کسب‌وکارها به اینترنت طبقاتی «نه» گفتند

اتحادیه فناوران رایانه تهران در اطلاعیه اخیر خود از رفع فیلتر اپلیکیشن‌ها برای دارندگان پروانه کسب این اتحادیه خبر داده و از آن با تیتر «نتیجه‌بخشی مذاکرات اتحادیه» یاد کرده است. نتیجه‌ای که البته به مذاق بسیاری از فعالان حوزه کسب‌وکار و صاحبان استارتاپ‌ها خوش نیامده است.

طبق آن‌چه در متن این اطلاعیه آمده است «مراجع ذی‌صلاح دارندگان پروانه کسب این اتحادیه را به‌عنوان کارآمدترین و مشروع‌ترین فعالان حوزه فناوری به رسمیت شناخته و امکان رفع فیلتر پلتفرم‌ها را برای ایشان محقق نموده‌اند.»

این اتحادیه با اعلام به رسمیت شناخته شدن اعضای این اتحادیه از سوی مراجع ذی‌صلاح اعلام کرده است که متقاضیان دریافت برطرف شدن محدودیت‌های اینترنتی برای کسب‌وکارشان فرم درخواست را تکمیل کرده و از این امکان بهره‌مند شوند.

این اطلاعیه و اخبار مربوط به آن در فضای مجازی واکنش‌هایی را به دنبال داشته که عموم این واکنش‌ها منفی بوده است. با انتشار این خبر بار دیگر گمانه‌زنی‌هایی درباره راه‌اندازی اینترنت طبقاتی در کشور مطرح شد. هرچند کاربران رفع محدودیت برای اعضای اتحادیه فناوران رایانه تهران را مترادف با کلید خوردن طرح اینترنت طبقاتی دانسته‌اند، اما واقعیت این است که مدت‌هاست ایده تشدید طبقاتی به اشکال گوناگون مطرح و اجرایی شده است.

هرچند عده‌ای این موضوعات را بی‌ارتباط به مساله طبقاتی کردن اینترنت می‌دانستند و آن را برداشت‌های غلط رسانه‌ها از برخی طرح‌های دولت تعبیر می‌کردند اما امروز با نگاه به مجموع این طرح و برنامه‌ها می‌توان نتیجه گرفت ایجاد سطوح دسترسی گوناگون به اینترنت برای اقشار مختلف مردم با جدیت در حال پیگیری است.

پیش از این، در گزارش‌هایی به ابعاد مختلف مساله اینترنت طبقاتی پرداخته‌ایم و تحلیل‌هایی از حقوقدان‌ها، کارشناسان حوزه رسانه، جامعه‌شناسان و... درباره این موضوع گرفته و منتشر کرده‌ایم. این بار و با طرح ایده ارائه اینترنتی با محدودیت‌های کمتر به کسب‌وکارهای حوزه فناوری، به تمام واکنش‌های پیشین نسبت به این موضوع، می‌توان واکنش‌ها و نظرات فعالان این حوزه را هم اضافه کرد.

در چند روزی که از انتشار متن اطلاعیه اتحادیه فناوران رایانه تهران می‌گذرد علاوه بر کاربران، صاحبان کسب‌وکارها که بعضی از آن‌ها مشمول این طرح شده و می‌توانند از این رفع محدودیت‌ها بهره‌مند شوند، هم به این طرح انتقاد کرده‌اند.

پس از انتشار اخبار مربوط به ارائه اینترنت با محدودیت‌های کمتر به کسب‌وکارهای دارای پروانه اتحادیه فناوران رایانه تهران، رئیس این اتحادیه در گفت‌وگو با پیوست این طرح را اولین قدم برای رفع فیلتر اینترنت اعضای اتحادیه دانسته که در ادامه برای سایر اصناف‌ هم انجام می‌شود و اضافه کرد: «کارها را برای بقیه اصناف پیش می‌بریم. فعلا به عنوان اولین صنفی که بیشترین فعالیت را در فضای مجازی دارد، برای رفع فیلتر اینترنت صنف رایانه اقدام کردیم. با توجه به این که بنده عضو اتاق تهران هم هستم، هدف بعدیمان بقیه اتحادیه‌ها است.»

سعید سوزنگر، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «ایمن آریا» که در زمینه طراحی و توسعه زیرساخت‌های فروش، تامین سخت‌افزار و زیرساخت‌های ارتباطات شبکه فعالیت می‌کند، در صفحه توییتر خود در واکنش به این خبر با استفاده از هشتگ‌هایی مانند «اینترنت طبقاتی»، «شفافیت» و «فیلترنت» نوشته است: «به‌عنوان مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان در حوزه فناوری اطلاعات اعلام می‌کنم از اینترنت طبقاتی استفاده نخواهیم کرد و در مقابل این سیستم کثیف که ناقض حقوق شهروندی است می‌ایستیم، اتحادیه فناوران هم باید دنبال منفعت جمعی مردم باشد نه ایجاد رانت!»

