گزارش سالانه یکتانت: در ایران از هر سه نفر، دو نفر از VPN استفاده می‌کنند

بیش از نیمی از تبلیغات در جهان به روش دیجیتالی انجام می‌شود. بر اساس برآوردها ۶۵ درصد کل تبلیغات در جهان دیجیتالی و ۳۵ درصد غیردیجیتال است. در سال ۲۰۲۲ کل بازار تبلیغات دیجیتال ۵۸۰ میلیارد دلار بود که خاورمیانه و شمال آفریقا از کل این بازار فقط ۵.۸ میلیارد دلار سهم داشتند.

۲۳۷.۷ میلیارد دلار سهم آمریکای شمالی، ۱۲۵.۷ سهم آسیا، ۹۹.۶ سهم اروپا، ۹۶.۵ سهم استرالیا، ۱۴.۷ سهم آمریکای شمالی از بازار تبلیغات دیجیتال است. مقایسه اندازه بازار تبلیغات دیجیتال به تولید ناخالص داخلی نقاط مختلف نشان می‌دهد که استرالیا پیشگام بزرگی اندازه بازار تبلیغات دیجیتال نسبت به GDP است. پیش‌بینی می‌شود هزینه تبلیغات اینترنتی تا سال ۲۰۲۶ به ۸۳۵ میلیارد دلار برسد.

یکتانت در گزارشی با نام «بازاریابی دیجیتال ایران ۱۴۰۱» آمارهایی از میزان تبلیغات دیجیتالی در کانال‌های مختلف ارائه داده که بر اساس آن میزان تبلیغات وب‌سایت‌های ایرانی در مهرماه به کمترین میزان در سال گذشته رسید.

میانگین استفاده روزانه از اینترنت در ایران ۱۶۹ دقیقه است. بر اساس نظرسنجی شرکت پژوهش بازار امروز (EMRC) مهم‌ترین دلایل استفاده کاربران ایرانی از اینترنت، ارتباط با خانواده و دوستان، کسب اطلاعات و خرید اینترنتی است. ۸۹ درصد مردم کشور از طریق تلفن همراه وارد وب فارسی می‌شوند، این آمار در سال ۱۳۹۸، ۷۴ درصد بود.

۸۰ درصد مردم در گروه‌های سنی مختلف برای ورود به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها از VPN استفاده می‌کنند. گردش مالی سالانه خرید و فروش VPN در سال گذشته ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

استفاده از VPN در همه گروه‌های سنی و تحصیلی متداول بوده و کاربران میانسال تقریباً به اندازه کاربران جوان از VPN استفاده می‌کنند. استفاده از VPN در ۱۵ تا ۱۷ ساله‌ها ۹۷ درصد و بیش از دیگر گروه‌های سنی است اما در بقیه گروه‌های سنی هم استفاده از VPN کمتر از ۷۳ درصد نیست.

۶۳ درصد کاربران ایرانی با تحصیلات ابتدایی از VPN استفاده می‌کنند یعنی از هر سه کاربر، دو نفر که نشان می‌دهد این ابزار دیگر مخصوص قشر تحصیل‌کرده نیست. میزان استفاده از VPN در میان کاربران با تحصیلات بالاتر بیشتر است.

در سال گذشته پست‌های کانال‌های ایرانی در تلگرام در مجموع بیش از ۵۹۰ میلیارد بار بازدید داشتند.

۶۶ درصد مردم به تبلیغات دیجیتال اعتماد دارند، بیشترین میزان اعتماد به تبلیغات با ۲۰ درصد در وب‌سایت‌ها است، پس از آن تبلیغات در گوگل ۱۹ درصد، شبکه‌های اجتماعی ۱۵ درصد و اپلیکیشن‌ها و پیامک هم هر کدام ۶ درصد است.

در سال ۱۴۰۱، بیش از ۸۰۰ میلیارد بار در وب‌سایت‌های ایرانی تبلیغ به نمایش درآمده و ۳۶ درصد بازدید کاربران از تبلیغات از طریق وب‌سایت‌های سیاسی و اجتماعی و آهنگ و موسیقی بوده است.

هر کاربر ایرانی اینترنت به طور متوسط روزانه ۳۵ تبلیغ در وب‌سایت‌های ایرانی می‌بیند. به‌طور میانگین ماهانه بیش از ۷۰ میلیارد بار در وب‌سایت‌های ایرانی تبلیغ نمایش داده شده است. در مهرماه میزان تبلیغات نمایش داده‌شده به کمترین حد خود در سال گذشته یعنی ۵۶.۲ میلیارد بار رسید و بهمن ماه با ۹۲.۸ میلیارد بیشترین میزان نمایش تبلیغات در سال ۱۴۰۱ را داشت.

