ضرر ۲۰ هزار میلیارد تومانی ایرانسل از فیلترینگ در سه سال اخیر

مدیرعامل ایرانسل از خسارت ۲۰ هزار میلیارد تومانی فیلتریگ به این اپراتور از سال ۱۴۰۱ تاکنون خبر داد و گفت: «اعمال فیلترینگ هیچ مزیتی برای اپراتورها ندارد و فقط کیفیت سرویس را کاهش داده است.»

نشست خبری تولد ۱۸ سالگی ایرانسل تحت تأثیر موضوع فیلترینگ و فیلترشکن‌ها بود و بخش زیادی از زمان نشست به توضیح درباره‌ی آثار فیلترینگ و تبعات استفاده از فیلترشکن گذشت. بیژن عباسی آرند در این نشست با تأکید بر اینکه فیلترینگ هیچ مزیتی برای اپراتورها ندارد، به سؤالی درباره درآمد ایرانسل از فیلترینگ اینطور پاسخ داد: «ما ابداً تجهیزات فیلترینگ نصب نمی‌کنیم و در این بخش درآمد نداریم. نحوه اعمال فیلترینگ در اختیار اپراتور نیست و ما فقط آثار آن را در شبکه می‌بینیم.»

فیلترینگ در کاهش درآمد اپراتورها مؤثر بوده است. تا قبل از اینکه محدودسازی اینترنت اتفاق بیفتد قریب به ۶۵ درصد ترافیک در اینستاگرام و واتس‌اپ بود اما با محدودسازی این ترافیک کاهش پیدا کرد و بیش از یک سال طول کشید که به وضعیت قبل برگردد. یعنی با محدودسازی از اول مهر ۱۴۰۱، یک سال بعد در مهر ۱۴۰۲ ترافیک به قبل از اعمال فیلترینگ برگشت.

- بیژن عباسی آرند، مدیرعامل ایرانسل

عباسی آرند درباره میزان خسارت فیلترینگ به ایرانسل هم گفت: «برآورد ما این است که فیلترینگ ۲۰ هزار میلیارد تومان به درآمد سه سال اخیر ایرانسل ضرر زده است. وقتی فیلترینگ در سال ۱۴۰۱ اعمال شد حجم مصرف در شبکه کم شد. اگر در آن زمان فیلترینگ رخ نمی‌داد، بر اساس رشد طبیعی مصرف، درآمد مشخصی داشتیم اما با کاهش ترافیک، درآمد ما افت کرد.»

مدیرعامل ایرانسل از سوی دیگر گفت که فیلترشکن‌ها ظرفیت فیبر نوری را هم محدود می‌کنند. توضیح او پاسخی به این سؤال بود که «چرا مردم با وجود استفاده از فیبر نوری افزایش کیفیت اینترنت را احساس نمی‌کنند؟»

عباسی آرند در توضیحی بلند پاسخ داد: «پهنای باند و ظرفیت فیبر نوری زیاد است. اگر شخصی در خانه‌ی خود با مودم فیبر نوری به شبکه متصل شود، بر اساس اقتضائات سخت‌افزاری شبکه سرعت‌های بالا را تجربه می‌کند. وقتی مشترک قرار است به خارج از کشور متصل شود، ترافیک باید از گیت‌وی زیرساخت ارتباطی کشور عبور کند؛ طبیعتاً هر سیاستی آنجا اعمال شود، می‌تواند بر کیفیت سرویس اثر بگذارد. برای هر شبکه ارتباطی و هر سرویس پهن‌باند پرسرعتی کیفیت به این شکل تحت تأثیر قرار می‌گیرد.»

