ستار هاشمی، وزیر پیشنهادی وزارت ارتباطات به مجلس کیست؟
با معرفی اعضای کابینه‌ی دولت چهاردهم، نام ستار هاشمی، برای تصدی جایگاه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات معرفی شده است. او کیست و چه سوابقی در این حوزه داشته است؟ اگر مجلس شورای اسلامی به ستار هاشمی رأی اعتماد دهد، با چه رویکردی سکان وزارت ارتباطات را در دست خواهد گرفت؟ به اختصار می‌توان گفت که توجه به تولید گوشی‌های بومی، اینترنت نسل پنجم، توجه به هوش مصنوعی و به‌کارگیری فناوری از پررنگ‌ترین نقاط کارنامه‌ی اوست.
توجه به تولید گوشی‌های بومی، اینترنت نسل پنجم، توجه به هوش مصنوعی و به‌کارگیری فناوری از پررنگ‌ترین نقاط کارنامه‌ی ستار هاشمی است
در تب و تاب معرفی افراد مختلف برای نشستن بر صندلی این وزارتخانه، نفر اول فهرست کارگروه راهبری معرفی وزیر سیدستار هاشمی بود؛ برادر ضیاء هاشمی، سیاستمدار و رایزن فرهنگی ایران در سوئد که البته در هفته‌های گذشته به‌عنوان نماینده ستاد انتخاباتی پزشکیان فعالیت می‌کرد.
ستار هاشمی متولد ۱۳۵۵ در شهر یاسوج، عضو هیات علمی دانشگاه شیراز است. او مدرک کارشناسی سخت‌افزار خود را در دانشگاه اصفهان و کارشناسی ارشد و دکترای هوش مصنوعی را به‌طور مشترک از دانشگاه علم و صنعت و موناش استرالیا گرفته است.
صفحه‌ی معرفی هاشمی در وبسایت دانشگاه شیراز، به عضویت افتخاری علمی او در دانشگاه موناش استرالیا در سال ۱۳۸۴ اشاره کرده است؛ به‌نظر می‌رسد که این عنوان مربوط به مدرک دکترای اوست. سه عنوان دیگر هم در این سایت دیده می‌شود: پژوهشگر برتر دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه شیراز در سال‌های ۹۱ و ۹۲ و استاد نمونه آموزشی همین دانشکده در ۱۳۹۳.
در هفته‌های اخیر که نام هاشمی بر زبان افتاده، گفته می‌شود که نام او در بین «دو درصد دانشمندان برتر جهان» قرار دارد. دانشنامه سیویلیکا در معرفی هاشمی به ۳۷ مقاله کنفرانسی و ۵ مقاله ژورنالی او در مجلات داخل کشور و مشارکتش در انتشار ۴۳ مقاله ISI اشاره می‌کند.
مقاله‌های او به همین تعداد محدود نمی‌شود. داده‌های گوگل اسکولار هم نشان می‌دهد که هاشمی ۱۵۸ مقاله منتشر کرده است.
ریاست هیأت‌مدیره شرکت ایرانسل (از ۱۴۰۲ تاکنون)، معاون فناوری وزیر ارتباطات، معاون فناوری شرکت ارتباطات زیرساخت کشور، معاون فناوری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و مدیرکلی ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس از سمت‌های مدیریتی او در یک دهه‌ی گذشته است.
هاشمی فعالیت اجرایی خود را با سمت‌های دانشگاهی آغاز کرد؛ ریاست بخش کامپیوتر و فناوری اطلاعات دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه شیراز از ابتدای دهه ۹۰ به مدت دو سال و ریاست دانشکده آموزش‌های الکترونیکی این دانشگاه از ۹۲ به مدت دو سال.
