به جای بها دادن به هر اختراعی باید آن‌ها را در جهت رفع نیازها هدایت کنیم
به گزارش مرکز آموزش و گفتمان‌سازی پژوهشگاه فضای مجازی، بیست‌وسومین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشگاه فضای مجازی با عنوان «موتور ایرانی هوش مصنوعی اختراعات چیست؟» روز ۱۷ آذر ماه برگزار شد. در این نشست مسعود شفقی، مدیر دفتر اجرایی فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های مخترعان IFIA سوئیس و بنیان‌گذار و مدیرعامل RIT، و محمدحسین خادم‌الحسینی، مدیر مرکز آموزش و گفتمان‌سازی پژوهشگاه فضای مجازی، حضور داشتند.
مسعود شفقی، مؤسس و مدیرعامل RIT، در این مراسم با معرفی موتور هوش مصنوعی Research Innovation Teams (RIT)، که یک دستیار پیشرفته در حوزه خلاقیت و نوآوری است، بر اهمیت فراهم کردن فرصت‌های آموزشی و همکاری در زمینه اختراعات تأکید کرد. این موتور هوش مصنوعی به‌منظور تسهیل فرایند ایده‌پردازی و نوآوری، در کنار توسعه و پیاده‌سازی اختراعات طراحی شده است.
شفقی در معرفی این موتور هوش مصنوعی گفت: «این پلتفرم با استفاده از APIهای متنوع و ابزارهای تحلیلی قوی، به کاربران کمک می‌کند تا ایده‌های خود را به‌صورت منظم توسعه داده و فرایند ثبت اختراع را با سهولت بیشتری انجام دهند.»
ما بیش از حد به مخترعین بها می‌دهیم
مدیرعامل RIT می‌گوید تلاش‌ها و اقداماتی که مخترعین برمی‌دارند باید جهت‌دهی شود تا رفع‌کننده مشکلات و پاسخگوی نیازهای موجود در جامعه باشد. او با بیان این که «ما در ایران بیش از حد به مخترعین بها می‌دهیم» از عدم شناخت نیازهای جامعه انتقاد کرده و می‌گوید:
ما فارغ از شناخت نیاز جامعه و این که بفهمیم این اختراع چه اثری در اجتماع دارد به هر اختراعی اهمیت می‌دهیم. ما باید مسائل و نیاز کشور را بشناسیم. مخترع تلاش می‌کند و زحمت می‌کشد ولی باید به این تلاش جهت داده شود. کافی است شما به دو بیمارستان دولتی رجوع کنید تا ببینید که ما از فقدان وسایلی رنج می‌بریم که نه توانایی تولیدش را داریم و نه توانایی واردات آن را. باید مخترع به این سمت حرکت کند.- مسعود شفقی، مؤسس و مدیرعامل RIT
به گفته او، در کشور ما سالیانه ۱۰ هزار اظهارنامه ثبت اختراع داریم، یعنی در ایران سالانه ۱۰ هزار طرح با نقشه کلی و طرح پیشنهاده مدعی بدیع بودن به اداره مالکیت معنوی رجوع می‌کنند. این تعداد اختراع ثبت می‌شود اما سوال شفقی این است که «واقعا چند امکان ساخت نمونه اولیه و ورود به بازار را دارد؟ این همه شرکت دانش‌بنیان ثبت شده است. چند بار مسئولین از خود سوال کرده‌اند که چقدر شرکت‌های دانش‌بنیان واقعا محصول نوآورانه تولید می‌کنند؟»
مدیر اجرایی و برنامه‌ریزی استراتژیک «فدراسیون بین‌المللی مخترعان» در ادامه به تاثیری که موتور هوش مصنوعی RIT می‌تواند در این حوزه داشته باشد، اشاره کرد و گفت:
ما با ساخت این ابزار هوش مصنوعی سعی داشتیم که اولین موتور هوش مصنوعی در حوزه اختراعات در جهان را داشته باشیم که موفق هم شدیم. کشور‌های مختلف عربی و اروپایی علاقه‌مند به خرید و استفاده از این موتور هستند. از طرف خود سازمان جهانی مالکیت معنوی WIPO نیز پیشنهادهای همکاری را داریم.- مسعود شفقی، مؤسس و مدیرعامل RIT
به گفته او، RIT اکنون به درآمد رسیده و توانسته چندین برابر هزینه خودش را دربیاورد. ما اولین ابزار ایرانی هستیم که به ویزا کارت و مستر کارت متصل شده‌ایم. آن طور که شفقی می‌گوید هر فرد ایرانی ۶ ماه می‌تواند رایگان از این محصول استفاده کند و برای افراد خارج از کشور هم صرفا با پرداخت ۴۸ دلار امکان استفاده از این ابزار وجود دارد.
