گسترش فعالیت دیجی‌کالا به خارج از مرزهای ایران؛ مقصد اول: افغانستان

کانال تلگرامی این رسانه اعلام کرده که افراد می‌توانند خریدهای خود را در دو محل دریافت حضوری در شهر هرات دریافت کنند. هرات تایمز یک پایگاه خبری مستقل در غرب افغانستان است که به پوشش تازه‌ترین رویدادهای موثق افغانستان می‌پردازد.

بررسی‌های بیشتر زومیت نشان می‌دهد خبر فعالیت دیجی‌کالا در هرات در وبسایت این فروشگاه اینترنتی نیز اعلام شده است. بر اساس اطلاعات مندرج در دیجی‌کالا، فعالیت این فروشگاه اینترنتی به افغانستان رسیده و اعلام شده که «مقصد اول» شهر هرات است؛ این موضوع احتمالاً به‌این منظور است که فعالیت بزرگترین فروشگاه اینترنتی ایران در سایر شهرهای افغانستان نیز به‌زودی میسر خواهد شد.

دیجی‌کالا اعلام کرده مشتریان افغانستانی دیجی‌کالا ساکن ایران می‌توانند سفارش خود را در شهر هرات دریافت کنند. همچنین اعلام شده اگر فردی در افغانستان است و قصد خرید کالا از این فروشگاه اینترنتی را دارد، می‌تواند با کمک آشنایان خود در ایران سفارش خود را در دیجی‌کالا ثبت کند. درواقع آنطور که به‌نظر می‌رسد فعلاً ثبت سفارش از خود کشور افغانستان میسر نیست و مشتریان داخل کشور می‌توانند سفارش‌ها را ثبت کرده و در مرحله دریافت سفارش با انتخاب مراکز حضوری، دو مقصد در شهر هرات را انتخاب کنند.

نکته جالب اینجاست که دیجی‌کالا تأکید کرده کالاهایی مثل طلا، موبایل، مواد غذایی تازه (تندمصرف) و کالاهای بزرگ (مثل لوازم آشپزخانه و مبلمان و سایر اجناس با سایز بزرگ) جزو کالاهای ممنوعه برای دریافت در افغانستان هستند. همچنین آنطور که اعلام شده بازه زمانی تحویل سفارش‌ها بین یک هفته تا ده روز خواهد بود.

گفتنی است در سال ۱۳۹۷، موسسان دیجی‌کالا تأکید کرده بودند که علاقه‌مند برای فعالیت در خارج از مرزهای ایران هستند و در همان زمان اعلام کرده بودند که: «می‌خواهیم در کشورهایی فعالیت خود را آغاز کنیم که بلوغ اینترنتی کمتری دارند. در این کشورها رقیب چندان بزرگی هم وجود ندارد. کشورهایی مانند عراق، افغانستان، پاکستان و ارمنستان.» به‌نظر می‌رسد این خواسته با تأخیری پنج، شش ساله رنگ واقعیت به خود گرفته است.

باید گفت طی ماه‌های اخیر زمزمه‌های فعالیت دیجی‌کالا در فراتر از مرزهای ایران بیشتر به گوش می‌رسید و آنطور که اعلام شده بود، تجربیات متعددی برای این کار به‌صورت آزمایشی طی سالیان گذشته صورت گرفته است.

«مسعود طباطبایی» مدیرعامل دیجی‌کالا طی مصاحبه‌ای اعلام کرده بود فعالیت در بازارهای خارجی مشکلات متعددی دارد و آن‌ها در چند کشور مانند روسیه این کار را به‌صورت آزمایشی انجام داده‌اند. او در مصاحبه‌ای با دیجیاتو در این مورد گفته بود: «در روسیه چند بازیگر جدی وجود دارند و بازار بکری نیست. علاوه‌براین تحریم‌ها هم کار را سخت می‌کند اما قطعاً حضور در بازارهای بین‌المللی یکی از مسیرهای توسعه ماست. در یک سال گذشته، تجربه‌هایی درمورد آن کسب کرده‌ایم. چند هدف نیز در این بخش داریم، یکی صادرات و دیگری Cross Border.»‌  کراس بوردر در مفهوم تجاری به یک مدل فروش گفته می‌شود؛ در واقع در این حالت یک فروشگاه یا مارکت‌پلیس داخلی مثل دیجی‌کالا کالاهای خود را به مشتریان خارج از کشور می‌فروشد. به عنوان مثال، اگر دیجی‌کالا بتواند کالاهای ایرانی (مثلاً صنایع‌دستی، پوشاک، یا محصولات دیجیتالی) را مستقیماً به مشتریان خارجی بفروشد، این نوعی تجارت Cross Border خواهد بود.

طباطبایی همچنین تأکید کرده بود که در سال ۱۴۰۲ یکی دو تجربه امیدبخش در این زمینه کسب شده و از آنسو یکی دو تجربه شکست‌خورده هم برای دیجی‌کالا رخ داده است. او در همین زمینه اعلام کرده بود: «با چند کشور همسایه، مانند عراق، روسیه، آذربایجان، عربستان و عمان روی این قضیه کار می‌کنیم اما اینکه پلتفرم دیجی‌کالا را ببریم در کشور دیگری راه بیندازم، کار سختی است و از آن دوریم.»

در بازار تجارت الکترونیکی افغانستان چندین بازیگر وجود دارند که معروف‌ترین آن‌ها فروشگاه‌ اینترنتی دم و لیلام و گندم هستند. با این حال اگرچه تجارت الکترونیکی در افغانستان در حال توسعه است، اما هنوز به‌عنوان بخشی کوچک از کل بازار محسوب می‌شود و برای رشد بیشتر نیاز به بهبود زیرساخت‌ها، افزایش سواد دیجیتال و ایجاد چارچوب‌های قانونی مناسب دارد. بر اساس برخی گزارش‌ها نبود اینترنت باکیفیت، فقدان سیستم‌های بانکی دیجیتال، عدم آشنایی مردم با شیوه‌ خرید و بازار آنلاین و هزینه‌های بالای ارتباطات از جمله مشکلات اصلی فعالیت در بازار تجارت الکترونیکی افغانستان اعلام شده است.

باید دید مقصد بعدی دیجی‌کالا برای فعالیت در فراتر از مرزهای ایران کجاست و آیا ممکن است دامنه فعالیت این فروشگاه به کشورهای همسایه دیگر مثل عراق، پاکستان، عمان و… به‌گوش برسد یا خیر؟