فیسبوک و واتساپ عهد خود به کاربران را شکستند

در سال ۲۰۱۴ بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان یعنی فیسبوک، بزرگ‌ترین سرویس پیام‌رسان جهان یعنی واتساپ را خریداری کرد.  شایان ذکر است که این خرید برای فیسبوک ۲۲ میلیارد دلار هزینه در بر داشت. البته بسیاری از کاربران از شنیدن این خبر چندان خوشحال نشدند. حالا کم‌کم مشخص شده که نگرانی بسیاری از این افراد شاید چندان هم بی‌مورد نبوده است.

خریداری شدن واتساپ توسط فیسبوک باعث ایجاد موج عظیمی از اعتراضات شده است. به دلیل نارضایتی کاربران از این خرید، بسیاری از این افراد به سرویس‌های پیام‌رسان دیگر مهاجرت کردند. اما با وجود این شرایط، به نظر نمی‌رسد دو کمپانی مذکور صدمه‌ی زیادی دیده باشند و بالعکس هر دو شرکت در طی چند سال اخیر همچنان رشد کرده‌اند و می‌توان آن‌ها را از جمله مهم‌ترین و موفق‌ترین کمپانی‌های فناوری جهان دانست؛ حتی این موفقیت در حوزه‌ی گوشی هوشمند بیشتر قابل لمس است.

پیام‌رسان فیسبوک و واتساپ در سراسر جهان از جمله پراستفاده‌ترین سرویس‌های پیام‌رسانی هستند که کاربران از آن‌ها برای ارسال پیام به دوستان و خانواده‌ی خود بهره می‌برند. با فعالیت این دو پلتفرم زیر پرچم یک شرکت یکسان، نگرانی‌هایی به وجود آمده است؛ زیرا ارتباطات در این دو سرویس در بستر یک شرکت خصوصی انجام می‌شوند و همین موضوع دقیقا دلیل اصلی اعتراض کاربران است. اما فیسبوک در پاسخ به این اعتراض‌ها چه وا‌کنشی از خود نشان داده است؟ غول شبکه‌های اجتماعی جهان، در پاسخ به این نارضایتی‌ها، چند قول مهم به کاربران داد. این شرکت وعده داد که هیچ داده‌ای بین دو کمپانی نامبرده به اشتراک گذاشته نخواهد شد. تبلیغات به شکل بنر یا هر نوع دیگری، هیچ‌گاه در واتساپ به یک مشکل مبدل نخواهد شد. در بخشی از بیانیه‌ی واتساپ پس از رفتن به زیر پرچم فیسبوک این‌گونه توضیح داده شده است: «هیچ چیز برای کاربران ما تغییر نخواهد کرد.» اما آیا این وعده‌ها در زمان جاری همچنان پابرجا هستند؟ متأسفانه پاسخ این پرسش منفی است.

فیسبوک پس از خریداری واتساپ یک قول‌ مهم به کاربران داده است: اینکه هیچ‌گاه هیچ اطلاعاتی بین دو سرویس مورد بحث ردوبدل نخواهد شد. حالا سه سال از خرید واتساپ توسط فیسبوک می‌گذرد و به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین شبکه‌ی اجتماعی جهان در مورد وعده‌های خود صادق نبوده است. فیسبوک سال گذشته دقیقا کاری را انجام داد که خلاف وعده‌ی اصلی این شرکت بود. در پی این اقدام، اعتراضات و واکنش‌های فراوانی از جانب کاربران مطرح شد و امسال نیز اتحادیه‌ی اروپا با یک مجازات قابل توجه، غول شبکه‌های اجتماعی را با مبلغ ۱۱۰ میلیون یورو یعنی اندکی کمتر از ۱۳۰ میلیون دلار، جریمه کرد.

حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا این جریمه به دلیل اشتراک‌گذاری داده‌ بین دو شرکت نامبرده انجام شده است یا خیر؟ در پاسخ باید گفت جریمه شدن فیسبوک ارتباط زیادی به ردوبدل کردن اطلاعات ندارد. اتحادیه‌ی اروپا تأکید کرده است که این مجازات ارتباطی با روند ادغام دو سرویس یادشده ندارد. نهایتا دلیل اصلی اعمال این جریمه‌، ارائه‌ی اطلاعات ناصحیح توسط فیسبوک در روند بازبینی خرید واتساپ اعلام شده است. هنوز دقیقا مشخص نیست که تغییرات سال گذشته بر این موضوع تأثیر داشته یا نه. دادگاه‌های ضد ترویج کنونی نیز به‌طور مستقل از این مجازات اجرا می‌شوند. مقامات اروپایی طی بیانیه‌ای اعلام کرده‌‌اند که فیسبوک در این مورد همکاری‌های لازم را انجام داده و این موضوع را پذیرفته که اطلاعات نادرستی در زمان خرید واتساپ ارائه کرده است.