حامد ترکش اصفهانی، مدیرعامل شرکت آذرجم، که یک اکوسیستم کارآفرینی است هم زیست انسان در سال ۲۰۲۲ بدون اینترنت را غیر قابل تصور خوانده و با ایجاد تبعیض در جامعه مخالفت کرده است: «زیست انسان ساکن ۲۰۲۲ را بدون اینترنت و گردش آزاد اطلاعات متصور نیستم. من و کسب‌وکارم "انسان‌تر" از سایرین نیستیم. راه‌های پرهزینه و سخت فعلی برای بهره‌مندی از اطلاعات را به همراهی در ایجاد تبعیض میان ایرانیان ترجیح می‌دهم.»

علیرضا حسینی که بنیانگذار مارنو استودیو است هم اعلام کرده که خداحافظی با فضای کسب‌وکاری را به استفاده از اینترنت با محدودیت‌های کمتر ترجیح می‌دهد: «همین‌جا اعلام می‌کنم که ما هیچ‌وقت از این امتیاز تبعیض‌آمیز استفاده نمی‌کنیم و اگر روزی برسه که راهی برای اتصال به اینترنت برامون نمونه با فضای کسب‌وکار خداحافظی می‌کنیم.»

رضا تشت‌بلند، مدیرعامل دایتیک (نرم‌افزار مدیریت پروژه آنلاین) اینترنت طبقاتی را مغایر با حقوق شهروندی و انسانی دانسته و از عدم تمایل به استفاده از این نوع اینترنت خبر داده است: «من به‌عنوان مدیرعامل دایتیک و به رغم محدودیت‌های شدید و اختلالات زیاد در اینترنت، هرگز از اینترنت طبقاتی استفاده نخواهیم کرد و این طرح رو مغایر با حقوق شهروندی و انسانی ایرانیان می‌دانم و این طرح رو به شدت محکوم می‌کنم.»

حمید ذوالفقار مدیرعامل استارتاپ پِی زیتو هم در توییتی با اشاره به این که استفاده از اینترنت با محدودیت کمتر به معنای تایید اینترنت طبقاتی و محدودیت‌ها است اعلام کرده که از اتحادیه درخواست رفع محدودیت برای مجموعه‌اش نخواهد کرد: «به‌عنوان مدیر یک استارت‌آپ هرگز برای دریافت اینترنت بدون فیلتر اتحادیه درخواست نخواهم داد. استفاده از آن به معنای تایید اینترنت طبقاتی و محدودیت‌های ناعادلانه اینترنت در جامعه است. آزادی وقتی معنا پیدا می‌کند که برای همه باشد...»

وحید فرید، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت آرادپایا، یکی دیگر از فعالان حوزه فناوری است که استفاده از اینترنتی را که صرفا در اختیار فعالان این حوزه قرار بگیرد، «حق‌کشی» دانسته و نوشته است: «به‌عنوان مدیرعامل و موسس یک شرکت دانش‌بنیان در حوزه تولید نرم‌افزار، اینترنت طبقاتی رو ناقض حق شهروندی و حقوق مصرح در قانون اساسی می‌دونم و هرگز در این حق‌کشی مشارکت نخواهم کرد.»

محمد فتحی‌لو، هم‌بنیانگذار الو فود، با نه گفتن به اینترنت طبقاتی و اشاره به این که اینترنت برای همه مردم است، در توییتی درباره مخالفت خود با این طرح نوشت: «من به‌عنوان کوفاندر یک استارتاپ به هیچ عنوان از اینترنت طبقاتی استفاده نخواهم کرد شنیدم که اعضای اتحادیه فناوران رایانه می‌تونن بدون فیلتر به اینترنت متصل بشن، اینترنت برای گروه خاصی نیست برای تمام مردم است و باید در دسترس همه باشه.»

موج مخالفت فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور با طرح ارائه اینترنت خاص با محدودیت‌های کمتر به اعضای اتحادیه فناوران رایانه تهران به همین موارد ختم نمی‌شود. این موج از اواخر هفته گذشته به راه افتاده و هنوز هم ادامه پیدا کرده است. فعالان این حوزه بهتر از هر کسی می‌دانند که ارائه این اینترنت برای یک قشر خاص، که مواجهه شغلی با اینترنت دارند، سرآغازی است برای خارج کردن شبکه جهانی از دسترس عموم مردم. همین موضوع باعث شده اتحادی در مخالفت با این طرح بین این افراد شکل بگیرد تا شاید هم سایرین را به مقابله با ایده اینترنت طبقاتی جلب کند و هم اتحادیه و سایر تصمیم‌گیرندگان را نسبت به عواقب اجرای چنین طرحی آگاه کند.