مسدودسازی پلتفرم‌های رمزارزی شریان مالی یک صنعت را قطع کرده است
امروز، ۱۰ دی، انجمن تجارت الکترونیک تهران و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی نشست خبری «سکوهای تبادل رمزارز پیرو مسدودی خدمات پرداخت» را با حضور فعالان این حوزه برگزار کرد.
مسدودیتی که از ظهر پنجشنبه، ۶ دی، روی درگاه‌های پلتفرم‌های رمزارزی ایجاد شده، تا امروز و به‌مدت چهار روز تداوم پیدا کرده است. هرچند پیش‌از این هم محدودیت‌هایی برای کسب‌وکارهای فعال در این حوزه پیش آمده بود، گستردگی این مسدودسازی بسیار بیشتر از نمونه‌های قبلی است. در محدودیت‌های پیشین، جریان ورود پول به پلتفرم‌ها باز می‌ماند و فقط روی عملیات تسویه محدودیت‌هایی ایجاد می‌شد؛ به همین دلیل، تعادل بازار برهم نمی‌خورد. باوجوداین، محدودیت فعلی هم گسترده‌تر است و هم طولانی‌تر؛ از‌این‌رو، آسیب آن بیشتر است.
این موضوع باعث شده است تا فعالان این حوزه به این تصمیمات شدیدتر اعتراض کنند و علاوه‌بر بیانیه‌هایی که منتشر کرده‌اند، در نشست خبری با اشاره به پیامدهای منفی این اقدام درخواست فوری باز‌شدن درگاه کسب‌وکارها را کنند و از بانک مرکزی که تاکنون پاسخی به آن‌ها نداده است، خواستار ارائه توضیح باشند.
- بیانیه بیش از ۵۰ کسبوکار حوزه رمزارز در خصوص اقدامات مخرب بانک مرکزی6 روز پیشمطالعه '2
محمدمهدی شریعتمدار، مدیرعامل جیبیت، در این نشست توضیح داد که در‌حال‌حاضر چهار روز است که کسب‌وکارهای اکوسیستمی با مسدودی مواجه شده‌اند که بزرگ‌تر از سایر اکوسیستم‌های مالی است و بیش از ۱۵ میلیون نفر کاربر احراز‌هویت‌شده دارد که تا امروز هم هیچ کاربری از خدماتشان شکایت نکرده است.
شریعتمدار در ادامه با اشاره به اتهاماتی مثل پول‌شویی که در روزهای اخیر به این کسب‌وکارها زده شده، به شفافیت موجود در پلتفرم‌های رمزارزی اشاره می‌کند و می‌گوید:
پلتفرم‌های رمزارزی در یک سال گذشته ۲۰ هزار استعلام قضایی را پاسخ داده‌اند. امکان رهگیری جابه‌جایی پول در این پلتفرم‌ها وجود دارد؛ بنابراین، امکان کنترل معاملات وجود داشته و دارد.- محمدمهدی شریعتمدار، مدیرعامل جیبیت
مدیرعامل جیبیت در ادامه اضافه کرد: «کمک به تنظیمگری وظیفه بخش خصوصی نیست؛ اما در اکوسیستم رمزارزی به‌نحو احسنت تلاش برای تنظیمگری انجام شده که البته تا امروز با رگولاتور به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.»
او با اشاره به تکرار رویه‌های مسدودساز بانک مرکزی می‌گوید که محدودیت اعمال‌شده اخیر اقدامی سلبی علیه یک صنعت است: «در سه ماه گذشته، یک مرتبه برخی درگاه‌ها بسته شد؛ اما این بار به‌صورت کامل درگاه یک صنعت مسدود شده است و هیچ‌کس نمی‌تواند تراکنشی انجام دهد. این اقدام علیه یک شرکت نیست؛ بلکه اقدامی علیه یک صنعت است؛ چراکه با این مسدودسازی مهم‌ترین شریان مالی یک سیستم است که متوقف شده.»
