پروژه اتصال پیام‌رسان‌ها هنوز تکمیل نیست
در آخرین روز نمایشگاه فناوری‌های محتوای فضای مجازی نشستی با حضور نمایندگان سه پیام‌رسان داخلی برگزار شد. مدیران پیام‌رسان‌های سروش‌پلاس، بله و ایتا با ارائه‌ی آمارهایی از حضور کاربران از خدمات جدید این پیام‌رسان‌ها گفتند و به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دادند.
ماجرای تعدد پیام‌رسان‌ها برای بسیاری از کاربران مشکلاتی را به وجود آورده است. آن‌ها نمی‌دانند در کدام پیام‌رسان با چه کسی می‌توانند ارتباط برقرار کنند. اما وزارت ارتباطات که پس از فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ به دنبال تحقق کوچ بزرگ به پیام‌رسان‌های داخلی است، از مدتی پیش طرحی را برای اتصال پیام‌رسان‌های داخلی به یکدیگر کلید زد و اعلام کرد که تا دهه فجر آن‌ها به هم متصل خواهند شد.
اما آن چیزی که در این مدت اتفاق افتاد، پروتکلی بود که امکان ارتباط پیام‌رسان‌ها را تأیید کرد و هنوز تا مرحله عمومی شدن فاصله دارد.
امین تجملیان قائم‌مقام پیام‌رسان بله در این باره می‌گوید واژه اتصال ابهام دارد و ماجرا یکپارچگی یا اتصال نیست بلکه صرفاً یک پروتکل واحد ارتباطی مثل پروتکل SMTP در ارسال ایمیل است. او نام تبادل پیام بین پلتفرم‌ها را ترجیح می‌دهد و می‌گوید این طرح برای این ایجاد می‌شود که لازم نباشد مردم در همه پیام‌رسان‌ها اکانت داشته باشند و امکان تبادل پیام بین پیام‌رسان‌ها هم با خواست خود فرد و فعال‌سازی امکان‌پذیر خواهد بود: «ممکن است من نخواهم که کسی از از یک پیام‌رسان خاص به من پیام بدهد پس آن امکان را فعال نمی‌کنم. اما اگر این کار را کردم می‌توانم به صورت شخصی پیام یا فایلی را برای دوستی که در در پیام‌رسان مورد استفاده من نیست ارسال و دریافت کنم.»
به گفته او فعلا این پروتکل واحد تست شده و مشخص شده که این ارتباط امکان‌پذیر است اما برای استفاده عموم مردم هنوز کارهایی لازم است: «باید مسائل مرتبط با تجربه کاربری‌اش حل شود. همچنین برای اینکه بحث‌های مرتبط با مسائل تبادل ارتباط اتفاق بیفتد، پروتکل ارتباطی پیام باید رمزنگاری داشته باشد که کسی نتواند واردش شود و بحث‌های مرتبط با امنیت و حریم خصوصی کاربرها باید در آن لحاظ شود و ابهاماتش برطرف شود. فعلا در مرحله تست می‌دانیم که از نظر پروتکلی این کار امکان‌پذیر است.» او اعلام کرد که محصول نهایی احتمالا تا آخر سال آماده شود.
مدیرعامل ایتا: ۱۲ میلیون کاربر روزانه داریم ولی رسانه‌های معارض باور نمی‌کنند
پس از ایجاد محدودیت برای پیام‌رسان‌های خارجی، یکی از حوزه‌هایی که آسیب بسیاری دیدند کسب‌وکارهای حاضر در آن پلتفرم‌ها بودند. دولت با ارائه‌ی برنامه‌هایی تلاش کرد آن‌ها را به سمت پیام‌رسان‌های داخلی سوق دهد و در خبرها از کوچ بزرگ به سمت پیام‌رسان‌های داخلی گفته شد.
با گذشت چند ماه از فیلترینگ، مدیرعامل پیام‌رسان ایتا در پاسخ به سوال زومیت درباره تعداد کسب‌وکارهای فعال در این پیام‌رسان می‌گوید آمار دقیقی وجود ندارد اما آن‌ها که به عنوان فروشگاه به این پیام‌رسان آمدند در ماه گذشته ۳۲ هزار تا بودند و اکنون به ۴۲ هزار تا رسیده‌اند. از میان آن‌ها ۲۲ هزار کسب‌وکار احراز هویت شده‌اند.