از سال ۹۴ تا ۹۶ به سمت مدیرکلی ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس مشغول بود و از ۹۵ تا ۹۶ دبیری کارگروه توسعه دولت الکترونیک استان فارس را هم به عهده داشت. در سال ۹۶ برای زمان کوتاهی مدیرکل نوسازی و تحول اداری شرکت ارتباطات زیرساخت کشور شد و مدتی بعد در سال ۹۶ به مدت دو سال جایگاه معاونت فناوری شرکت ارتباطات زیرساخت کشور را در اختیار گرفت. طی این دو سال عضویت شورای راهبری توسعه مدیریت سازمان فناوری اطلاعات، ریاست کمیته تخصصی ساختار و معماری سازمان شرکت ارتباطات زیرساخت و عضویت در کمیته دولت الکترونیک و هوشمندسازی وزارت ارتباطات از مسئولیت‌های اجرایی هاشمی بود.
خرداد ۹۸ محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم، معاونت فناوری و نوآوری را به او سپرد. با پایان دولت، از ۱۴۰۰ به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور رفت و معاون توسعه فناوری و خدمات الکترونیک ثبتی این سازمان شد.
تیرماه امسال نام ستار هاشمی هم در فهرست «مدیران برتر کشوری سازمان‌ها و مراکز تابعه قوه قضاییه» جای گرفت و هم به‌عنوان استاد نمونه‌ی کشوری انتخاب و تقدیر شد.
ماجرای بومی‌سازی در پایان دهه ۹۰
تولید تلفن همراه در داخل کشور یکی از نقاطی است که ستار هاشمی در زمان حضورش در وزارت ارتباطات بر آن توجه داشت؛ سیاستی که در آن زمان برای وزارت ارتباطات تعریف شده بود. او سال ۹۹ درباره علت ورود وزارت ارتباطات به تولید گوشی داخلی به خبرگزاری فارس چنین توضیحی داده بود:
با توجه به این که وابستگی جدی به گوشی همراه هوشمند در داخل کشور وجود دارد، در این حوزه برای کمک به مردم ورود پیدا کردیم... کسب و کارهای نوظهور در این حوزه برای تداوم، نیاز جدی به این کالای اساسی دارد؛ چراکه رشد و توسعه زیرساخت شبکه از اهمیت به سزایی برخوردار است. قانون‌گذار مسئولیت تولید گوشی همراه را برعهده وزارت صمت گذاشته است، اما نمی‌توان انتظار داشت که این وزارتخانه به تنهایی به همه موضوعات مهم و اساسی در کشور رسیدگی کند.- ستار هاشمی، معاون فناوری وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم
پیش از این گفته‌ها بود که دعوا درباره کیفیت گوشی‌های تولیدی و شباهت آنها به کالاهای چینی بالا گرفته بود و دست آخر خود هاشمی گفته بود: «گوشی‌های صاایران به‌صورت کامل و «پک‌شده» از چین خریداری شده‌اند.»
در اظهارات بعدی، هاشمی توضیح داده بود که در حال حاضر «۶ تولیدکننده جدی و پای کار تولید گوشی همراه» در کشور فعالیت می‌کنند و از این شرکت‌ها را نام برده بود: ال‌جی، جی پلاس، مجموعه ارگ جدید بم، صاایران، مجموعه انارستان و مجموعه اُرُد.
با همه‌ی انتقادها ستار هاشمی در گفت‌وگو با «زومیت» درباره تولید گوشی بومی گفته بود: «نباید با رویکرد «اختراع مجدد چرخ» به مبحث سیستم‌عامل بومی وارد شویم. توسعه‌ی سیستم‌عامل بومی از ابتدا، دارای پیچیدگی‌های زیادی است و از منظر فنی توصیه نمی‌شود و عقلانی هم نیست.»
رؤیای شبکه ملی اطلاعات، توسعه 5G
نگاه ستار هاشمی به اینترنت نسل پنجم هم موضوع دیگری است که در کارنامه او جلب توجه می‌کند.