همه نیازهای یک مخترع در دستیار هوش مصنوعی RIT دیده شده است
مسعود شفقی درباره شکل‌گیری این پلتفرم و ویژگی‌های آن گفت: «به‌عنوان فردی که از سال ۲۰۰۸ با بیش از ۱۰۰۰ ارتباط مستقیم با مخترعان، نوآوران، پژوهشگران و متخصصان در حوزه اختراعات داشته‌ام. همواره نیاز به کمکی برای افرادی که در پیدا کردن ایده با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند را احساس کرده‌ایم. هر آنچه که یک مخترع از مباحث حقوقی گرفته تا موارد فنی و اجرایی نیاز دارد در این پلتفرم دیده شده و سرویسی برای آن طراحی شده است. کاربر می‌تواند از همه این خدمات استفاده کند تا بتواند اختراعی متناسب با نیاز و ایده‌ای که در ذهن دارد طراحی کند و آن را برای ثبت کردن و دریافت گواهی ثبت اختراع آماده کند.»
او با اشاره به باور نادرستی که فقط افراد با رشته‌های فنی مهندسی می‌توانند در این مسیر حضور داشته باشند، توضیح داد: «بسیاری از افراد بعد از دستیابی به ایده، در فرایند توسعه آن و جست‌وجوی ایده در پایگاه‌های تخصصی اختراعات و همچنین آماده‌سازی فایل‌های مورد نیاز برای ثبت اظهارنامه با مشکلاتی مواجه هستند.»
شفقی مشکلات علاقه‌مندان به حوزه نوآوری و اختراعات را در کنار پیشرفت ابزارهای هوش مصنوعی، انگیزه‌ای برای راه‌اندازی پلتفرم RIT Engine می‌داند و می‌گوید:
هدف این پلتفرم فراهم آوردن ابزاری است که افراد از هر سن و سطح دانش آکادمیک بتوانند به‌راحتی با آن کار کنند و به خروجی مناسبی نسبت به ایده خود برسند. این پلتفرم مأموریت خود را ایجاد فرصت‌های آموزشی و همکاری برای ارتقای دانش و مهارت‌های افراد در زمینه اختراعات تعریف کرده و با ارائه منابع بر پایه APIهای گوناگون و ابزارهای تحلیلی، سعی در تسهیل فرایند ایده‌پردازی و بهبود اختراعات دارد تا افراد بتوانند پتانسیل خلاقیت خود را به بالاترین میزان برسانند و ارزش‌های جدیدی در جامعه ایجاد کنند.- مسعود شفقی، مؤسس و مدیرعامل RIT
او در ادامه ایرادات موجود در پرامپت‌نویسی را یکی از مشکلات اصلی استفاده از هوش مصنوعی می‌داند و درباره آن این طور توضیح می‌دهد: «امروزه با توجه به سادگی استفاده از هوش مصنوعی عموما افراد مشکل در پرامپت‌نویسی دارند. ما در RIT این مشکل را با پرامپت‌های از پیش تعریف‌شده رفع کرده‌ایم.»
RIT کاملا منطبق با قوانین اداره مالکیت معنوی کار می‌کند
به گفته او، در سایر ابزارهای هوش مصنوعی در زمان جست‌وجوی یک مطلب کاربر با اطلاعات غیرمرتبط هم مواجه می‌شود ولی RIT می‌داند که یک مخترع در حال تحقیق است و نتایج کاملا مرتبط را ارائه می‌کند. همچنین این ابزار یک ویژگی دیگر هم دارد:
«RIT کاملا منطبق با قوانین اداره مالکیت معنوی کار می‌کند. در اظهارنامه ثبت اختراع حوزه فنی اختراع را باید یک یا دو کلمه بنویسیم. همین کار بسیار سختی است و مخترعین معمولا یک پاراگراف می‌نویسند. در حالی که این موتور هوش مصنوعی تنها با یک پرسش پاسخ می‌دهد.»
در انتهای این جلسه هم شفقی با طرح این موضوع که استانداردهای ایران با استانداردهای جهانی منطبق نیست و اگر کسی بخواهد طرحش را در راستای جهانی شدن پیش ببرد باید مسیری جداگانه را طی کند، از پژوهشگاه فضای مجازی خواست این سازمان این چنین تسهیل‌گری‌ها را در خصوص قوانین داشته باشد.