او ادامه داد:

اینکه چرا مردم با وجود استفاده از فیبر نوری حس می‌کنند به بعضی سرویس‌ها دسترسی ندارند، به دلیل استفاده از وی‌پی‌ان است. وقتی آنها از ابزارهای دور زدن فیلتر استفاده می‌کنند، کیفیت سرویس محدود می‌شود به کیفیت خدمتی که آن فیلترشکن می‌دهد و این ربطی به کیفیت و ظرفیت شبکه ندارد. یعنی زیرساخت ارتباطی پرسرعتی که ایجاد کرده‌ایم به دلیل استفاده از فیلترشکن محدود می‌شود. البته ممکن است این تجربه برای اپراتور در روزها و نقاط مختلف متفاوت باشد.

مدیرعامل ایرانسل با اشاره به آمار پیشین وزیر ارتباطات درباره استفاده از وی‌پی‌ان گفت: «دو سوم مشترکین کشور از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند و این آمار برای مشترکین ایرانسل هم به همین شکل است. استفاده از وی‌پی‌ان چند مشکل ایجاد کرده است؛ VPN اساساً ابزار مطمئنی نیست و به لحاظ امنیتی خطر ایجاد کرده است. از طرف دیگر کاربری که از وی‌پی‌ان استفاده می‌کند انگار هر لحظه در حال مصرف دیتاست و این سبب شده ما برای کسانی که فیلترشکنشان روشن است، شبکه را اشغال کرده اما از آن استفاده نمی‌کنند، توسعه اضافه در شبکه داشته باشیم.»

مدیرعامل ایرانسل در پاسخ به سؤال «زومیت» درباره‌ی تبعات حملات سایبری اخیر به زیرساخت‌های ارتباطی و اقدامات اپراتورها در این زمینه حملات سایبری را «اتفاقی روتین» توصیف کرد و گفت:

حملات سایبری عموماً از خارج از کشور صورت می‌گیرد و زیرساخت‌های ارتباطی کشور را هدف قرار می‌دهد. دروازه‌های ورودی کشور در شرکت زیرساخت مراقبت و محافظت می‌شود. آنها در این شرکت ابزارهایی دارند که به محض اعمال حملات در ترافیک ورودی کشور، سعی می‌کنند با آن مقابله کنند. این حملات به‌صورت روزانه انجام می‌شود و روند مشخصی دارند؛ گاهی حجم حملات کمتر و گاهی بیشتر است. اگر در اپراتورها هم ترافیک توزیع‌شده‌ی غیرمتعارف -که ما آن را حمله‌ی سایبری تعبیر می‌کنیم- احساس شود، بلافاصله به شرکت ارتباطات زیرساخت گزارش می‌کنیم تا محدودیت‌های لازم روی ترافیک اعمال شود.

او با این گفته‌ها بار دیگر از تأثیر وی‌پی‌ان‌ها صحبت کرد: «موضوع این است که با گسترش وی‌پی‌ان‌ها در کشور، بخشی از حملات از داخل کشور انجام می‌شود. در واقع تعداد زیاد وی‌پی‌ان‌ها در شبکه اصطلاحاً شکل «زامبی» می‌گیرند. بخشی از نگرانی امنیتی ما مربوط به حملاتی است که به واسطه همین وی‌پی‌ان‌ها از داخل صورت می‌گیرد.»

اینرنت ماهواره‌ای هم موضوع دیگر صحبت مدیرعامل ایرانسل بود. او با اشاره به هزینه‌ی بالای اینترنت ماهواره‌ای گفت: «تعرفه‌ای که مشخص کرده‌اند خیلی اقتصادی نیست. در حالی که فیبر نوری و 5G همان سرویس پرسرعت با قیمت پایین‌تر ارائه می‌دهند. اما واقعیت این است که تکنولوژی رشد می‌کند و هزینه‌ها کم‌تر شود. از همین رو با چند شرکت که امکان سرویس‌دهی اینترنت ماهواره‌ای دارند در بلوک شرق و غرب ارتباط گرفته‌ایم تا بتوانیم در مناطق کویری و روستایی و دوردست پوشش ایجاد کنیم. در حال حاضر با چند شرکت چینی ارتباط گرفته‌ایم تا در مناطقی که پوشش زمینی وجود ندارد بشود با اینترنت ماهواره‌ای جبران کرد.»

