سیم‌کارت بدون فیلتر برای گردشگران؛ من در کشور خود شهروند درجه دو هستم

«در نظر داریم برای گردشگران خارجی که به کشورمان سفر کرده‌اند سیم‌کارت‌های خاصی را طراحی کنیم که این افراد بتوانند در مدت حضور خود در ایران راحت‌تر و بهتر از فضای‌ مجازی استفاده کنند.» این جمله را وزیر میراث فرهنگی ششم اسفند ۱۴۰۱ گفته بود و بعد از این که با واکنش‌های منفی و مخالفت‌های مردم روبه‌رو شد، روز دهم اسفند در جمع خبرنگاران درباره ایده‌اش بیشتر توضیح داد:

وقتی گردشگران خارجی وارد کشور ما می‌شوند یکی از مهم‌ترین نیازهایشان اینترنت و سکوهای خارجی و بین‌المللی است که مثل نان شب و هوا برایشان لازم است. نمی‌شود گردشگر خارجی به کشور ما بیاید و ارتباطش با دنیا قطع شود.

- عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

بسیاری از مردم و کارشناسان این توضیحات را نپذیرفتند و آن را مصداق عینی تبعیض و یکی از انواع مدل‌های اینترنت طبقاتی دانستند. با این حال، در همان روزهای آخر سال ۱۴۰۱ وزیر گردشگری اعلام کرده بود که ارائه این سیم‌کارت‌های خاص تا حد زیادی مورد تصویب قرار گرفته است.

حالا هم آن‌طور که معاون گردشگری به ایسنا گفته، اینترنتی که برای گردشگر خارجی مثل هوا و از نان شب واجب‌تر خوانده شده بود، به همت کارگروه رفع مصادیق مجرمانه دادستانی کل کشور تصویب شده و قرار است ارائه اینترنت آزاد و بدون محدودیت به توریست‌های خارجی راهی برای افزایش حضور آن‌ها در ایران باشد.

شالبافیان درباره روند اجرایی شدن طرح سیم‌کارت گردشگری این‌طور توضیح داده است: «درخواست کرده بودیم فعالان گردشگری در اولویت این طرح قرار بگیرند، در نتیجه قرار شد فهرست دفاتر خدمات مسافرتی را ارائه کنیم تا این امکان برای آن‌ها فراهم شود. آژانس‌های مورد تأیید که پروانه بهره‌برداری از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارند، به منظور بهره‌برداری از این طرح معرفی شده‌اند.»

بر اساس این توضیحات، مقرر شده است که در مرحله اول اجرای این طرح دفاتر خدمات مسافرتی، هتل‌ها، راهنمایان گردشگری و گردشگران خارجی از این سیم‌کارت‌های خاص استفاده کنند و در ادامه این سیم‌کارت‌ها به گردشگرانی که وارد ایران می‌شوند، ارائه شود:

در مرحله دیگری از این مصوبه، ‌امکان بهره‌برداری گردشگران خارجی از این سیم‌کارت‌ها وجود دارد و با آن موافقت شده است.

- علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری

این موضوع هم چند ماه قبل که توسط عزت‌الله ضرغامی مطرح شده بود و هم امروز که ارائه این سیم‌کارت‌های خاص به عده‌ای خاص تصویب شده، باعث خشم و ناراحتی مردم شده است. هفته گذشته هم که تیم فوتبال النصر به ایران آمد و مسئله ارائه سیم‌کارت و اینترنت بدون فیلتر به این تیم مطرح شد، مخالفت‌هایی با این اقدام مطرح شد.

هرچند مشخص نشد که در نهایت این فوتبالیست‌های خارجی سیم‌کارت خاصی دریافت کردند یا نه و ایرانسل هم ارائه چنین سیم‌کارت‌هایی را تکذیب کرد اما مردم در اعتراض به ایده ارائه چنین سیم‌کارت‌هایی به خارجی‌ها، در شرایطی که مردم ساکن ایران یک سال است با انواع محدودیت‌های اینترنتی مواجه هستند، کارزاری به راه انداختند و خواستار سیم‌کارت بدون فیلتر شدند.

همان روز که فوق ستاره تیم فوتبال النصر وارد تهران شد همشهری آنلاین در پوشش اخبار ورود او به ایران نوشت «سیم‌کارت‌های بدون فیلتر اعضای تیم النصر به آن‌ها اهدا شده است تا اقامتی راحت در ایران داشته باشند.» فارغ از این که این ادعا صحت دارد یا نه، ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر برای «اقامتی راحت در ایران» عبارت دردناکی بود که تبعیض‌آمیز بودن این اقدام را عیان‌تر می‌کرد.

اعضای یک تیم فوتبال خارجی، دیپلمات‌های خارجی و گردشگران خارجی حالا می‌توانند در چند روزی که در ایران مهمان هستند از امتیازاتی برخوردار شوند که شهروندان این کشور یک سال است از آن‌ها محروم‌اند.

اعمال محدودیت‌ها و مسدودیت‌های مختلف باعث شده اینترنت، که یک نیاز ضروری و یکی از حقوق شهروندی در جهان امروز است، به یک «امتیاز ویژه» یا «آپشن» تبدیل شود که مثل یکی از آپشن‌های تبلیغات تورهای گردشگری و هتل‌ها امکان «اقامت راحت» را فراهم کند. اما اینترنت آزاد نه کالای لوکس است، نه یک امتیاز ویژه و نه یک «آپشن اضافه»؛ اینترنت یک نیاز ضروری به حساب می‌آید.

حتی مسئولان کشور هم باور دارند که اینترنت از نان شب واجب‌تر است و نمی‌شود گردشگر خارجی در ایران ارتباطش با دنیا قطع شود؛ باور دارند که شرط اقامت راحت در این کشور و حتی یک راه افزایش میزان حضور گردشگران ارائه اینترنت بدون فیلتر است، اما هیچ کدام از این شروط را برای شهروند ایرانی در نظر نمی‌گیرند.

تبعیضی که مردم در نتیجه اعمال محدودیت‌های اینترنتی احساس می‌کنند حالا دیگر فقط به مشاغل خاصی که بنا است اینترنت ویژه و بدون محدودیت دریافت کنند، مثل اساتید دانشگاه، خبرنگاران و... اختصاص پیدا نمی‌کند؛ حالا این که افراد متعلق به چه کشوری باشند ملاک است و این که ایرانی باشند یا خارجی‌ تبدیل به معیار خط‌کشی و مرزبندی برای برخورداری از امتیاز ویژه اینترنت بدون محدودیت شده است.

البته انتقاد از ارائه سیم‌کارت آزاد و بدون محدودیت به خارجی‌ها به این معنی نیست که آن‌ها هم باید اینترنتی شبیه به آن‌چه مردم ایران دارند، داشته باشند. مطالبه عمومی این است که محدودیتی وجود نداشته باشد تا ایرانی و خارجی، کارمند و کارگر و استاد و تاجر و خبرنگار و... همه از یک نوع سیم‌کارت و اینترنت استفاده کنند.

در جهانی که پیشرفت تکنولوژی برای آسایش و رفاه بیشتر هدف قرار داده شده و اینترنت به‌عنوان یک فناوری نوین قرار است در دسترس همه باشد تا فرصت برابری برای توسعه را فراهم کند، سخت است بپذیریم اینجا با هر تصمیم جدید تبعیض و نابرابری بیش از پیش اتفاق می‌افتد. این که شغل افراد چیست، چه میزان تحصیل دارند، در کدام کشور متولد شده‌اند و... تعیین می‌کند که از امتیاز اینترنت خاص و سیم‌کارت آزاد برخوردار شوند یا نه.