گزارش سال ۱۴۰۱ شاپرک؛ افت ارزش حقیقی تراکنش‌های انجام‌شده در شبکه پرداخت

گزارش اقتصادی شبکه الکترونیک پرداخت کارت مربوط به سال ۱۴۰۱ عملکرد شبکه پرداخت، میزان و ارزش‌ تراکنش‌های صورت‌گرفته در یک سال گذشته را شامل می‌شود. بر اساس داده‌های این گزارش، در سال ۱۴۰۱، ۴۴ میلیارد و ۶۵۶ میلیون تراکنش به ارزش ۹ هزار و ۲۶۵ میلیارد تومان انجام شده است.

با در نظر گرفتن میزان تورم، هرچند ارزش تراکنش‌‌ها در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۵ درصد بیشتر شده اما تعداد تراکنش‌ها حدود ۱۱ درصد کاهش یافته است. بدون در نظر گرفتن میزان تورم اما تعداد و ارزش تراکنش‌های سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰، به‌ترتیب ۱۵ درصد و ۳۰ درصد بیشتر شده است.

در این گزارش ذکر شده است که «افزایش تعداد و مبلغ تراکنش‌ها در شبکه شاپرک به‌صورت سالانه امری متداول می‌باشد و پیش‌بینی می‌شود تا زمان اشباع شبکه و فراگیری استفاده از پرداخت الکترونیکی در میان تمامی افراد جامعه ادامه داشته باشد.»

همچنین ارزش حقیقی تراکنش‌های انجام‌شده در شاپرک در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ نیز حدود ۱۱ درصد کاهش یافته اما ارزش اسمی آن‌ها ۳۰ درصد رشد کرده است.

گزارش شاپرک از بخش توزیع ابزار پذیرش نیز نشان می‌دهد که از میان سه ابزار پذیرش که عبارتند از اینترنتی، موبایلی و کارت‌خوان فروشگاهی که شاپرک از آن‌ها پشتیبانی می‌کند، کارت‌خوان فروشگاهی بیش از همه مورد استفاده قرار گرفته و بیش از ۹۱ درصد از تراکنش‌ها به وسیله حدود ۹ میلیون ۸۰۰ هزار کارت‌خوان فروشگاهی انجام شده است.

ابزار پذیرش اینترنتی از این نظر در رتبه دوم ایستاده است؛ ۷.۳ درصد از پذیرش تراکنش‌ها در سالی که گذشت با این ابزار انجام شده است. سهم بازار ابزار پذیرش موبایلی اما در سال ۱۴۰۱ نسبت به یک سال قبل از آن، کاهش پیدا کرده است. در حالی که در سال ۱۴۰۰ نزدیک به چهار درصد از تراکنش‌ها با اپلیکیشن‌های موبایلی انجام شده بود، سهم بازار این ابزار در سال ۱۴۰۱، به ۱.۱ درصد کاهش یافت.

متوسط مبلغی که توسط این سه ابزار تراکنش شده است نیز در سال ۱۴۰۱ نسبت به یک سال قبل از آن در هر سه مورد افزایش پیدا کرده است. در این میان البته متوسط میزان ابلاغ تراکنش‌شده با ابزارهای پذیرش اینترنتی رشد بیشتری داشته است. نرخ رشد ابزار پذیرش اینترنتی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰، نزدیک به ۶۰ درصد بوده و این در حالی است که در خصوص ابزارهای پذیرش موبایلی رشد نزدیک به ۳۱ درصدی داشته‌ایم. متوسط مبلغ تراکنش‌های انجام‌شده توسط کارت‌خوان‌ها در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۹ درصد رشد کرده است.

خرید کالا و خدمات، پرداخت قبض و خرید شارژ و مانده‌گیری سه خدمتی است که شاپرک ارائه می‌کند. در میان این سرویس‌ها خرید کالا و خدمات در سال ۱۴۰۱ به تعداد بیشتری انجام شده است. بیش از ۸۹ درصد از خدماتی که شاپرک در سال گذشته ارائه کرده به این حوزه مربوط بوده که میزان آن نسبت به سال ۱۴۰۰، ۱.۲ درصد رشد کرده است.

از کل تراکنش‌های انجام‌شده از طریق شاپرک حدود ۶.۴ درصد به خدمات پرداخت قبض و خرید شارژ مربوط بوده و ۴.۳ درصد از کل این تراکنش‌ها هم از سرویس مانده‌گیری بوده است. در هر دو خدمت مذکور در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش در تعداد تراکنش‌ها رخ داده است.

از مجموع تراکنش‌های صورت‌گرفته در شبکه پرداخت کشور که بیش از ۴۸ میلیارد و ۲۴۶ میلیون مورد بوده است، بیش از ۹۲ درصد با موفقیت صورت گرفته و ۷.۴ درصد از آن‌ها هم ناموفق بوده و با خطا مواجه شده است. در میان انواع خطاهایی که باعث ناموفق شدن تراکنش می‌شود، ۶.۴ درصد خطای کاربری، ۰.۸۷ درصد خطای صادرکنندگی و ۰.۱۰ درصد خطای پذیرندگی بوده است.

شرکت‌های PSP مختلفی در شبکه پرداخت کشور فعال هستند که آمارهای شاپرک نشان می‌دهد در میان این شرکت‌ها به‌پرداخت ملت با ۱۹.۸ درصد بیشترین سهم بازار را داشته است. پرداخت الکترونیک سامان (۱۷ درصد)، پرداخت الکترونیک سداد (۱۱.۹ درصد)، تجارت الکترونیک پارسیان (۱۱.۴ درصد) و کارت اعتباری ایران کیش (۱۰.۶ درصد) در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار دارند.

سهم بازار هر شرکتPSP از تعداد ابزار کارتخوان فروشگاهی فعال سیستمی آمار دیگری است که در گزارش سالانه شاپرک به آن اشاره شده است. طبق داده‌های این گزارش در سال ۱۴۰۱، نزدیک به ۱۹ درصد از فروشگاه‌ها از کارتخوان پرداخت الکترونیک پاسارگاد استفاده کرده‌اند. پرداخت الکترونیک سامان بیش از ۱۳ درصد و تجارت الکترونیک پارسیان بیش از ۱۲ درصد سهم بازار داشته‌اند. کارت اعتباری ایران کیش هم در میان شرکت‌های PSP سهم بازار ۱۱.۹ درصدی داشته است.

سهم بازار هر یک از بانک‌های پذیرنده بر حسب تعداد تراکنش‌های شبکه پرداخت نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ تعداد بانک‌های پذیرنده ۳۲ بانک و موسسه مالی و اعتباری مجاز در لیست بانک‌های پذیرنده تراکنش‌های پرداخت الکترونیک کارتی بوده است. بانک ملت با ۱۸ درصد، بانک سپه با ۱۴.۷ درصد و بانک ملی ۱۴ درصد سهم داشته‌اند. سهم سایر بانک‌ها هم ۱۹.۴ درصد بوده است.

نسبت کارمزد پرداختی به ازای هر ۱۰ هزار تومان تراکنش خرید در سال جدید در بانک‌های مختلف بخش دیگری از گزارش شاپرک است. در میان بانک‌ها کارمزد پرداختی در مؤسسه اعتباری توسعه ۱۶۰ ریال، بانک سپه ۱۲۷ ریال، بانک پارسیان ۱۱۸ ریال، مؤسسه اعتباری نور ۱۱۴ ریال و بانک قرض‌الحسنه مهر ایران ۱۱۲ ریال است.

متن کامل گزارش اقتصادی شاپرک را در این‌جا ببینید.