نظر به این‌که معماری این فناوری Flat بوده و خدمات به‌صورت سرویس‌گرا ارائه می‌شود لذا با توجه به محوریت توسعه «فکر افزاری» این فناوری، در بومی‌سازی شبکه ملی اطلاعات چشم‌انداز خوبی را برای بومی‌سازی زیست‌بوم آن و استفاده از محصولات داخلی پیش‌بینی می‌کنیم.- ستار هاشمی، معاون فناوری وزارت ارتباطات دولت دوازدهم
او این گفته‌ها را تیرماه ۹۹ در جریان راه‌اندازی پایلوت فناوری نسل پنجم ارتباطات مطرح کرده و درباره اینترنت 5G گفته بود: «5G می‌تواند شکاف دیجیتالی را کاهش دهد به‌طوری که این خدمات در مناطق محروم توسعه داده شود، در حالی که تحقق این موضوع در بستر 4G به‌صورت کامل امکان‌پذیر نیست.»
هاشمی در مصاحبه دیگری درباره شبکه ملی اطلاعات گفته است: «امروزه شبکه ملی اطلاعات که ریشه در زیرساخت‌های قوی و با امنیت بالا دارد و تنه و شاخه‌های آن در لایه‌های خدمات و محتوا هر روز پربارتر می‌شوند و سایه آن بر سر کاربران بیشتری برقرار می شود، یک درخت تنومند است. هر روز بواسطه توسعه نیازهای محتوایی و خدماتی توسعه خدمات رایانش ابری و سرویس‌های توزیع داده و مراکز داده به امری جدی‌تر بدل شده که آخرین اقدام در این زمینه افتتاح و سرآغازهای اخیر است.» (مرداد ۹۹، خبرگزاری فارس)
به‌دنبال توسعه هوش مصنوعی
رسانه‌ها ستار هاشمی را «جوان‌ترین استاد تمام هوش مصنوعی ایران» معرفی کرده‌اند؛ هوش مصنوعی تخصص هاشمی است و از همین رو همیشه مورد توجه او بوده؛ تعداد پژوهش‌ها، تدریس در این حوزه و سمت‌های مدیریتی در این مورد روشن‌گر است.
هاشمی در دهمین کنفرانس فناوری اطلاعات و دانش با اشاره به اهمیت توسعه هوش مصنوعی گفته بود: «در تولید علم هوش مصنوعی قوی و در توسعه آن ضعیف هستیم.»
او بهمن ۱۴۰۰ در مراسم رونمایی از پروژه‌های تدوین سند توسعه هوش مصنوعی در کشور دراین‌باره گفت: «در کنار تمام تلاش‌هایی که در این زمینه انجام شده، این آمادگی باید در حاکمیت ایجاد شود تا از هوش مصنوعی بیش از گذشته استفاده شود.»
موضوع دیگر در فعالیت‌های هاشمی، حضور او در معاونت توسعه فناوری و خدمات الکترونیک ثبتی سازمان ثبت اسناد است که با ایده‌ی تحول دیجیتال ثبتی سازمان ثبت اسناد همراه بود و اقدماتی مثل الکترونیکی شدن سند ازدواج، الکترونیکی شدن اسناد ملکی و مواردی از این دست را به‌دنبال داشت.
در ماه‌های اخیر او درباره فناوری گفته است: «فناوری مانند یک سیلی است که اگر کسی بخواهد در مقابل آن مقاومت کند، او را با خود خواهد برد. نگاه انفعالی در مقابل فناوری پاسخگو نیست.»
اکنون پس از معرفی هاشمی، مجلس یک هفته برای رأی اعتماد به او فرصت دارد. باید منتظر ماند و دید که ستار هاشمی در قامت وزیر چه تحولی در این مسیر رقم خواهد زد و برای حل مشکلات بزرگی مثل کیفیت اینترنت و سد فیلترینگ که در وعده‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان هم جای داشته، چه اقداماتی انجام خواهد داد.