فناوری کدهای QR سعی دارد تا در بسیاری از مواقع توجه ما را به خود جلب کند. کدهای QR را در همه جا می‌توان دید. از قفسه‌های سوپرمارکت گرفته تا مسیرهای پیاده‌روی (و حتی شاید در آینده سنگ قبر!) این کدها خودنمایی می‌کنند.
احتمالا بارها نام کد QR را شنیده‌اید. چنانچه تا به حال به آن دقت نکرده‌اید، با اسکنر QR گوشی خود (که می‌توانید آن را از اپ استور گوشی دانلود کنید) می‌توانید اطلاعات آن را که حاوی لینک نسخه‌ی موبایل مطلب است را مشاهده کنید.
این یک مثال خیلی معمولی از کاربرد کد QR است که گاهی مفید و اغلب بیهوده است. در هر صورت، اطلاعات نهفته در کد QR معمولا نادیده گرفته می‌شود. واقعا چرا آن طور که باید و شاید در استفاده از کدهای QR استقبال نمی‌شود؟ در ادامه توضیحات مربوط به این موضوع را ارایه خواهیم داد.
QR که اختصار Quick Response به معنای پاسخ سریع است، به عنوان یک علامت تجاری در سیستم بارکد دو بعدی شناخته شده است. این روش ابتدا در سال ۱۹۹۴ توسط "دنسو ویو" که یکی از شرکت‌های تابعه‌ی تویوتا بود، اختراع شد. هدف از ابداع این نوع کد، ردیابی وسایل نقلیه‌ای بود که توسط این شرکت مونتاژ می‌شد تا عملکرد قطعات در سرعت بالا، ارزیابی شود. از آنجا که دنسو ویو، حق استفاده از این اختراع را پتنت نکرد و مجوز آن را رایگان گذاشت، استفاده از آن به سرعت فراگیر شد.
بارکدهای یک بعدی معمول، همان خطوط عمودی درج شده روی بسته‌های محصول بودند که اسکن آن‌ها به روش مکانیکی صورت می‌گرفت. به این صورت که با تابش باریکه‌ی نور روی کد، الگوی نور منعکس شده از شکاف‌های سفید بین خطوط خوانده می‌شود.
از طرفی دیگر، کدهای QR نه تنها ۱۰۰ برابر بیشتر از بارکدهای معمولی، ظرفیت پذیرش اطلاعات را دارند، بلکه با روش‌های دیجیتالی هم امکان خوانش اطلاعات، در آن‌ها فراهم است. اطلاعات این بلوک‌ها که از مربع‌های سیاه و سفید کوچک‌تر تشکیل شده‌اند، می‌تواند به وسیله‌ی سنسور یک گوشی هوشمند خوانده شود. سه مربع بزرگ به منظور تراز تصویر عمل می‌کند، در حالی که مربع کوچک‌تر واقع در گوشه، اندازه و زاویه‌ی تصویر را حین اسکن، به صورت عادی در می‌آورد. همان طور که در تصویر سمت چپ مشاهده می‌کنید، نوار آبی نزدیک مربع‌های تراز، حاوی اطلاعات قالب‌بندی شده است و منطقه‌ی زرد رنگ باقی‌مانده شامل داده‌های واقعی بوده که به کدهای باینری تبدیل می‌شوند و قبل از نمایش، خطاهای آن‌ها کنترل خواهد شد. داده‌های کدگذاری شده در مرحله‌ی اول می‌توانند در چهار حالت عددی، عدد و الفبا، بایت/باینری و کانجی خوانده شوند. ضمن این که اشکال دیگر اطلاعات هم می‌توانند با پسوندهای مناسب نمایش داده شوند.
هر چه فناوری کدهای QR بیشتر تکامل پیدا می‌کند، اطلاعات بیشتری را در خود جای می‌دهد. نسخه اولیه‌ی کد QR یک مربع ۲۱ در ۲۱ پیکسل بود که فقط اطلاعاتی با ۴ کاراکتر را در بر می‌گرفت. در حالی که نسخه‌ی اخیر کد QR یک مربع ۱۷۷ در ۱۷۷ پیکسل است که می‌تواند ۱۸۵۲ کاراکتر را در خود نگه دارد که این مقدار، معادل چند صفحه داده و اطلاعات است.
علاوه بر صعنت خودرو، دیگر صنایع هم از کدهای QR به مدت طولانی بهره‌مند شده‌اند. ضمن این که امروز هم در کاربردهای زیادی، از ردیابی موجودی گرفته تا حمل و نقل، تدارکات و بلیت‌های آنلاین از این فناوری استفاده می‌شود. در این میان گروه‌های موسیقی هم در فیلم‌های آپلودی خود روی یوتیوب، از کدهای QR برای یادآوری نمایش بعدی استفاده می‌کنند. صاحبان کسب و کار، با قرار دادن اطلاعات مسیریابی گوگل مپ بر کد QR، آن را روی کارت ویزیت خود چاپ کرده تا پس از اسکن، صفحه‌ی وبسایت یا اطلاعات ایمیل/ ارسال متن را به صورت خودکار باز کند.
یکی از پناهگاه‌های حیات وحش در فلوریدا، این کدها را روی علایمی نصب کرده و در مسیر عبور قرار داده است تا بر اساس اطلاعات جانوران محلی، برنامه‌ریزی کند.