مراجعه به وب‌سایت‌ها از طریق موبایل در ساعت ۲ بعد از ظهر و ۱۱ شب به اوج می‌رسید اما مراجعه از طریق دسکتاپ در ۱۲ ظهر بیشتر بود و سپس با شیب کمی تا انتهای شب کاهش پیدا می‌کرد.

بیشترین میزان تبلیغات در سال گذشته در مورد زیبایی و مالی و سرمایه‌گذاری بود، به طوری که از هر سه تبلیغ نمایش‌داده‌شده، یک تبلیغ به یکی از این دو موضوع اختصاص داشت. میزان تبلیغات زیبایی ۲۱.۱ درصد و تبلیغات مالی و سرمایه‌گذاری ۱۷.۴ درصد برآورد شده است.

از نظر تعداد، تبلیغ‌کنندگان حوزه آموزش بیشتر از حوزه‌های دیگر بودند. نسبت تعداد تبلیغ‌کنندگان در حوزه‌های مختلف به کل تبلیغ‌کنندگان نشان می‌دهد آموزش، خرده‌فروشی آنلاین، خدمات، تکنولوژی و کالای الکترونیک و مد و پوشاک رتبه‌های اول را دارند. در حالی که بیشترین بودجه‌ها به تبلیغات موضوعات زیبایی، مالی و سرمایه‌گذاری و سفر و گردشگری اختصاص داشت. ۴۰ درصد کل بودجه تبلیغات وب در این سه حوزه بود.

بیش از ۷۰ درصد مردم بر اساس آمار ایسپا به‌طور مداوم از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. آمارهای Zelkaa هم نشان می‌دهند که هر کاربر ایرانی در اینستاگرام به‌طور متوسط بیش از ۲۷۵ صفحه عمومی را دنبال می‌کند و در سال گذشته به طور میانگین هر کاربر بیش از ۷ هزار پست را در این شبکه اجتماعی لایک کرده‌ است.

در سال ۱۴۰۱ تعداد کل پست‌های منتشرشده در کانال‌های عمومی تلگرام فارسی بیش از ۶۶۰ میلیون بوده و تعداد فروشگاه‌های شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی بیش از ۷۸۰ هزار تا گزارش شده است.

در چهار سال اخیر تعداد کاربران ایرانی اینستاگرام روند رو به رشدی داشته و از ۲۸.۵ میلیون در سال ۱۳۹۸ به ۴۱ میلیون در سال ۱۴۰۱ رسیده است. تعداد صفحات عمومی در اینستاگرام فارسی بیش از ۶.۳ میلیون بود که ۴۴۰ میلیون پست منتشر کردند و ۲۹۱ میلیارد بار لایک شدند.

این گزارش همچنین بر اساس آمارهای Zelkaa می‌گوید تقریبا همه کسب‌وکارهای ایرانی در اینستاگرام صفحه دارند. ۹۴ درصد کسب‌وکارها در اینستاگرام، ۷۲ درصد در تلگرام، ۲۹ درصد در توییتر، ۴۴ درصد در آپارات و ۱۷ درصد در یوتیوب کانال یا صفحه دارند.

هر کسب‌وکار ماهانه ۴ محتوا در اینستاگرام، ۲ محتوا در تلگرام، ۶.۸ در توییتر، ۰.۴ در آپارات و ۰.۲ در یوتیوب منتشر می‌کند. بیشترین میزان دنبال‌کننده‌ها هم به ترتیب در اینستاگرام، تلگرام، توییتر، یوتیوب و آپارات است. این آمار در بررسی بیش از ۹ هزار کسب‌وکار فعال در اصناف و اتحادیه‌های مختلف به دست آمده است.

تعداد بازدید ماهانه ویدیو در اینستاگرام فارسی پس از فیلترینگ این شبکه اجتماعی سقوط کرد و این کاهش تا آبان ماه ادامه داشت اما پس از آن دوباره بازدیدها افزایش پیدا کردند، هرچند در پایان سال همچنان به میزان فروردین ماه نرسید.

نمودار تعداد کل کامنت‌ها نشان می‌دهد که تعامل کاربران در این شبکه اجتماعی از شهریور ماه بیشتر شد و در مهر ماه به اوج رسید و پس از آن در آبان ماه کاهش پیدا کرد.