عباسی آرند همچنین درباره فناوری سیم‌کارت‌های الکترونیکی گفت:‌ «سیم‌کارت‌های ESIM از چند سال قبل آزمایش شده و مسئله‌ای ندارد اما به تحریم برخورده است. اگر بخواهیم در داخل کشور این فناوری را فعال کنیم لایسنس یا GSMA نیاز دارد و به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی علیه ما قابل دسترسی نیست.»

وقتی حرف آنتن‌دهی ایرانسل به میان آمد او بار دیگر موضوع فیلترینگ و فیلترشکن را پیش کشید: «وی‌پی‌ان‌ به‌نوعی ابزار محدودکننده اینترنت هم محسوب می‌شود. اگر بدون فیلترشکن از شبکه استفاده کنید، تجربه شما کیفیت واقعی شبکه است. بنابراین گاهی کیفیت شبکه متأثر از وی‌پی‌ان کاهش می‌یابد. از طرف دیگر در شهر تهران گاهی فاصله از سایت زیاد است یا به دلیل برج‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه پوشش و کیفیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ما طبق پروانه باید پوشش را در شهرها و جاده‌ها به درصدی برسانیم که وزارت ارتباطات کنترل می‌کند اما بعضی از مناطق مشکلاتی وجود دارد.»

او سپس گفت که معضل توسعه شبکه در تهران همکاری نکردن شهرداری‌ها است: «در صنایع دیگر، مثلاً در صنعت برق، اگر طراح شبکه به جمع‌بندی برسد که پایه برق را در جایی مشخص بگذارند، هر کجا باشد قانوناً الزام دارند همکاری کنند اما در طراحی شبکه موبایل این الزام وجود ندارد. اگر بالای یک برجی بخواهند آنتن نصب کنند گاهی به غلط مخالفت‌هایی صورت می‌گیرد. در صورتی که هر چه آنتن نزدیک‌تر باشد توان شعشعی کمتر است و آسیب کمتری می‌زند اما وقتی آنتن دورتر است احتمال آسیب بیشتر است. سازمان انرژی اتمی روزانه خروجی سایت‌ها را مدیریت و استانداردها را کنترل می‌کند.»

مدیرعامل ایرانسل در این نشست هدف ایرانسل در سال آینده را توسعه فیبر نوری و دسترسی ساده‌تر مردم به اینترنت ثابت عنوان کرد.

عباسی آرند در نشست خبری ۱۸ سالگی ایرانسل خلاصه‌ای از گزارش عملکرد یکساله این اپراتور هم ارائه کرد و از دستاوردها، برنامه‌ها و چشم‌انداز ایرانسل گفت.

او با بیان اینکه ایرانسل از ابتدای تأسیس تاکنون، قریب به ۱۰.۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده که تمامش از جیب اپراتور بوده است، گفت: «ایرانسل بیش از ۹۸ همت به دولت پرداخت کرده است. از طرف دیگر ایرانسل حدود ۴۳.۷ درصد سهم بازار دارد و در عین حال سهم درآمدش به نزدیک ۴۵ درصد رسیده است.»

مدیرعامل ایرانسل با تأکید بر اینکه «گذار از اپراتور ارتباطی به شرکت فناور‌محور، کلید اصلی تحقق دولت هوشمند است»، ادامه داد: «اقتصاد دیجیتال شامل سه لایه اصلی زیرساخت، توانمندسازی کسب‌وکارها و محصولات و خدمات دیجیتال است و ایرانسل با سرمایه‌گذاری عظیم در این حوزه‌ها، نقش کلیدی در تحقق دولت هوشمند و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور ایفا می‌کند. ایرانسل طبق سند استراتژی خود تلاش کرده در هر سه لایه منشأ اثر باشد و تحول بیافریند.»