از این دولت انتظار نداشتیم که بدون ذکر دلیل کنشی به این تندی انجام دهد
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، نیز در این نشست از عملکرد دولت چهاردهم در ایجاد این محدودیت انتقاد کرد:
تعجب می‌کنم که چرا این روش عوض نمی‌شود! همیشه وقتی نمی‌دانیم با یک موضوع چه کار کنیم، اول نابودش می‌کنیم و بعد تصمیم می‌گیریم که با آن چه کنیم. انتظار ما از این دولت این نبود که بدون ارائه دلیل یا راهبرد و جایگزین، کنشی به این تندی انجام شود و حساب‌ها مسدود شود. بخشی از دولت مسئولیت خود در تنظیمگری را انجام نداده و حالا هم محدودیتی را اعمال کرده که در هیچ قانونی اجازه انجام آن داده نشده است.- نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران
رئیس انجمن تجارت الکترونیک در ادامه به تبعات چنین تصمیماتی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در اثر این تصمیمات ناگهانی بازارهای سیاه و غیررسمی شکل گرفته است. بستن درگاه‌های رسمی باعث می‌شود این بازار و مبادلات غیررسمی تقویت شوند.»
او هم مانند سایر فعالان حاضر در این نشست می‌گوید: «این درگاه‌ها باید هرچه سریع‌تر باز شوند و دولت هم دلیل خود برای این تصمیم را توضیح بدهد و چراغ راهی روشن شود تا ما بدانیم در آینده باید چه کاری انجام بدهیم.»
بانک مرکزی باید در تعامل با کسب‌وکارها شفافیت داشته باشد
مهدی فاطمیان، رئیس انجمن فین‌تک، با اشاره به اتفاقات گذشته حوزه رمزارز می‌گوید: «از چند سال قبل اتفاقاتی آغاز شد و صرافی‌های رمزارز متهم شدند که نرخ دلار را بالا می‌برند. همان زمان ما در انجمن پیشنهاد دادیم که اگر صرافیها دارند چنین کاری می‌کنند؛ پس اجازه دهند که شرکت‌های صادراتی ارز را از‌طریق این صرافیها تأمین کنند تا نرخ ارز کنترل شود. بعد‌از این پیشنهاد اتهام پول‌شویی به صرافیها زده شد.»
فاطمیان اشاره می‌کند: «بانک مرکزی هیچ توضیح و پاسخ رسمی برای این اقدام خود ارائه نکرده و فقط در اظهارات شفاهی و غیررسمی اعلام کرده است که بالارفتن نرخ ارز دلیل مسدودسازی اخیر بوده است. این در حالی است که تعداد فعالان این حوزه از ۳۰۰ کسبوکار عبور کرده و معتقدیم که باید اطلاع‌رسانی انجام می‌شد. می‌توانستند با ما تعامل کنند و از ما بخواهند به کنترل و حل موضوع کمک کنیم.» او در ادامه افزود:
وقتی مسدودسازی رخ می‌دهد، ما به‌دنبال توضیح هستیم تا دلیل این اتفاق را بدانیم و بفهمیم با چه چیزی مواجه هستیم. باید شفافیت در تعامل اتفاق بیفتد، نه اینکه با این مسدودسازی‌ها فعالان و کسب‌وکارها را به این نتیجه برسانیم که اینجا جای کار کردن نیست. پیشنهادمان این است که با برخی راهکارها و تبادل بعضی داده‌ها، بتوانیم با تعامل چالش‌ها را رفع کنیم.- مهدی فاطمیان، رئیس انجمن فین‌تک
این مسدودیت‌ها باعث تضییع حقوق مردم می‌شود
عباس آشتیانی، رئیس کمیسیون رمزارز و بلاک‌چین نصر تهران، نیز در این نشست تعیین‌نشدن ملاک سنجش مشخص برای ارزیابی کسب‌وکارها را یکی از نقص‌های تنظیمگری در حوزه رمزارز می‌داند و می‌گوید:
وقتی متر و معیار مشخصی برای سنجش از طرف تنظیمگران بخشی وجود ندارد، نمی‌توانیم عملکرد فعالان را هم به‌درستی بسنجیم. تاکنون هیچ‌یک از تنظیمگران درمورد نقاط ضعف یا قدرت رمزارزها گزارشی ارائه نکرده‌اند. چرا به‌جای اینکه دغدغه را حل کنند، با اقدامات و تصمیمات ناگهانی با مسئله مواجه می‌شوند؟ این در تعارض با ماده ۲۴ و ۳۰ آیین‌نامه بهبود محیط کسبوکار است.- عباس آشتیانی، رئیس کمیسیون رمزارز و بلاک‌چین نصر تهران
به گفته او، تنظیمگر بخشی باید راهکارهای عملی را از کسبوکار بخواهد تا بتوانند مشکل را با تعامل باهم حل کنند. آشتیانی در ادامه اضافه می‌کند: «با مسدودسازی نیاز مردم از بین نمی‌رود؛ بلکه فقط از مبادی‌ای تأمین می‌شود که امکان تضییع حقوق مردم می‌شود. این موضوع باعث افزایش پرونده‌های قضایی می‌شود و با وجود فضای زیرزمینی و غیررسمی، امکان پیگیری تخلفات هم وجود نخواهد داشت.»
