چهار ماه تمام از اعمال محدودیت‌های جدید برای اینترنت و فیلتر شدن پلتفرم‌های پرکاربری مثل اینستاگرام، واتساپ و گوگل پلی گذشته است. در تمام این چهار ماه روزی نبوده است که صحبت از لزوم اعمال یا برداشته شدن محدودیت‌های ایجادشده از سوی یکی از مسئولان مطرح نشده باشد. عده‌ای موافق تداوم محدودیت‌ها هستند و عده‌ای مخالف آن؛ هرچند در نهایت، هر اتفاق جدیدی در خصوص محدودیت‌های اینترنت منوط به تصمیم شورای امنیت کشور است.
عده‌ای از نمایندگان مجلس اما معتقدند حالا دیگر زمان برداشته شدن محدودیت‌ها است. البته محدودیتی مشروط. در شماره امروز، اول بهمن‌ماه، روزنامه شرق دو نماینده مجلس بر لزوم رفع محدودیت‌های اعمال‌شده بر اینترنت تاکید کرده‌اند. جلال رشیدی‌کوچی معتقد است مردم در فضای مجازی باید آزادی عمل بیشتری داشته باشند و بتوانند بین پلتفرم‌های داخلی و خارجی دست به انتخاب بزنند.
علی‌اصغر عنابستانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، هم اعتقاد دارد فیلتر‌کردن اینستاگرام، واتساپ و تلگرام راه‌حل امروز دنیا نیست و راهکار ما برای برخورد با مسائل هم نمی‌تواند باشد. او البته اعتقاد دارد «این که فضای مجازی، که بخش عظیمی از زندگی حقیقی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بدون ضابطه مدیریت شود، حرف درستی نیست.»
عنابستانی هرچند باور دارد فیلترینگ نمی‌تواند اقدام مفید و موثری باشد اما به لزوم مدیریت فضای مجازی معتقد است. راهکاری هم که به زعم او می‌توانست در شرایط اخیر جامعه موثر باشد تصویب و اجرایی شدن طرح صیانت (یا همان طرح ضابطه‌مند‌کردن فضای مجازی) بود: «اگر به‌موقع قانون ضابطه‌مند‌کردن فضای مجازی را تصویب می‌کردیم و مدیریت درستی بر فضای مجازی حاکم می‌شد، در این مواقع دستگاه امنیتی مجبور نمی‌شد به ماجرایی فرهنگی و اجتماعی ورود امنیتی داشته باشد و کلا فضای مجازی را فیلتر کند».
از این رو، عنابستانی از تلاش مجلس برای به جریان انداختن دوباره طرح ضابطه‌مند کردن فضای مجازی خبر داده و گفت: «در مجلس دنبال طرحی هستیم که دوباره بتوانیم طرح ضابطه‌مند‌کردن فضای مجازی را به جریان بیندازیم. اگر این اتفاق بیفتد، دیگر هیچ قاضی‌ای در هیچ کجای کشور نمی‌تواند مثلا حکم بدهد و تلگرام را فیلتر کند؛ چراکه بر اساس یک ضابطه و چارچوب فعالیت می‌کند.»
او همچنین با بیان این که مخالف فیلترینگ است و تاکید دارد که «فیلترینگ راهکار درست و اساسی نیست و باید فضای مجازی را مدیریت کنیم» به این نکته اشاره کرد که چون فضای مجازی در کشور ضابطه‌مند نشده است، یک نهاد امنیتی برای آن تصمیم‌گیری می‌کند: «از آنجایی که این فضا ضابطه‌مند نیست، در شریط بحرانی فضای مجازی می‌ترکد و همه چیز را به هم می‌ریزد. به همین دلیل هم یک دستگاه امنیتی که دستگاهی اجتماعی، خدماتی و فرهنگی نیست، در این فضا ورود می‌کند و برخورد امنیتی با شرایط دارد.»
هرچند او اعتقاد دارد با وجود طرح صیانت دیگر امکان ندارد نهاد امنیتی بتواند محدودیتی بر فضای مجازی اعمال کند، اما مشخص نیست که در خصوص اعمال محدودیت برای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در شرایط ناآرام اجتماعی، رأی مجلس و طرح صیانت می‌توانست کارآمدتر باشد یا تصمیم نهادهای امنیتی.
جلال رشیدی‌کوچی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس، نیز نماینده دیگری است که اعتقاد دارد اکنون زمان برداشته شدن محدودیت‌های اینترنت فرارسیده است: «شورای عالی امنیت ملی در شرایط التهاب جامعه و ناآرامی‌ها تصمیم گرفت تا آرام‌شدن فضای جامعه دو پلتفرم و شبکه اجتماعی خارجی مسدود شوند؛ اما از نظر من اکنون زمان آن رسیده است که رفع مسدودیت شود؛ چراکه فضای جامعه آرام شده است».
او قائل به لزوم دادن آزادی عمل و اختیار به مردم در فضای مجازی است و در این خصوص گفته است: «باید به نحوی عمل کنیم که مردم با اختیار خودشان و احساس امنیتی که دارند، علاوه بر شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی، در شبکه‌های داخلی هم عضو شوند. در کنار آن نیز باید برای برخورد با کسانی که مرتکب تخلف یا جرمی در شبکه‌های اجتماعی خارجی می‌شوند، راهکار داشته باشیم. به عبارتی باید فضا را به سمت مدیریت پیش ببریم».
رشیدی‌کوچی فیلترینگ را راهکار نامناسب و بی‌نتیجه‌ای دانسته و اعتقاد دارد نه فقط پلتفرم‌هایی که اخیرا فیلتر شده‌اند، بلکه سایر پلتفرم‌ها هم باید رفع فیلتر شوند: «به اعتقاد من نه‌تنها باید واتساپ و اینستاگرام رفع فیلتر شوند بلکه باید یوتیوب، فیس‌بوک و... هم رفع فیلتر شوند. با این روش، افراد عادی می‌توانند زندگی عادی و فروشگاه‌های مجازی خود را داشته باشند. بااین‌حال، در کنار آن باید زمینه برخورد با کسانی را که در این فضا مرتکب جرم و تخلف می‌شوند نیز ایجاد کرد. با این روش‌هاست که می‌توان امید را به جامعه برگرداند».
البته این نماینده مردم مرودشت هم سامان دادن فضای مجازی را لازم و ضروری خوانده و امروز را بهترین زمان برای این سامان‌دهی به این فضا می‌داند: «اکنون که شرایط التهابات فروکش کرده، با وجودی که عده‌ای فکر می‌کنند بهترین فرصت برای بستن شبکه‌های اجتماعی خارجی است، بنده معتقدم بهترین فرصت برای سامان‌دادن درست و دقیق به این فضاست».
برخی از نمایندگان مجلس مخالفت جدی خود با اعمال محدودیت برای فضای مجازی را صراحتا اعلام کرده‌اند اما این رفع محدودیت را مساوی با آزادی فضای مجازی نمی‌دانند و آن را مشروط به مدیریت کردن این فضا به واسطه قانون‌گذاری می‌دانند. شرطی که بار دیگر طرح صیانت یا ضابطه‌مند کردن را به گزینه روی میز مجلس تبدیل کرده و منجر به تلاش برای پیگیری دوباره آن شده است. تلاشی که البته پیش از این آغاز شده و زمزمه‌هایی از به جریان افتادن دوباره طرح صیانت را مطرح کرده بود.
نظرات