به گفته‌ی او بهبود کارایی و کیفیت خدمات، تسهیل ارتباطات میان دولت و شهروندان و تحول دیجیتال در ارائه خدمات و تصمیم‌گیری‌ها با استفاده از فناوری‌های دیجیتال و کلان‌داده از مهمترین اهداف دولت هوشمند هستند و تسهیل خدمات و دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر شهروندان به خدمات دولتی، ارتقای کارایی، کاهش نیاز به نیروی انسانی و منابع فیزیکی و افزایش بهره‌وری و کاهش زمان و هزینه، از مزایای دولت هوشمند به شمار می‌آیند.

مدیرعامل ایرانسل همچنین به اهمیت زیرساخت‌های پیشرفته ارتباطی و فناوری‌های نوظهور مانند شبکه‌های 5G، فناوری اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در تحقق دولت هوشمند اشاره کرد و گفت: «اپراتورهای دیجیتال که زیرساخت ارتباطی گسترده دارند با ارائه شبکه‌های پهن‌باند، انتقال و پردازش داده‌ها، حفظ امنیت و پایداری داده‌های شهروندان و خدمات پایه‌ای همچون احراز هویت موبایل، نقش کلیدی در این فرآیند ایفا می‌کنند.»

او سپس با اشاره به اینکه ایرانسل بیشترین پراکندگی زیرساخت دیتاسنتر و سوییچ‌سنتر را در کشور دارد، گفت: «این زیرساخت جزو الزامات شبکه پایدار است و ایرانسل از نظر تعداد و لوکیشن دیتاسینترها و سوییچ‌سنترهای بیشتری از شرکت زیرساخت دارد.»

عباسی آرند با این گفته‌ها از وضعیت زیرساخت‌ ارتباطی اپراتور ایرانسل گفت:

ایرانسل با پوشش ۹۳ درصدی شبکه 4G، راه‌اندازی ۱۱۴۴ سایت 5G در سراسر کشور، ایجاد دسترسی به شبکه فیبر نوری برای بیش از دو میلیون خانوار و توسعه ظرفیت مراکز داده و سوییچ با ۳۲۰۰ رک در کل کشور و ۱۵۲۰ رک در حال اجرا، به سوی آینده‌ای هوشمند گام برمی‌دارد.

او خبر داد که به زودی مرکز داده و سوییچینگ بندرعباس افتتاح خواهد شد و در ادامه از تلاش برای کاهش شکاف دیجیتال صحبت کرد: «ایرانسل برای تحقق عدالت ارتباطی در سند توسعه خود، توسعه روستایی را مهم شمرده است. در یک سال گذشته حدود ۹۵۰ سایت روستایی احداث کردیم که نزدیک به ۱۸۸۰ روستا را با جمعیت ۵۵۰ هزار نفر و ۱۶۲ هزار خانوار تحت پوشش قرار می‌دهد.»

عباسی آرند با اشاره به رویکرد بومی‌سازی در بخش سخت‌افزار و نرم‌‌افزار گفت: «در سال‌های اخیر، با کمک شرکت‌های داخلی موفق به تولید مودم‌های ثابت و همراه در داخل کشور شدیم. مودم جدید فیبر نوری داخلی ایرانسل یکی از این تولیدات است. تلاش داریم که بخش عمده‌ای از مودم‌های مصرفی مردم را با استانداردهای تأییدشده تأمین کنیم و به شبکه فروش اضافه کنیم. البته همچنان به ‌دلیل نیاز، بخشی را از خارج تأمین می‌کنیم.»

رونمایی از چند پروژه به مناسبت ۱۸ سالگی ایرانسل بخش دیگری از این نشست بود. مدیرعامل ایرانسل از افتتاح ۱۱۴۴مین سایت 5G ایرانسل در جزیره بوموسی خبر داد و همچنین از سایت ارتباطی روستایی جیرفت رونمایی کرد. ۶ سرویس جدید هم در این نشست رونمایی شد. به گفته‌ی عباسی آرند پیشواز تصویری، سرویس اعتباری، چت‌بات هوشمند، پیامک‌ویدئویی، نمایش خانگی ایرانسل من و 5G FWA سرویس‌های جدید ایرانسل هستند.