آشتیانی معتقد است که اکنون وقت آن رسیده که بانک مرکزی و وزارت اقتصاد برای مذاکره با هدف رسیدن به راهکار با کسب‌وکارها تعامل کنند؛ در‌غیر‌این‌صورت همه‌چیز از بین می‌رود و دیگر حوزه‌ای وجود نخواهد داشت که بخواهیم برایش تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری کنیم. اعتماد کاربران در حال مخدوش‌شدن است و اعتماد اگر از دست برود، بازگشت‌پذیر و جبران‌پذیر نیست.
بانک مرکزی با گفت‌وگو با بخش خصوصی می‌تواند نگرانی‌هایش را رفع کند
مازیار نوربخش، رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران، نیز ابتدا به دلیل مسدودسازی اعمال‌شده بانک مرکزی اشاره می‌کند و می‌گوید:
پیگیری‌ها نشان می‌دهد که دغدغه بانک مرکزی فعلاً فقط بحث کنترل نرخ ارز است. ظاهراً بانک مرکزی کنترل اسکناس را در این سال‌ها یاد گرفته و سعی می‌کند قیمت‌ها از یک حدی بالاتر نرود؛ اما چون روی تتر کنترل ندارد، یک تا دو هزار تومان از افزایش قیمت ارز را ناشی از مبادلات تتر می‌دانند.- مازیار نوربخش، رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران
این عضو اتاق بازرگانی تهران نیز مانند دیگران اعتقاد دارد که یکی از اشکالات بانک مرکزی تعامل‌نکردن با کسب‌وکارهای بخش خصوصی است: «مسئولان بانک مرکزی به گفت‌وگو نمی‌نشینند. اگر گفت‌وگو کنیم، فعالان حوزه هم می‌توانند برای نگرانی‌های آن‌ها راه‌حل ارائه و دغدغه‌ها را حل کنند.»
کسب وکارهای رمزارزی سال‌ها با خودتنظیمگری بدون مشکل فعالیت کرده‌اند
رضا قربانی، نایب‌رئیس کمیسیون نوآوری اتاق بازرگانی، نیز در این نشست به فعالیت مؤثر کسب‌وکارهای رمزارزی اشاره می‌کند و می‌گوید: «این کسب‌وکارها از زمانی که تعداد کاربران این حوزه سه‌چهار هزار نفر بود، ارائه سرویس می‌کردند و امروز تعداد این کاربران به چند میلیون رسیده است. در این شرایط اگر این پلتفرم‌ها نباشند، این کاربران نیازشان را از خارج از کشور یا بازارهای زیرزمینی تأمین خواهند کرد.»
قربانی معتقد است که اگر برای حاکمیت نگرانی‌هایی مثل پول‌شویی و خالی‌فروشی وجود داشته، هم با خودتنظیمگری کسب‌وکارها در تمام این سال‌ها، شاهد کمترین مشکلات در این صنعت بوده‌ایم.