مدیرعامل ایتا همچنین ۱۲ میلیون کاربر روزانه در این پلتفرم را نشان‌دهنده شکل‌گیری زیست اجتماعی در این پلتفرم دانسته و اضافه می‌کند بیش از یک میلیارد پیام فقط در کانال‌های عمومی این پیام‌رسان خوانده می‌شود: «این نشان‌دهنده زیست مردم است ولی چون رسانه‌های معارض داریم که باور نمی‌کنند، نتیجه را باید به افکارسنجی و نظرسنجی بسپاریم. چیزی که ما الان داریم و آمارهای رسمی نشان می‌دهد تقریبا ۵۰ درصد مردم در پیام‌رسان‌های داخلی به صورت یونیک حضور دارند. روزانه حداقل ۱۰۰ هزار کاربر جدید داریم. اما اینکه چقدر از آن‌ها ماندگار می‌شوند برای خودمان مهم‌تر از شما است.»
قائم مقام پیام‌رسان بله: اجبار به نصب پیام‌رسان‌های داخلی به ما هم لطمه زده
به گفته قائم مقام پیام‌رسان بله بیش از ۱۵ هزار کانال که خود را به عنوان فروشگاه معرفی کرده‌اند در این پیام‌رسان فعالیت می‌کنند. امین تجملیان همچنین می‌گوید یک هزار و ۶۰۰ فروشگاه در بخش فروشگاهی بله حضور دارند: «بخش فروشگاهی را عملا برای حمایت و دیده شدن کسب‌وکارهایی که آسیب دیده‌اند اختصاص دادیم.»
او معتقد است بازخوردهای خوبی از این بخش گرفته شده که ابزارهای مالی بله و اعتمادی که مردم به بانک ملی دارند در آن تاثیرگذار بوده: «برای حل مشکلاتی از جنس کلاهبرداری هم امکانی به اسم درخواست پول برای کانال‌های فروشگاهی فعال کردیم که پرداخت پول برای دو طرف با سند معلوم باشد. این امکان باعث می‌شود فروشگاه‌ها بیایند و ادامه بدهند.» تجملیان می‌گوید امیدواریم تمایزهای بله با پلتفرم‌های داخلی و خارجی و راحتی این پلتفرم باعث شود مردم انتخاب کنند که اگر برایشان جذاب بود از آن استفاده کنند.
محدودیت‌های ماه‌های اخیر و فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ با تلاش وزارت ارتباطات برای مسدود کردن مداوم دسترسی به انواع vpnها همراه شد و در کنار این‌ها اجبار برخی از سازمان‌ها و نهادها برای نصب پیام‌رسان‌های داخلی هم وجود داشت. بسیاری در این مدت پیام‌رسان‌های داخلی را نصب کردند و از آن استفاده می‌کنند اما همچنان این مهاجرت برای خیلی از مردم یک کوچ اجباری است.
قائم مقام پیام‌رسان بله می‌گوید این نقد وجود دارد اما در حیطه اختیار پیام‌رسان‌ها نیست و این اجبار به این پیام‌رسان هم لطمه زده است: «اصل اساسی ما احترام است که به خاطر یک خدمت عالی مردم مشتری ما شوند. بعضی وقت‌ها به دلایلی که اکثرا امنیتی هم هستند اجباری اتفاق می‌افتد. کلا موضوع اجبار با احترام در تعارض است. با اینکه ممکن است آن پلتفرم، پلتفرم جذابی باشد و تمایز هم داشته باشد و خدمت را هم راحت‌تر کند ولی همین اجبار باعث می‌شود همه چیز به حاشیه برود و از این بعد به ما لطمه زده است و بارها هم این موضوع را گفتیم که به عنوان کسب و کار ما هم از اینکه این اتفاق و این اجبار اتفاق می‌افتد ناراضی هستیم. چون در درازمدت بالاخره رفع محدودیت اتفاق می‌افتد ولی کسی که به دلیل اجبار این پلتفرم را انتخاب کرده احتمالا با برداشته شدن اجبار خیلی دیگر در آن فعال نیست.»
تجملیان اشاره می‌کند که بله از هفت سال قبل و زمانی که هنوز حتی وایبر فیلتر نبود کار خود را شروع کرده چون در بدنه بانک ملی برای تحول دیجیتال نیاز به حضور در یک شبکه اجتماعی احساس شده بود: «چون بله ابزار ارتباطی هم هست در این محدودیت‌ها سراغ این پلتفرم هم آمدند و ممکن است این نقدها هم به بله وارد باشد. ما تلاشمان این است که در همین مدت زمانی که این اتفاق می‌افتد با افزایش کیفیت خدماتمان تا جایی که در دست ما هست بتوانیم این را خنثی کنیم.»
او از ایجاد تماس تصویری و برقراری ارتباط با خارج از کشور به عنوان خدمات جدیدتر مثال می‌زند و می‌گوید با وجودی که این اجبار وجود داشته اما نمره بله در کافه‌بازار بالاتر رفته است. او خبر داده که در اسفند ماه قرار است این پیام‌رسان امکان تماس تصویری گروهی را هم اضافه کند که مدارس برای برگزاری کلاس‌های مجازی و همچنین کسب‌وکارهای دیگر بتوانند از آن استفاده کنند.