رونمایی از ماهواره‌های «ناهید ۲» و «طلوع ۳» به مناسبت روز فناوری فضایی
در مراسم روز فناوری فضایی که صبح امروز در موزه ملی ارتباطات برگزار شد، رئیس سازمان فضایی کشور و جانشین وزیر دفاع نیز حضور داشتند و به ذکر فعالیت‌ها و دستاوردهای سازمان فضایی و وزارت دفاع در حوزه صنعت فضایی کشور پرداختند. علاوه بر این، در این مراسم از دو ماهواره بومی و تصاویر ارسال‌شده از ماهواره خیام نیز رونمایی شد.
یکی از این ماهواره‌ها ماهواره «ناهید ۲» بود که به سفارش سازمان فضایی ایران ساخته شده و پژوهشگاه فضایی ایران نیز کار ساخت آن را بر عهده داشته است. ماهواره «طلوع ۳» نیز یک ماهواره سنجشی است که سازمان فضایی ایران سفارش ساخت آن را داده و کار ساخت آن توسط شرکت صنایع مخابراتی ایران (صاایران) انجام شده است.
ماهواره «طلوع ۳» بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین ماهواره بومی است که تا امروز در کشور ساخته شده است. مراحل طراحی و ساخت این ماهواره از سال ۱۳۹۹ آغاز شده است. «طلوع ۳» ماهواره عملیاتی در حوزه تصویربرداری با دقت بالا محسوب می‌شود و اولین ماهواره بومی است که دقت تصویربرداری پنج متر دارد.
صنعت فضایی کشور بومی و بر خود متکی است
حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، در این مراسم اقدامات و برنامه‌های این سازمان را تشریح کرده و در ابتدای صحبت‌هایش، به ذکر وضعیت صنعت فضایی کشور پرداخته و اظهار کرد: «صنعت فضایی ایران یک صنعت بومی و بر خود متکی است و در طول سالهای گذشته اقداماتی از طراحی و ساخت ماهواره و ماهواره‌بر تا طراحی و ارائه خدمات فضایی انجام داده است. البته نیازمند تثبیت فناوری و افزایش قابلیت اطمینان در این حوزه هستیم.»
معاون وزیر ارتباطات همچنین اعلام کرد که به زودی در این عرصه قدم به حوزه‌های جدیدی خواهیم گذاشت: «به‌زودی در عرصه‌های جدید طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی، راداری، مخابراتی و پرتابگرهای سنگین‌تر برای رسیدن به حق طبیعی کشورمان در بهره‌برداری از منابع ارزشمند فضایی قدم خواهیم گذاشت؛ همچنین با قوت و قدرت برنامه زیست فضا را دنبال می‌کنیم.»
او همچنین به عرصه‌هایی اشاره کرد که در سالهای اخیر کاربردهای مبتنی بر داده‌های فضایی در آن‌ها توسعه پیدا کرده است و گفت: «در سالهای اخیر در زمینه توسعه کاربردهای مبتنی بر داده‌های فضایی در زمینه‌های مختلف مانند کشاورزی، منابع طبیعی و نقشه‌برداری پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم، اما ضروری است بیش از گذشته به توسعه اقتصاد فضا یا به عبارتی کسب درآمد، افزایش بازدهی و بهره‌وری در صنایع مختلف از ظرفیت داده‌های فضایی استفاده کنیم.»
سالاریه هم مانند زارع‌پور ورود بخش خصوصی به صنعت فضایی کشور را ضروری دانست و در همین رابطه اظهار کرد: «برای ایجاد و توسعه اپراتورهای مخابراتی و سنجشی به صورت خصوصی، باید مسیر را برای ورود بخش خصوصی هموار کنیم تا عرصه فضایی ایران عرصه‌ای برای تاخت و تاز شرکت‌های خصوصی به معنای واقعی باشد. در جای‌جای برنامه ۱۰ساله فضایی ایران تدوین و در شورای عالی فضایی مصوب شد در کنار اهمیت دادن به توسعه بومی و اقتدار ملی، به بحث توسعه کسب‌وکارها و بهره‌مندی شهروندان از خدمات فضایی تأکید شده است.»
به گفته رئیس سازمان فضایی کشور، برای ورود بخش خصوصی به این حوزه باید با اقداماتی هم در سطح قانونی و هم فنی انجام شود تا این مسیر هموار و تسهیل گردد. او در ادامه نیز اضافه کرد که در این مسیر گام‌های خوبی در سازمان فضایی برداشته شده است و این امید هست که با حمایت تمام ارکان دولتی و مجلس این مسیر با سرعت بیشتر و با بازدهی بالاتر طی شود.
