فعالان حوزه استارتاپ: سیاست‌های حاکمیت در خصوص اینترنت تغییر خواهد کرد

در رویداد ارائه گزارش سالانه پادرو، یک پنل با موضوع «سرمایه‌گذاری در آینده دیجیتال ایران» با حضور نیما نامداری، مدیرعامل کارنامه و فعال حوزه استارتاپی کشور و کیوان جامه‌بزرگ، عضو هیئت مدیره فناپ و از اعضای سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، برگزار شد.

جامه‌بزرگ و نامداری در این پنل به تشریح شرایط فعلی اکوسیستم استارتاپی کشور پرداخته و چالش سرمایه‌گذاری در حوزه دیجیتال را تحلیل کردند. آن‌ها همچنین تغییر در وضعیت کلی اینترنت در کشور را پیش‌بینی می‌کنند و اعتقاد دارند در جامعه شبکه‌ای‌شده ما امکان گذار از محدودیت‌های اینترنت وجود دارد.

نیما نامداری، مدیرعامل پلتفرم کارنامه، در ابتدای این پنل با اشاره به ریسک بالایی که برای سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصاد دیجیتال نسبت به بازارهای فیزیکی و سنتی وجود دارد، گفت: «حوزه‌هایی مثل حوزه املاک و حتی حوزه‌هایی مثل کسب‌وکارهای سوپرمارکتی در سال‌های اخیر سودآوری زیادی داشته است. در شرایط حاضر من نمی‌توانم به کسی توصیه کنم که وارد حوزه سرمایه‌گذاری در عرصه دیجیتال شود.»

نامداری اعتقاد دارد در حال حاضر به جای این که سرمایه‌گذاری جدیدی انجام شود، منطقی‌تر است که سرمایه‌ها و کسب‌وکارهای فعلی حفظ شوند: «به باور من در بهترین حالت اگر بتوانیم همین تیم‌های فعلی را با چنگ و دندان حفظ کنیم هم خیلی هنر کردیم. در حوزه اقتصاد دیجیتال، ما در مورد سرمایه‌ای صحبت می‌کنیم که باید در برابر رگولاتورهای بی‌احساس و نادان از آن‌ها محافظت کنیم.»

او با بیان این که در حال حاضر اتصال به اینترنت و انجام ساده‌ترین کارها، مثل کد زدن، برای افراد و اعضای حاضر در استارتاپ‌ها تبدیل به یک عملیات پارتیزانی شده و به‌سختی انجام می‌شود، اشاره کرد که جذب سرمایه جدید برای کسب‌وکارهای این حوزه یک امر فانتزی است.

مدیرعامل کارنامه مشکلات فعلی در اکوسیستم استارتاپی کشور را بنیادی دانسته و اعتقاد دارد عناصر تداوم حیات این اکوسیستم در حال نابودی است. او در این خصوص گفت: «مشکل ما این است که دانشجوهای نخبه‌مان هیچ دلیلی ندارند که در ایران بمانند. شاید در حال حاضر تیم‌های بزرگ یا اپراتورها در اکوسیستم سرمایه‌های بزرگی هم تزریق کرده باشند اما هیچ‌یک از این سرمایه‌گذاری‌ها، خروجی خاصی نداشته است.»

این فعال حوزه استارتاپی در نهایت نتیجه‌گیری می‌کند که در چنین شرایطی هر سرمایه‌گذاری، هر اندازه که باهوش باشد هم در این اکوسیستم با مشکل مواجه خواهد شد.

نیما نامداری یکی از مشکلات اصلی در اکوسیستم استارتاپی کشور را نگاهی دانست که حاکمیت به حوزه اقتصاد دیجیتال دارد: «نگاه حاکمیت به این حوزه انتخابی (selective) است اما چنین تصوری که بخشی از اقتصاد دیجیتال را بپذیریم و بخشی را کنار بگذاریم تصور غلطی است. این فضا یکپارچه است و نمی‌توان در چنین فضایی انتخابی عمل کرد، یک کسب‌وکار حوزه اقتصاد دیجیتال را پذیرفت و کسب‌وکار دیگری را کنار گذاشت. نسلی که به استفاده از اینترنت عادت کرده همه چیز را می‌خواهد نگاه انتخابی ندارد.»