نایب‌رئیس کمیسیون نوآوری اتاق بازرگانی در توضیح تبعات اعمال محدودیت نیز می‌گوید: «همواره سخت‌ترین احراز هویت در صرافی‌های رمزارز وجود داشته؛ اما حالا با بسته‌شدن صرافیها مردم به بازارهای زیرزمینی هدایت شده‌اند و در پلتفرم دیوار بدون احراز هویت تتر خرید و فروش می‌کنند که بسیار خطرناک است.»
این اتفاق به همه ثابت کرد که نرخ تتر تأثیری بر نرخ ارز نمی‌گذارد
امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس، نیز در این نشست اعلام می‌کند: «با این اتفاق باردیگر به همه ثابت شد که نرخ تتر تأثیری بر نرخ بازار آزاد دلار ندارد. نرخ تتر الان چهارپنج هزار تومان پایین‌تر از دلار بازار آزاد است. این بازار بسیار کوچک‌تر از بازار ارز است و نمی‌تواند اثرگذاری بر آن بازار داشته باشد. حداقل نتیجه مثبت این اتفاق ناگوار این بود که تأثیرگذارنبودن تتر مشخص شد.»
به گفته او، شاید از نگاه تصمیم‌گیران این اقدام برای حل مشکل کمک‌کننده باشد؛ اما در بلندمدت آسیب جدی به یک اکوسیستم می‌رساند. مدیرعامل نوبیتکس در ادامه اضافه می‌کند: «آسیب به بخش خصوصی فقط آسیب به کسبوکار نیست؛ بلکه به خود دولت و حاکمیت هم آسیب خواهد زد؛ چون این بخش می‌تواند به حل مسائل کلان کشور کمک کند.»
شریان اصلی کسب‌وکارها را دوباره متصل کنید
امیرحسین مردانی، مدیرعامل بیت‌پین، نیز با بیان اینکه این اتفاق یک صنعت با بیش از ۳۰۰ کسبوکار را تحت‌تاثیر قرار داده، می‌گوید:
حکمرانی درست این است که با این کسب‌وکارها تعامل رسمی صورت بگیرد و وقتی می‌خواهند تصمیمی بگیرند، مشورت کنند و بخواهند که صنعت هم اگر راهکاری دارد، ارائه کند. با تعامل‌کردن کسب‌وکارها هم در تصمیم‌هایی که حاکمیت می‌گیرد، همراه شده و این تصمیمات اثربخش‌تر می‌شود.- امیرحسین مردانی، مدیرعامل بیت‌پین
مردانی در ادامه نیز اضافه می‌کند: «چهار روز است یک صنعت تعطیل شده و حداقل انتظار ما این است که این اتفاق و تبعاتش را به رسمیت بشناسند و متوجه این باشند که چنین اقداماتی باعث ناامیدی می‌شود. اولین نکته‌ای که به‌دنبال آن می‌آید، فکر‌کردن نیروی انسانی و کسب‌وکارها به مهاجرت است. مطالبه ما این است که شریان اصلی کسب‌وکارها مجدد وصل شود.»
امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، نیز در این نشست از پیگیری این موضوع به‌واسطه مرکز تتا خبر می‌دهد: «تعیین تکلیف نکردن آسیب‌زا است و باید زودتر اتفاق بیفتد. ما به جد پیگیر این موضوع هستیم و امیدواریم تا یکی‌دو هفته آینده گام مثبت روبه‌جلویی در حوزه تنظیمگری رمزارزها داشته باشیم.»
کلاهدوزان هم اعتقاد دارد که باید مفاهمه‌ای بین حاکمیت و بخش خصوصی ایجاد شود و این مسئله مستلزم آن است که بانک مرکزی از سکوت خارج شود و با موضع‌گیری رسمی دلیل این تصمیم و بسته‌ماندن درگاه‌ها را اعلام کند. دلیل باید با شفافیت اعلام و راهکارهای رفع آن بررسی شود.