچه عجیب به‌نظر می‌رسد، این است که مشکل این روزهای اینترنت کشور شبیه به هیچ‌کدام از مشکل‌های اخیر اختلال در اینترنت کشور نیست؛ چراکه فقط در برخی نقاط و در برخی ساعت‌های شبانه‌روز دیده می‌شود و همیشگی نیست. یکی از کارشناسان شبکه زیرساخت در گفت‌وگو با زومیت اعلام می‌کند اتفاقی که در حال رخ‌دادن است، مانند کم و زیاد کردن پهنای باند برای بعضی از پروتوکول های خاص است و این اتفاق وقتی رخ می‌دهد که نهاد یا سازمان‌های بالادستی بخواهند پروتکل‌های مربوط به شبکه را تک‌تک مدیریت کنند.

شنیده‌های زومیت نیز حاکی از آن است که احتمالا به‌منظور اجرای طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی به‌شدت پروتکل‌های مربوط به شبکه به‌جز پورت ۸۰ و ۴۴۳ مانیتور و بازرسی و سعی می‌شود که آنتی‌فیلتر‌ها و فیلترشکن‌ها مسدود شوند. طبق گفته‌های یکی از کارشناسان شبکه، اینکه تشخص داده شود که فیلتر‌شکن‌ها و VPNها از چه پروتکلی استفاده و چگونه کار می‌کنند، کار بسیار پیچید‌ه‌ای است و نیازمند دستگاه‌های بسیار قوی است که پهنای باند خروجی و ورودی کشور در‌اختیارش قرار گیرد.

او بیان می‌کند: «کلیت اینترنت کشور اخیرا و احتمالا به‌منظور طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی آنالیز جدی می‌شود تا ترافیک متعارف و غیرمتعارف مشخص شود. درواقع منظور از ترافیک نامتعارف ترافیک‌هایی است که از فیلترشکن ها عبور می‌کند... دستگاه‌هایی هم که این مدل ترافیک‌ها را از هم تشخیص می‌دهد، چون توان پردازش این میزان ترافیک را ندارند، با وجود کافی‌بودن پهنای باند، باعث کندی اینترنت می‌شوند.»

به‌گفته این کارشناس شبکه، استفاده از این دستگاه‌ها یا هر مدل Inspection و Detection به‌شدت به شبکه کندی تحمیل می‌کنند و این اتفاق هم بدین‌دلیل است که هیچ دستگاهی به تنهایی امکان آنالیز حجم پهنای باند یک کشور را ندارد و دیتا‌ها به‌اجبار در صف قرار می‌گیرند تا کامل بررسی شوند.