بنابراین، با وجود تمامی روش‌های جدید و جالبی که در استفاده از این تکنولوژی رو به رشد، استفاده شده است، چرا چندان محبوبیت خاصی در بین عموم ندارد؟ بنا به گزارش شرکت کام اسکور (Comscore)، فقط ۲۰ درصد آمریکایی‌ها، ۱۶ درصد کانادایی‌ها و ۱۲ درصد اسپانیایی‌ها و بریتانیایی‌ها، از قابلیت کد QR در گوشی هوشمند خود استفاده می‌کنند.
شاید یکی از دلایلش این باشد که کدهای QR به عنوان یک ابزار تبلیغاتی شناخته شده هستند. به طوری که بنا بر گزارش شرکت بازاریابی "نلی موسر" (Nellymoser)، تعداد تبلیغاتی که از کدهای QR در مجلات استفاده می‌کنند، با رشد ۵ درصدی نسبت به سال گذشته همراه بوده است. از این رو می‌توان این کدها را روی بیلبوردهای تبلیغاتی، تبلیغات مترو، پوسترها و مجله‌ها به وفور مشاهده کرد. "تادئوس کروملیس" یک استراتژیست فعال در بلو استیت دیجیتال (Blue State Digital) می‌گوید: "در واقع این تلاش‌ها به این خاطر است که کلیت اطلاعات از طریق تکنولوژی منتقل شود." هر چند که بسیاری از مصرف کنندگان از آن استقبال نمی‌کنند.
"پتی فریمن ایوانز" به عنوان تحلیل‌گر تحقیقات در سایت فورستر می‌گوید: "تبلیغ کنندگان از هر راهی برای برقراری ارتباط با مشتریان استفاده می‌کنند. مطمئنا افراد هیچ وقت نخواهند گفت: چه خوب! حالا می‌توانم با برندها و شرکت‌ها وارد ارتباط شوم." به این ترتیب در سال گذشته، در بیشتر موارد از کدهای QR استفاده‌های اولیه‌ای مانند اسکن محصولات صورت گرفت.
یکی از دلایل این امر، وجود محدودیت‌های ذاتی در کدهای QR است. برای مثال، این سیستم به یک دست ثابت نیاز دارد تا با استفاده از گوشی هوشمند از کد QR غکس بگیرد، یک اپلیکیشن مخصوص لازم دارد تا اطلاعات آن را بخواند و گوشی باید به اینترنت متصل باشد تا محتوای سایت ذخیره شده در کد بارگیری شود. در حالی که تبلیغ کنندگان، کدهای QR را بر روی بیلبوردهای تبلیغاتی در بزرگراه‌ها یا متروها قرار می‌دهند و در این شرایط، معمولا امکان استفاده از اسکنر یا اینترنت گوشی وجود ندارد و آن‌ها انتظار دارند که افراد خود را به زحمت بیندازند تا اطلاعات کد QR را بازیابی کنند. طبیعی است که این موقعیت، برای همگان آزاردهنده است.
البته ایراد کار تنها تبلیغ کنندگان بی استعداد نیستند! خود کدهای QR می‌توانند موجب انتقال کدهای مخرب شوند. از آنجا که هر کس می‌تواند یک کد QR ایجاد کند، نوشتن یک نرم‌افزار مخرب یک بیتی و قرار دادن آن در کد QR کار ساده‌ای است. از این رو اسکن یک کد بدافزار می‌تواند به اطلاعات دوربین و جی‌پی‌اس گوشی شما دست پیدا کند. ضمن این که کد مخرب می‌تواند توسط مرورگر شما به سایت آلوده وصل شده و سوءاستفاده‌های بیشتری از اطلاعات شما بکند. به این ترتیب، گوشی شما به بخشی از یک ربات تبدیل می‌شود که امکان ارسال پیام‌های متنی به دیگران را دارد بدون این که از شما اجازه‌ای گرفته شود. هکرهای روسی یک بار از همین طریق اقدام به فرستادن پیام متنی کردند و از کاربران خواستند تا برای دریافت پیامک بین المللی ۶ دلار پرداخت کنند.
البته منبع باز بودن این سیستم، برای توسعه‌دهندگان امری فوق‌العاده به شمار می‌رود اما برای کاربرانی که تنها راضی به خواندن اطلاعات هستند، نکته‌ی ارزشمندی تلقی نمی‌شود. معمولا در هر اپ استور برنامه‌ی متفاوتی برای اسکن QR پیشنهاد می‌شود که تجربه‌ی کاربری هر کدام، کمی با دیگری تفاوت دارد. ضمن این که در هیچ‌کدام از پلتفرم‌های iOS، اندروید یا ویندوزفون، اپلیکیشن بومی سیستم عامل وجود ندارد. از این رو این اسکنرها تحت حمایت هیچ برندی و نامی قرار ندارند. بنابراین، اکثر کاربران، برنامه‌ی اسکن خود را تصادفی انتخاب می‌کنند و امیدوار هستند که بهترین را نصب کرده باشند!
طبیعتا هیچ کس نمی‌خواهد که برای بازدید از وبسایت یک شرکت یا مجموعه، امنیت خود را به خطر بیاندازد. به همین دلیل، ترکیبی از عوامل مختلف در روند اعتماد به این فناوری و پذیرش آن تاثیر می‌گذارند.