اقدامات وزارت دفاع در حوزه صنعت فضایی کشور
سردار مهدی فرحی، جانشین وزیر دفاع، نیز در این مراسم توضیحاتی را درباره اقدامات وزارت دفاع در حوزه صنعت فضایی کشور ارائه کرد. او معتقد است «امروزه فناوری‌های فضایی ارتباط تنگاتنگ با زندگی روزمره مردم دارند و همچنین، عامل سنجش قدرت، اقتدار ملی و دفاع سرزمینی است.»
با توضیح اهمیت این موضوع، فرحی به اقدامات وزارت دفاع در این زمینه اشاره کرد و گفت این وزارتخانه در ۱۵ سال گذشته در چهار بخش سخت‌افزار، نرم‌افزار، مغزافزار و سازمان‌افزار اقداماتی داشته و سرمایه‌گذاری کرده است. او در ادامه افزود: «وزارت دفاع در جهت کسب دانش، تربیت متخصصین و همچنین توسعه و تجهیز زیرساخت‌های فضایی گام‌های بلندی برداشت. اکنون در وزارت دفاع گروه‌های فضایی مناسبی در سازمان هوافضا، صاایران و سازمان جغرافیایی داریم و ساختارهای مرتبط با فضا را توسعه داده‌ایم.»
به گفته جانشین وزیر دفاع، این وزارتخانه تا امروز زیرساخت‌های مناسب برای ماهواره، ماهواره‌بر، ایستگاه‌های ردیابی و ارزیابی و ایستگاه پرتاب و کنترل ماهواره را آماده کرده است. او پرتاب ماهواره امید را یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های کشور در حوزه صنعت فضایی دانست و گفت:
«با کسب این موفقیت در جمع ۱۰ کشور صاحب فناوری پرتابگر در دنیا قرار گرفتیم که این مسئله از جنس افتخار و اقتدار ملی بود و اکنون در حال توسعه است. نتیجه این پرتاب این شد که دانشگاه‌های زیادی وارد عرصه فناوری برای ارتقای ماهواره‌ها و فناوری‌های مرتبط با فضا شدند و ده‌ها شرکت خصوصی، دانش‌بنیان و دانشگاه‌های برتر به طراحی حوزه‌های فضایی پیوستند.»
سردار فرحی همچنین اعلام کرد که پس از ماهواره «امید» کشور توانست چهار ماهواره دیگر را هم در مدار قرار دهد و به چرخه کامل فضایی برسد. او در ادامه به نیاز کشور برای طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره‌های سنگین‌تر اشاره کرد و توضیح داد: «برای دستیابی به ماهواره‌های سنگین‌تر (۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلو) باید تلاش‌های خود را گسترش دهیم و به همین واسطه به لیگ جدید ماهواره‌برها برسیم. ماهواره‌برهای سیمرغ، سیمرغ بهینه، ذوالجناح و در آینده «سروش» و «سریر» در برنامه توسعه ماهواره‌برهای وزارت دفاع هستند. ماهواره‌بر سیمرغ تا کنون چندین پرتاب تحقیقاتی داشته و در حال طی‌کردن سیر بلوغ و تثبیت فناوری‌های خود است. تصمیم داریم در ره‌نگاشت ۱۰ساله برنامه فضایی که تدوین شده، بیش از ۲۰۰ پرتاب را با ۱۰ مدل ماهواره‌بر انجام بدهیم.»
او درباره برنامه ۱۰سالهای که در قالب برنامه افق ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰ طراحی شده است نیز توضیح داده و درباره تصویب آن در شورای عالی فضایی کشور این طور توضیح داد: «در جلسات شورای عالی فضایی تصمیمات راهبردی اتخاذ و برنامه ۱۰ساله فضایی کشور با محوریت سازمان فضایی ایران وزارت ارتباطات تدوین تصویب شد و تأمین منابع مالی آن برای سال آینده و برنامه پنج‌ساله هفتم نیز در دستور کار است که نشان می‌دهد توجه جدی به تصویب این برنامه دارند، چرا که بدون تزریق منابع، ممکن است این برنامه محقق نشود.»
او همچنین به یکی از اهداف و برنامه‌های مهم وزارت دفاع نیز اشاره کرده و گفت: «به زودی طراحی منظومه‌های ماهواره‌ای را در داخل کشور شکل می‌دهیم.» او همچنین به شانزدهمین ماهواره بومی که در مراسم امروز رونمایی شد، اشاره کرده و این دستاورد جدید را این طور معرفی کرد: «امروز با ساخت و رونمایی شانزدهمین ماهواره، توانستیم وجه تمایز خوبی بین این ماهواره و سایر ماهواره‌های قبلی را با افزایش کیفیت، مدت‌زمان تصویربرداری بیشتر و ناحیه پوشش بزرگ‌تر ایجاد کنیم. این اولین گام در راستای پیاده‌سازی برنامه ۱۰ساله فضایی است.»