در تلگرام فارسی سال گذشته ۸۷۰ هزار کانال ۵۲۱ میلیون پست منتشر کردند که ۵۹۳ میلیارد بار دیده شد. بیشترین میزان محتوای تولیدشده در سال گذشته در شهریور ماه بود و پس از آن محتواها کم شد و در آبان ماه به کمترین میزان سال گذشته رسید. اما میزان تولید محتوا پس از آذر افزایش پیدا کرد و در پایان سال بیشتر از فروردین ماه سال گذشته شد.

در مقابل بیشترین بازدید از پست‌های تلگرام فارسی در خرداد ماه بود و پس از آن در چند مرحله کاهش پیدا کرد و در آبان ماه به کمترین میزان خود رسید. پس از آن دوباره رشد داشت و در پایان سال دوباره خود را به میزان بازدید خرداد ماه رساند.

میزان بازدیدها و محتوای تولیدشده در این دو پلتفرم نشان می‌دهد که اگرچه فیلترینگ باعث کاهش کاربران شد اما پس از مدتی کاربران با استفاده از VPN توانستند دوباره فعالیتشان را در این شبکه‌ها افزایش دهند و به میزان سابق برسانند.

در ایران یک‌چهارم کل فروشگاه‌های اتحادیه اروپا فروشگاه اینستاگرامی وجود دارد. میزان فروشگاه‌های اینستاگرامی از کشورهای همسایه مثل ترکیه و امارات بیشتر شده و نشان از بیکاری نهفته در کشور دارد که بسیاری را به سمت خوداشتغالی سوق داده است.

بیشترین صفحات اینستاگرامی فارسی صفحات مد و پوشاک و سبک زندگی‌اند. اشخاص و اخبار، زیبایی و مراقبت از پوست، فناوری و گجت‌ها و ورزش و تناسب اندام در رتبه‌های بعدی قرار دارند. به‌طور کلی از هر چهار صفحه عمومی اینستاگرام یک صفحه مد و پوشاک یا سبک زندگی است.

در پیام‌رسان سروش پلاس، ۲۵ درصد کانال‌های عمومی مربوط به سبک زندگی‌اند. کانال‌های فروشگاهی در این پیام‌رسان ۱۵ درصد، کانال‌های مذهبی ۱۴ درصد و اخبار ۱۲ درصد است. کمترین میزان کانال‌ها در حوزه ورزش و کودکانه‌اند. تعداد کانال‌های فعال این پیام‌رسان بیش از ۱۸۰ هزارتا گزارش شده است.

از میان بیش از ۶۵۰ هزار فروشگاه عمومی اینستاگرام فارسی، بیشتر فروشگاه‌های ایرانی مربوط به مد و پوشاک و خدمات آرایشی بوده و در تلگرام با بیش از ۹۰ هزار کانال فروشگاهی بیشترین کانال‌ها مد و پوشاک و پس از آن کالای دیجیتال است.

در شبکه اجتماع روبیکا بیش از ۲۶ هزار فروشگاه فعالیت می‌کنند که نزدیک به ۲۷ درصد آن‌ها در حوزه پوشاک و حدود ۱۷ درصد در حوزه آرایشی و بهداشتی فعالیت می‌کنند.

فروشگاه‌های اینستاگرامی در مهرماه سال گذشته کمترین میزان محتوا را منتشر کردند. میزان محتوای منتشرشده در این فروشگاه‌ها در شهریور ماه بیش از ۲۰ میلیون بود اما در مهرماه به کمتر از ۵ میلیون رسید و در دی ماه همچنان به ۱۰ میلیون نرسیده بود. پس از آن با افزایش مواجه شد و در اسفند ماه تقریباً به میزان شهریور ماه رسید.

به‌طور کلی بیش از ۱۵۰ هزار صفحه اینستاگرامی و کانال تلگرامی تبلیغ منتشر می‌کنند. بر اساس آمارهای «جریان» مجموع درآمد صفحات پرمخاطب و اینفلوئنسرها در اینستاگرام فارسی از طریق تبلیغات، بیش از ۱۶۰۰ میلیارد تومان است.

یکتانت این گزارش را با کمک شرکت پژوهش بازار امروز، زلکا، کافه‌بازار، آژانس تبلیغاتی راهبردهای ارتباطی خلاق بادکوبه، سیب اپ، نجوا، جریان، تریبون و فرست ادرز ادیوری تهیه کرده است.