اگرچه واتساپ تأکید کرده است که هیچ‌وقت در این سرویس شاهد تبلیغات نخواهیم ‌بود؛ اما این موضوع یکی از بحث‌هایی محسوب می‌شود که همیشه به‌نوعی در مورد سرویس واتساپ وجود داشته است. مسلما با توجه به مدل‌های کسب‌وکار فیسبوک، این شرکت با هیچ نوع تبلیغاتی مخالفت نمی‌کند. البته نگرانی اصلی در این وضعیت، این است که فیسبوک با روشی متفاوت به مشکل تبلیغات در واتساپ رسیدگی کند. ظاهرا باید این مورد را به‌طور نسبی در نظر گرفت یا حداقل فیسبوک خود تصمیم گرفته است روشی برای کسب درآمد از واتساپ پیدا کند که درعین‌حال باعث ریزش کاربران این سرویس نشود. این شرکت قبلا راه‌حلی در این زمینه ارائه‌ کرده است: اپلیکیشن واتساپ برای کسب‌وکارها که قبلا شاهد انتشار آن در کشور هند بوده‌ایم. این سرویس یک اپلیکیشن مجزا است که به کسب‌وکارهای کوچک اجازه می‌دهد همیشه ارتباط خود را با مشتریانشان حفظ کنند. مشتریان برای ارتباط با شرکت‌ها باید در سرویس یادشده ثبت ‌نام کنند. جای امید است که تا به این لحظه شرکت فیسبوک هیچ نوع تبلیغات بنری آزاردهنده‌ای در اپلیکیشن معمولی واتساپ نمایش نمی‌دهد.

اشتراک‌گذاری داده‌ها بین فیسبوک و واتساپ در بلندمدت نقش مهمی دراین‌بین ایفا خواهد کرد و باید این نکته را هم مد نظر داشت که انتشار نسخه‌ی مخصوص کسب‌وکارها، فعلا یک شروع آزمایشی بوده است. همچنین دور از انتظار نیست که سرویس کسب‌وکارها دیر یا زود به‌عنوان یک اپلیکیشن کاملا مجزا از اپلیکیشن اصلی واتساپ به کار خود ادامه دهد. واتساپ برای ارائه‌ی خدمات به کاربرانش فقط شماره موبایل، نام و مخاطبان آن‌ها را ثبت می‌کند؛ اما هرروز بر تعداد کاربرانی که برای فعال کردن تأیید هویت دومرحله‌ای و امن‌تر کردن حساب کاربری در فیسبوک، شماره موبایل خود را در اختیار این شبکه‌ی اجتماعی قرار می‌دهند، افزوده می‌شود. همچنین در اپلیکیشن پیام‌رسان فیسبوک، به‌محض ورود به این سرویس، کاربر باید شماره‌ی موبایل خود را ثبت کند تا بتواند به سرویس‌هایی مثل اپ ارسال پیام‌های متنی دسترسی یابد. در نظر داشته باشید که فیسبوک به‌سادگی می‌تواند این داده‌ها را با یکدیگر ترکیب و مخاطبان هر دو سرویس را با هم مرتبط کند و بدین ترتیب زمینه‌ی ارائه‌ی تبلیغاتی مناسب در واتساپ فراهم خواهد شد. بسیار شگفت‌آور خواهد بود اگر فیسبوک این ایده‌ را در سر نداشته باشد.

یک حقیقت دیگر در اینجا وجود دارد: واتساپ اطلاعات را نگه‌داری می‌کند. البته این داده‌ها روی سرورهای خود فیسبوک ذخیره نمی‌شوند؛ بلکه انجام این کار بر عهده‌ی کمپانی سافت لایر (یکی از شرکت‌های زیرمجموعه‌ی کمپانی آی‌بی‌ام) است. این مورد به خودی خود مشکل نیست؛ اما می‌توان فرض کرد که شرکتی با این حجم زیاد داده‌، بخواهد اطلاعات را در زیر سقف خود نگه‌داری کند. البته امکان انتقال داده‌ها به سرورهای واتساپ وجود دارد؛ درست مثل کاری که فیسبوک قبلا در مورد سرویس‌هایی مثل اینستاگرام انجام داده است.

خریداری شدن واتساپ توسط فیسبوک به‌طور قابل توجهی توسط بسیاری از افراد مورد انتقاد قرار گرفت. فیسبوک در پاسخ به این اعتراضات به کاربران خود وعده‌هایی داد آن‌ها را همچنان به ماندن در سرویس‌هایش مشتاق نگه‌ دارد. امکان ماندن روی وعده‌هایی که فیسبوک داده بود، آن‌هم طی چندین سال متمادی، تقریبا غیر ممکن است. نکته‌ی جالب اینکه به نظر می‌رسد کاربران سرویس مورد بحث در کل شرایط فعلی را پذیرفته‌اند. نویسنده‌ی اندروید‌پیت در  این مورد می‌گوید: «در بین دوستان شخصی من، همکاری فیسبوک و واتساپ موضوع چندان بااهمیتی محسوب نمی‌شود؛ درحالی‌که این وضعیت باید مهم در نظر گرفته شود.»

حال باید دید سرانجام مذاکراتی که هم‌اکنون در این شرکت در حال انجام است، چه خواهد شد و آیا فیسبوک در این زمینه به نتیجه‌ی مشخصی خواهد رسید یا نه‌. برای شرکتی به بزرگی فیسبوک، پذیرفتن یک جریمه‌ی نقدی ۱۰۰ میلیون دلاری، آسان‌تر از این است که این شرکت مجبور شود جلوی اشتراک داده‌های سرویس‌هایش را بگیرد. درهرحال عدم جابه‌جایی اطلاعات می‌تواند در نهایت ضربه‌ی شدیدی به مدل تجاری مد نظر این کمپانی وارد کند.

شما در مورد واتساپ چه نظری دارید؟ آیا خریداری شدن پیام‌رسان واتساپ توسط فیسبوک بر عملکرد شما در کار با این سرویس تأثیر داشته است؟ لطفا دیدگاه خود را در این زمینه با زومیت و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.