نامداری اعتقاد دارد همان‌طور که در خصوص ورود ویدیو و ماهواره به کشور حاکمیت و سیاست‌گذاران ناچار به پذیرش فناوری شدند، در خصوص اینترنت هم دیر یا زود این اتفاق رخ خواهد داد. او در زمینه تصریح کرد: «نهایت ظرفیت محدودسازی سیاستمدار با نهایت مقاومت مردم روبه‌رو می‌شود و حاکمیت با موج تحول دیجیتال مواجه خواهد شد. در نهایت موج اقتصاد دیجیتال حاکمیت را با خود خواهد برد و مجبور می‌شود به حرف مردم گوش دهد و سیاست‌های خود درباره اینترنت را تغییر دهد.»

او در پایان اظهار کرد: «به اعتقاد من وضعیت فعلی پایدار نیست و تغییر خواهد کرد. اینترنت به زندگی تک‌تک این ۸۵ میلیون ایرانی مربوط است و سیاست‌های حاکمیت در خصوص اینترنت تا دو، سه سال آینده تغییر خواهد کرد.»

کیوان جامه‌بزرگ، عضو هیئت مدیره فناپ و از اعضای سازمان نصر تهران، نیز در این پنل به تشریح وضعیت اقتصاد دیجیتال و اکوسیستم استارتاپی کشور پس از فیلترینگ و محدودیت‌های گسترده‌تر اینترنت پرداخت و گفت: «با اتفاقاتی که به واسطه محدودیت‌ها رخ داد استراتژی اکوسیستم به تاب‌آوری همان سرمایه‌ها و استارتاپ‌هایی که داشتیم تغییر کرد و ۸۰ درصد تمرکز ما بر حفظ سرمایه‌گذاری‌های موجود معطوف شد.»

او هم مانند نامداری به مسئله مهاجرت به‌عنوان یکی از مشکلات جدی در شرایط فعلی اشاره کرده و گفت: « شرایط اصلاً مناسب نیست. در سال گذشته ۷۵ درصد از نیروهای فناپ که از تیم ما خارج شدند، مهاجرت کردند. آن‌ها نه به تیم‌های رقیب بلکه از ایران رفتند.»

البته این عضو هیئت مدیره فناپ اعتقاد دارد که در شرایط فعلی نگاه به کسب‌وکارها و اکوسیستم استارتاپی واقع‌بینانه‌تر از پیش شده است: «به اعتقاد من با اتفاقاتی که رخ داد نگاهمان به اکوسیستم استارتاپی کشور در حال واقعی‌تر شدن است. قبلاً این نگاه وجود داشت که اکوسیستم استارتاپی ایران می‌تواند اقتصاد کشور را نجات دهد و شرایط را متحول کند اما حالا نگاه به این اکوسیستم دارد واقع‌بینانه می‌شود.»

جامه‌بزرگ با بیان این که نباید توقع عجیبی از استارتاپ‌ها داشته باشیم، گفت: «کل سرمایه‌ای که وارد استارتاپ‌های ایرانی شده به اندازه چهار برج در تهران نیست اما رشد بسیار بالایی دارند. این استارتاپ‌ها در شرایط فعلی به همین اندازه می‌توانند رشد کنند و نمی‌توان بیشتر از این انتظار داشت. در واقع، در فضایی که به استارتاپ‌ها به جای فرصت، به‌عنوان تهدید نگاه می‌شود و به جای دیدگاه توسعه‌ای به آن‌ها نگاه امنیتی وجود دارد نمی‌توانیم انتظار بیشتری از این اکوسیستم داشته باشیم.»

کیوان جامه‌بزرگ نسبت به آینده حوزه اقتصاد دیجیتال ابراز امیدواری کرده و فت: «دنیا به سمت اقتصاد دیجیتال پیش رفته و کشور ما هم با تقاضایی که در جامعه آن وجود دارد، مشکلات را حل خواهد کرد. اقتصاد دیجیتال را نمی‌توان متوقف کرد. جامعه ایران یک جامعه توده‌ای نیست، بلکه جامعه شبکه‌ای است به همین دلیل می‌تواند از محدودیت‌های اینترنتی عبور کند.»